Als we het gaan hebben over ‘natuurlijke selectie’ dan voelen we de bui al hangen. Toch niet weer een oeverloos debat tussen evolutionisten en creationisten? Heb geen angst, we zullen spreken over een conflictoplossing en welke bijdrage we daartoe kunnen leveren. Iedereen is welkom om mee te denken over onze toekomst. De menselijke keuze, kennis en verbeeldingskracht staan hierin centraal. Uit welke opties kunnen we kiezen en wat brengt het ons op? Een overkoepelende waarheid.
Overkoepelende waarheid
Vooreerst, het begrip ‘overkoepelende waarheid‘ laat (te) vaak een vermoeden van ‘elitarisme‘ opwellen. Om misverstanden uit te sluiten: In dit geval spreken we over ‘conflictoplossing’ op een duurzame wijze. Eenvoudige voorbeelden kunnen helpen om deze dynamiek te duiden. Stel twee mensen achter een computer, ze piekeren over een probleem in een rekenblad. Een expert komt ter hulp en lost het probleem op. Hij doet dit op een manier die de strijdende partijen niet kenden.
Out of the box
De oplossing komt voor de strijdende partijen over als een ‘out of the box’ idee, nog nooit van gehoord maar ze was er wel. Op deze manier komen ze tot verzoening in een zogeheten overkoepelende waarheid. Hetzelfde probleem kan zich niet meer voordoen aangezien de oplossing van kracht blijft, dit is duurzaam en tijdloos. De expert kent iets van rekenbladen en is leek op andere domeinen. Het bundelen van competenties is dan ook raadzaam voor andere problemen. Geen leerling, geen meester, het motto.
Het redelijke evenwicht
Ook systeemwetenschappers geven aan dat een ruimere (overkoepelende) visie goed is om tot meer stabiliteit te komen. Een en ander wordt – sterk vereenvoudigd – weerspiegeld in onderstaande afbeelding. Als egocentrisme (rood) zegeviert dan zullen we geconfronteerd worden met een samenleving die vrijwel continu in crisis is – een trek- en duwspelletje zonder ophouden. Een volgende fase is etnocentrisme (geel), op dat moment gaan grootmachten het tegen elkaar opnemen. Dit lijkt stabieler maar een wereldconflict is niet uitgesloten, WOI en WOII kennen we als precedent. Driemaal is scheepsrecht, het geeft te denken.
Vreemde eend
Duurzame remedies kunnen leiden tot een overkoepelend wereldcentrisme (groen) waarin strijdende partijen tot verzoening komen. Deflatie helpt bij dit proces, het systeem wordt ‘opgeblazen‘ waardoor een aangepast monetair beleid zich kan doorzetten. En dit gaat uiteindelijk niet over een ‘crash’ maar over een ‘upgrade’, een kwestie van financiële ethiek en bewustwording. Om al deze redenen is deflatie zo een vreemde eend, het verrast vriend en vijand en maakt het mogelijk om ‘sociaal duurzaam’ waarachtig te laten doorstromen.
Natuurlijke selectie
Finaal is het als een vorm van ‘natuurlijke selectie‘. Geen wetten van bovenaf die een dictaat opleggen maar een kwestie van menselijke keuzes en consensus. Een kwestie van evolutie, mondialisering en zelfredzaamheid. De wellicht indringende vraag stelt zich: kiezen we voor een doemscenario zoals WOIII of een ander scenario? Tot besluit, een overkoepelende waarheid heeft dus niets te maken met een of andere elitaire complottheorie, maar met de keuze die we hebben uit verschillende oplossingen voor problemen. Naargelang welke keuze kan een conflict overstegen worden, om deze reden benoemd als ‘overkoepelende waarheid’, punt. It’s a matter of choice, nothing more, nothing less.
Werner schrijft: “De wellicht indringende vraag stelt zich: kiezen we voor een doemscenario zoals WOIII of een ander scenario?” Ik vrees dat we niets hebben te kiezen. Het gaat zoals het gaat. Wat zich op dit moment wereldwijd voltrekt valt door ons als menselijk individu niet te beïnvloeden. Er is veel aan de hand en alles heeft zijdelings wel iets met elkaar te maken. De opstelling van de Grieken t.o.v. de EU, de toestand in Ukrain, de opkomst van de islam, het kruidvat in het MO, de opkomst van de anti-EU-partijen, de ingestorte oliemarkt, de nog immer groeiende schuldenberg, allemaal teveel om op te noemen. Het lijkt naar een climax te gaan. We zien de laatste nergens een oplossing. Zowel de mondiale spanningen alsmede de binnenlandse problemen nemen toe. We constateren het, benoemen het op onze media en na een poosje verdwijnen de onopgeloste problemen al weer naar de achtergrond. We halen de schouders op en gaan verder met de waan van de dag.
Waar ik mij zorgen over maak is dat wij in onze verwaande westerse “welvaart-comsumptie”-maatschappij gewoon achterover blijven leunen in de veronderstelling dat alles vanzelf goed gaat komen. Want daarvoor hebben we toch onze politici gekozen die de problemen netjes behoren op te lossen? Het wordt de laatste tijd wel duidelijk dat velen het vertrouwen in de politiek verliezen en straks radicaal anders gaan stemmen. En daar ligt volgens mij het kantelpunt. We zien het nu in Griekenland. In Spanje komen eind dit jaar verkiezingen en in NL zal op 18 maart de regering worden weggestemd bij de Staten-verkiezingen. Rutte en cs zullen zich daar niets van aantrekken omdat de stemmen niet op Den Haag waren gericht. Het geeft wel het sentiment weer en dat is verontrustend. Het gevaar schuilt er in dat met (onverwachte) landelijke verkiezingen een radicale ommezwaai in het politieke landschap ontstaat. Dezelfde bewegingen zie je in Italië en Frankrijk. Het zal gaan betekenen dat de euro uit elkaar spat met alle gevolgen van dien. We zien het toch aankomen? Het groeiende verzet.
Kijken we nog even naar ontwikkelingen in ons eigen polderlandschap. Wie roept daar dat het economisch weer wat beter gaat? O ja, de dalende brandstofprijs die zorgt voor lagere prijzen maar tegelijk ook voor versnellende deflatie. Hierdoor zouden we met z’n allen meer gaan consumeren. Dit zou positief moet uitpakken in de winkelbranche. Dus V & D en de HEMA en alle andere noodlijdende winkelketens gaan weer winst maken. U begrijpt uit mijn cynische ondertoon dat ik daar niet in geloof. Wij calculerende burgers en consumenten beginnen langzaam in te zien dat alle mooie beloften van onze beleidsmakers wel heel erg doorzichtig worden en daarmee zijn gebaseerd op gebakken lucht. Ik geloof dat onze beleidsmakers en vooral Draghi zijn uitgepoept met hun drogerende maatregelen. We konden daarop wachten natuurlijk en zullen straks meemaken wat alle opgebouwde en uitgestelde spanningen teweeg gaan brengen als er een politieke ommezwaai komt na diverse verkiezingen binnen de EU. Ach ja, we gaan het meemaken. Vanavond gewoon met z’n allen weer voor het UHD-scherm en afwachten welke volwassen kleuter nu weer een uitzending in de war schopt.
Zo je het perfect weergeeft Piet, ik herinner graag aan wat systeemwetenschappers hierover zeggen maar ook niet gehoord worden door politiek, noch wordt de bevolking hierover correct ingelicht. Een ding is zeker, als het morgen bommen en granaten wordt dan kunnen we onmogelijk zeggen dat het niet anders had kunnen zijn. We hebben de keuze, daarover bestaat geen twijfel. Maar als dat beperkt blijft tot een absolute minderheid dan vrezen we het ergste, op zich een heel eenvoudig verhaal.