Wie zich in het geldsysteem verdiept heeft zal waarschijnlijk wel eens gehoord hebben dat rente het grote probleem is van ons op krediet gebaseerde geldsysteem. Het bedrag dat je terug moet betalen aan de bank is door de rente altijd groter dan het bedrag wat je van de bank leent, waardoor je misschien tot de conclusie bent gekomen dat er binnen dit systeem nooit genoeg geld in omloop is om alle schulden af te lossen en dat het probleem van rente door nieuwe kredietcreatie steeds groter en groter wordt. Maar klopt dat wel? Het is tijd om een hardnekkig misverstand over ons geldsysteem uit de wereld te helpen…
Lening
Stel je voor dat je naar de bank gaat om een bedrag van €1.000 te lenen. Je betaalt de lening in twaalf termijnen van een maand terug met een effectieve rente van 10% per jaar. Dat betekent dat je na een jaar uiteindelijk €1.100 aan de bank hebt betaald. Dat betekent dus ook dat je gedurende het jaar dat je de lening moet aflossen ergens €100 vandaan moet halen om die rente te betalen. En samen met jou zijn er miljoenen anderen die een lening moeten afbetalen, bijvoorbeeld omdat ze een hypotheek hebben of een consumptief krediet hebben afgesloten bij een bank. Ook die mensen moeten ieder jaar ergens het geld vandaan zien te halen om die rente af te lossen. Allemaal rente die niet door de bank verstrekt is bij de verlening van het krediet…
Tijd
Als iedereen tegelijkertijd al zijn schulden met rente zou moeten aflossen aan de bank, dan zou er inderdaad niet genoeg geld beschikbaar zijn om de rente te betalen. Maar dat is niet hoe het geldsysteem werkt. Leningen worden doorgaans in termijn afbetaald, wat betekent dat er in de praktijk maar een fractie van de totaal beschikbare geldhoeveelheid nodig is om schulden en rente af te lossen aan de bank. Bedenk ook dat alleen het bedrag dat je van de bank geleend hebt uit circulatie verdwijnt. Het bedrag wat je aan rente betaald hebt verdwijnt niet, dat blijft in het geldsysteem circuleren. Met de rente die je aan de bank betaalt kan de bank haar eigen kosten dekken (personeel, materiaal, pand, computers enzovoort), rente uitkeren aan de spaarders en winst uitkeren aan de aandeelhouders. Het bedrag dat je aan rente betaalt aan de bank vloeit weer terug in de economie, terwijl de component die de lening vertegenwoordigt simpelweg uit de boeken wordt geschrapt.
De rente vloeit dus terug in de economie en komt iedere keer weer opnieuw beschikbaar voor iedereen die nog een lening aan de bank moet terugbetalen. Het systeem van geld ‘uit het niets creëren’ en met rente afbetalen is dus een gesloten systeem dat in essentie altijd in balans is.
Omloopsnelheid
Zo lang het geld in omloop voldoende circuleert is er dus altijd genoeg geld beschikbaar om leningen met rente af te betalen. Daalt de omloopsnelheid en parkeren mensen hun geld op spaarrekeningen, dan wordt het voor schuldenaren moeilijker om hun verplichtingen na te komen. Ook wordt het voor schuldenaren moeilijk om hun verplichtingen na te komen als er meer schuld afgelost dan gecreëerd wordt. Geld komt in omloop zodra de bank een krediet verstrekt en verdwijnt weer zodra het krediet wordt afgelost. Wordt er netto meer afgelost dan geleend, dan krimpt de geldhoeveelheid met deflatie tot gevolg. Gebeurt het omgekeerde, dan ontstaat er inflatie. Daarom houden centrale bankiers de kredietgroei nauwlettend in de gaten en gebruiken ze de rente als beleidsinstrument om de kredietgroei te ‘sturen’.
Spaarders versus schuldenaren
Zoals je ziet hebben spaarders en schuldenaren binnen ons huidige geldsysteem tegengestelde belangen. Spaarders potten geld op en brengen daarmee de omloopsnelheid omlaag, terwijl schuldenaren juist baat hebben bij een hogere omloopsnelheid van het geld. Bij een hogere omloopsnelheid is het namelijk makkelijker om schulden af te lossen. De kunst is om hierin een balans te vinden die even gunstig is voor de schuldenaren als voor de spaarders.
Conclusie
Het idee dat schulden niet afbetaald kunnen worden omdat banken de rente niet creëren is onjuist. Zo lang betalingen in termijnen plaatsvinden en alle rente-inkomsten van de bank weer terugvloeien in de economie is er voldoende geld beschikbaar om leningen af te betalen met rente. Zie het als een gesloten systeem, waarbinnen de rente voortdurend in circulatie blijft en de geldhoeveelheid stijgt of daalt naargelang er meer of minder vraag is naar krediet. Doordat geld een zekere omloopsnelheid heeft kan het meerdere keren gebruikt worden voor verschillende aflossingen.
Frank Knopers – Marketupdate
Yeah. Eensch.
Joh…
Dat mag dan waar zijn, voor het huidige gemanipuleerde circus gaat deze vlieger niet op.
Met alle rente derivaten en currency swaps, QE verslaving:
http://www.zerohedge.com/news/2014-10-14/qe4-countdown-has-begun
50 jarig Spaans staatspapier, want als je na 10 jaar niet kunt aflossen, rol je toch door?
Geldsystemen moet je beteugelen, anders gaat de politiek ermee aan de haal en eindigt het in misere.
En nog iets; groei uit schuld vereist exponentiele groei om de rente te kunnen blijven servicen. En exponentieel kent maar 1 uitkomst, en dat is een systeemcrash. Onherroepelijk.
En een systeem dat uiteindelijk met 100% zekerheid opblaast is per definitie geen gesloten systeem. Omdat de exponentiele factor een doorslaggevende rol speelt.
Maar da’s hoofdstuk 2. Ik begrijp het principe.
Maar dan zit het uiteindelijke knelpunt dus niet zozeer in ons financiele systeem, maar in de eindigheid van onze aardse hulpbronnen. Want zonder deze eindigheid zouden we er alleen maar voor hoeven zorgen dat productie en inkomen minstens net zo hard groeien als de kredietverlening. En zo’n situatie bereiken we wanneer het rendement op investeringen (dwz de groei van productie en inkomen in %) groter is dan de gemiddelde rentevoet. En zo’n bijzondere opgave is dat nou ook weer niet. Dat is domweg wat iedere ondernemer nastreeft: meer verdienen op je vermogen dan wat dat vermogen je kost.
Maar goed, hadden we die conclusie al niet eerder getrokken?
Eens. Het draait nu allemaal om het systeem; wij zijn dienstbaar aan het systeem; de puppetmasters spelen handig in op ‘greed & ignorance’.
Daarom heb ik ook de schurft aan zinloze discussies over geldsystemen als de basis niet klopt. Eigenlijk… Maar goed…
Ter educatie ende vermaeck he?
Oh, en btw, met de creatie van schuldgeld, creeert ‘men’ meteen ook de rente…..
Toch?
Quote uit de conclusie: Het idee dat schulden niet afbetaald kunnen worden omdat banken de rente niet creëren is onjuist.
Ik heb ook niet het idee dat iemand dit beweert.
Helaas Dick, treurige werkelijkheid is dat de “Zeitgeist Theory Of Too Little Money Because Of Interest” onuitroeibaar is. Was zelf de reden dat ik voor het eerst op deze site reageerde.
Zeg beterwetertje,
Op z’n dummies is het waar.
Maar je kan ook verzanden in details.
Laten wij het erop houden dat de onderkant harder moet trappelen voor die paar procent aan de bovenkant. Door de rente dan.
Nee, je hebt gelijk, de hoeveelheid geld neemt niet af, sterker nog, deze neemt toe.
Maar de hoeveelheid geld IN ROULATIE onder de armere meerderheid neemt wel af.
Dat is wat de zeitgeist liefhebbers vaak bedoelen maar de mierenneukende stofnesten meteen afkraken.
Rot turkoois!
Ik zie nauwelijks wat ik schrijf.
Luister even van 1m30s t/m 2m20s :
http://www.youtube.com/watch?v=1lSKu1WkA6U
Wel een grappige scene KTM. In 1977 las ik het boek ‘Dubai’ van Robin Moore, dat de toenmalige situatie beschreef over banken in het Midden Oosten. Daar zou deze scene zo uit genomen kunnen zijn.
Thanks, geniaal fragment.
Nogmaals de films helemaal gekeken. Bankers rule the world.
Ook beslist interessant mbt ‘rente-onderwerp’ (cq ‘funete leverage’ de Ultieme Financiële Ziekte van het ‘westere’ (?) exponentiële ‘groei’ (???)-model) :
http://boinnk.nl/blog/51697/van-rome-tot-nu-10-maal-ineenstortende-economie/
Ik snap niet wat je hier nog doet.
Steeds minder vaak klik ik op de website.
Ik klikte omdat ik jou zag staan.
Rot turkoois!
Ik zie nauwelijks wat ik schrijf.
‘funeSte’
Klein vraagje. Als iedereen en alles op 31 december zijn schuld betaalt waarbij iedereen en alles zijn balans in evenwicht heeft en de rente moet nog afgerekend worden, waar haal je dan het geld vandaan om de rente te betalen?
Wellicht antwoord: leen van de bank die het geld creeert?
Ja Joost, zo simpel is het maar daar zal je al die stofnesten hier niet over horen.
Of ze kijken er over heen of het is vanzelfsprekend.
Hoe dan ook, er is geld tekort.
Goede vraag dus!
Rot turkoois!
Ik zie nauwelijks wat ik schrijf.
Dat kan dus niet, er is meer schuld dan geld dus je kan niet met z’n allen tegelijk de schuld terugbetalen.
Dan wordt het nog meer lenen op 31december.
Hebben we inmiddels wat op gevonden, kunnen dat ‘overnacht’ eventjes regelen. Het is technisch zonder probleem denkbaar, praktisch kan het nog veel eenvoudiger.
https://biflatie.nl/artikelen/economisch/einstein-biflatie-fractional-reserve-banking/
Gebeurt dat dan, dat iedereen op 31 december, of welke dag dan ook, tegelijkertijd al z’n schulden aflost?
Ja. Default heet dat. Of ‘Lehman x 15’. En daar hebben wij weinig invloed op.
Om het simpel te houden, dit artikel is als een stuiptrekking om iets in stand te houden waar we vanaf moeten. Immers, het is vrij eenvoudig om aan te tonen waarom rente absurd is, dit is geen arbitraire stelling maar mag letterlijk genomen worden. Om dat aan te tonen hebben we iets nodig waar deze website over gaat, namelijk ‘biflatie’. Eenvoudig verhaal.
Een stuiptrekking? Dit is hoe ons geldsysteem sinds de ontkoppeling van goud werkt. Het is een krediet gebaseerd geldsysteem, waarin spaartegoeden ontstaan doordat banken kredieten verstrekken. Rente compenseert de kredietverlener voor het risico dat hij of zij loopt. Ook zorgt rente ervoor dat er een natuurlijke rem zit op de kredietverlening. Zou je rente verbieden, dan zou er waarschijnlijk veel meer geld geleend worden, met inflatie tot gevolg. Rente stimuleert mensen ook om een lening productief aan te wenden, want ze moeten meer aflossen.
Dit zijn allemaal ‘stuiptrekkingen’ inderdaad, als je rente zou verbieden dan zie je heel andere dingen dan wat je hier stelt. Je reactie is te begrijpen vanuit het dogma ‘geld=schuld’, samen met rente vormt het een blokkade om tot herstel over te gaan. Heel deze denkcluster valt in het niet wanneer we morgen een QEFP zouden doorvoeren, perfect mogelijk als we het monetaire systeem deugdzaam zouden gebruiken. Finaal gaat het over normen en waarden, een kwestie van financiële ethiek.
Op zich een goed artikel, maar de randvoorwaarden om het systeem houdbaar te houden zijn onmogelijk te handhaven op lange termijn. Daarom zie ik geldcreatie als schuld wel degelijk als het kernprobleem en pleit ik voor geldcreatie als (schuldvrije) investering.
Volledig mee eens, het is de evidentie zelve. De oplossingen liggen in de eenvoud der dngen, iets dat we niet zullen ontdekken door ons te blijven conformeren aan een systeem waar een kat haar jong niet meer in vindt. Het monetaire systeem zoals het bestaat, biedt ons alle mogelijkheden om de situatie te herstellen. Anders gezegd, in plaats van miljoenen mensen in te schakelen om een getal (bv schulden) van het ene hokje naar het andere te krijgen, kan je ook die getallen gewoon verplaatsen met een druk op de knop. De vraag zal misschien zijn of het zo eenvoudig is, het antwoord daarop is gekend.
Leuk dat ook hier een mooie discussie op gang komt, dat was ook een beetje de bedoeling van dit artikel. Misschien kennen jullie het filmpje van Mike Maloney, waarin hij suggereert dat het geld dat gebruikt wordt om rente te betalen uit de economie verdwijnt. Dat is dus niet het geval.
Wat hier en daar terecht opgemerkt wordt is dat dit geldsysteem alleen kan functioneren zo lang de omloopsnelheid van het geld op peil blijft. Als mensen in toenemende mate geld oppotten is het dus niet meer beschikbaar voor een ander om schulden mee af te lossen aan de bank. Het geldsysteem vereist dus dat het geld blijft stromen c.q. circuleren. Vandaar het woord ‘currency’.
Als consumenten op hun geld gaan zitten moeten er maatregelen genomen worden om dat weer te ontmoedigen. Denk aan het verlagen van de rente en het belasten van vermogens. Een vorm van financiële repressie dus. Ook kan de overheid de tekorten laten oplopen, zodat er meer geld in de economie komt.
Kleine denkoefening als reactie hierop. Stel wat we morgen ‘arbeid’ correct definiëren, wat zou er dan gebeuren? Ik laat dit bewust vaag om iets aan te geven, het is een bijzonder denkexperiment.
Vertel eens wat meer over je denkexperiment?
Is heel eenvoudig, in relatie tot ‘arbeid’:
(1) zichtbare arbeid => betaalde arbeid => wordt opgenomen in het BNP
(2) onzichtbare arbeid => onbetaalde arbeid => niet opgenomen in het BNP
Stel dat we (2) fictief waarderen aan bv 10 €/uur, met hoeveel stijgt het BNP dan? In extreme zin kan je alles onderbrengen bij ‘onbetaalde arbeid’, de traditionele ruilhandel zonder geld, zeg maar even. Je komt dan tot een situatie waar politiekers zich blindstaren op ‘lege’ statistieken en denken dat het crisis is, in werkelijkheid is er geen vuiltje aan de hand. Anders gezegd, het hedendaagse beleid wordt gebaseerd op drijfzand, de gevolgen zijn dan ook navenant.
Wat ontbreekt in de voorstelling waarmee de werkelijkheid integraal kan worden weergegeven?
Indien compleet was er immers niet zo´n uiteenlopende discussie.
Mee eens, de (economische) werkelijkheid kan makkelijk integraal worden weergegeven, er stelt zich dan nog de vraag wat de doelstelling is. Als economie wordt omgetoverd tot een ‘monopolyspel’ dan wordt repeterende crises ‘normaal’, wanneer we het monetaire systeem voor ons laten werken dan is het herstel ‘gisteren’ al in orde. Het evidente zullen we misschien als onmogelijk achten, het gevolg is een auto-immuun ziekte.
Zijn centrale banken de controle over de rente kwijt? Overal in de wereld houden centrale banken de rente laag teneinde economische groei aan te zwengelen. Maar ligt het echte probleem niet ergens anders? http://www.ftm.nl/column/zijn-centrale-banken-de-controle-de-rente-kwijt/
Louter ter info, systeemwetenschappers hebben dit alles voorspeld. Het is nu wachten op politiek, het blijkt echter dat ze geen tijd hebben door de cumulatie van problemen die finaal onhoudbaar zullen worden. Veel opties zijn er niet meer, dit wordt steeds duidelijker naarmate de tijd voortschrijdt.
Een paradigmaverschuiving (ook wel een revolutie in de wetenschap, niet te verwarren met de wetenschappelijke revolutie) is volgens Thomas Kuhn een ontwikkeling in de wetenschap die leidt tot een dramatisch ander beeld van hoe de werkelijkheid in elkaar zit. Vaak ontstaat bij zo’n ontwikkeling een grote tegenstelling tussen de voor- en tegenstanders. Deze ontwikkeling wordt doorgaans afgedwongen doordat zich in de werkelijkheid verschijnselen zich steeds meer voordoen. Die verschijnselen kunnen niet langer vanuit het oude paradigma worden verklaard en daarmee niet zelden zelfs in volledige tegenspraak lijken te zijn. Meestal blijkt pas achteraf, wanneer de aanhangers van het oude, al te beperkt gebleken wereldbeeld hun invloed en macht hebben verloren, dat er sprake was van een echte revolutie. De Nederlandse natuurkundige Hendrik Kramers was eerder dan Kuhn al met soortgelijke ideeën gekomen.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Paradigmaverschuiving
De schuldenangst is net als de schuldenberg hard gegroeid. Hierdoor wordt er meer afgelost dan dat er nieuwe leningen worden verstrekt. Gezien de enorme schuldenberg in NL en het feit dat een nieuwe recessie in aantocht is neemt de omloopsnelheid van ons geld zienderogen af. Kijk ik naar de wegsmeltende beurzen dan is de dalende omloopsnelheid heel duidelijk één van de oorzaken. Tegelijk zakken de onderliggende waarden die aan deze schulden hangen door deflatie ook weg en dus is er sprake van een zichzelf versterkend effect. We zakken met ons allen na een langzaam smeulende veenbrand nu geleidelijk weg in het moeras wat is ontstaan door het overmatige bluswerk.
Zeer mooie analyse Piet, het systeem zet ahw zichzelf onder druk maar net omwille van het systeem (en denken/handelen) krijgen we dat niet opgelost. Zo onze vriend Einstein zei ‘je krijgt een probleem niet opgelost binnen hetzelfde denken dan dat het veroorzaakt heeft’. Onderzoek toont aan dat z’n stelling klopt maar het volstaat niet om het even in de groep te gooien en dan te denken dat de klus geklaard is, dit is waarom we kunnen spreken over een ’tragisch absurde’ situatie. Immers, het probleem bestaat niet als we een andere denkpiste volgen, toch blijft politiek oude remedies hanteren die rechtstreeks de bevolking raken.
Dus mensen die sparen krijgen nu weer de schuld.
Ik lees hier teveel verschillende, verwarrende en tegenstrijdige opvattingen in de discussie.
Dat is teveel voor een paradigmaverschuiving.
De werkelijkheid is kennelijk nog niet geheel boven water.
Dat is precies wat ik met dit artikel los probeer te maken. Zo lang mensen maar vraagtekens stellen en zelf op onderzoek uitgaan heeft het artikel naar mijn mening een nuttige bijdrage geleverd.
Dat is een mooi streefdoel, het is op deze manier dat je makkelijk kan zien waarom rente ‘absurd’ is. En dit is geen arbitraire stelling, mits correcte toepassing van biflatie is dat zeer eenvoudig te achterhalen. Hoe dan ook, economie (monetaire systemen) kan je indelen in modules, naargelang deze modules kom je tot andere uitkomsten en handelswijzen. Het is derhalve perfect denkbaar om ‘rente’ gewoon te schrappen uit het wereldbeeld, je zal enkel een aantal belanghebbenden zien ‘rechtveren’, zelfs zonder er eens diepgaander over na te denken.
Een kleine nuance: Banken lenen geld van de Centrale Bank. Over dit geld betalen zij rente. De rente die bedrijven en consumenten betalen is doorgaans een stuk hoger. Deze blijft inderdaad in de economie en met dat geld is het dan via via en indirect mogelijk andere rentetermijnen te voldoen. De rente die van de bank echter terugvloeit naar de Centrale Bank (Seigniorage) wordt in de meeste landen gebruikt om de kosten de Centrale Bank te dekken en wat overblijft gaat vaak naar de schatkist van de overheid.
Hier ben ik het dan niet helemaal mee eens: “Het systeem van geld ‘uit het niets creëren’ en met rente afbetalen is dus een gesloten systeem dat in essentie altijd in balans is.” Dit is hoe dan ook geen gesloten systeem. Er kan geld aan ontrokken worden en geld aan toegevoegd worden.
Het klopt in zoverre wel, dat fiatgeld uit het niets gecreëerd kan worden. Fiatgeld mist hier zijn ondergrond, welke gebaseerd zou moeten zijn op handel in goederen in diensten. Bij ‘sound money’ kan dit niet voorkomen. De deal is afgesloten, bij fiatgeld pas als dat fiatgeld is omgezet in goederen of diensten. Als je daarop verder doorborduurt, blijkt dat ‘sound money’ ook een systeem is waarbij ‘fractioneel’ heel gewoon is. De geldhoeveelheid hoeft beslist niet gelijk te zijn aan alle economische waarde bij elkaar opgeteld en is dat ook niet. En dat is wat we tegenwoordig steeds maar weer doen, denken in vergelijkingen, waarbij a*b=c is, alsof het een gesloten systeem is, waarvan de eindwaarde vaststaat. En waar je a of b kunt gebruiken om de vergelijking kloppend te krijgen. Er bestaan meerdere vormen van geld, die we trachten uit te drukken in fiatvaluta. Bijv. een grondstof als goud maar ook het handelscontract is geld, of kan daarvoor doorgaan. Zo zijn er nog wel meer zaken te bedenken. Neem alleen al de waarde (koopkracht) van fiatgeld vandaag en vergelijk dat met fiatgeld van 10, 20 of voor mijn part 100 geleden. Betekent dat dat in goud of dat specifieke handelscontract meer of minder waarde heeft gekregen?
Waarmee je verwijst naar een economisch grondbeginsel, de ‘sluimer’ mag duidelijk zijn.
Neutraliteit van geld houdt in dat wijzigingen in de geldhoeveelheid geen invloed hebben op reële grootheden, zoals het reële inkomen en de werkgelegenheid, maar alleen op monetaire grootheden zoals het prijspeil, Neutraliteit van geld houdt in dat “geld een sluier” is en dat geld- en goederensfeer volledig van elkaar zijn gescheiden.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Neutraliteit_van_geld
Inderdaad, het is ook de reden waarom we kunnen spreken over een ’tragische absurditeit’, het is geen grap maar de nuchtere conclusie wanneer je het complete plaatje wat aandacht geeft. En hier staan we dan, anno 2014.
Edit : bovenstaande als reactie op ‘biah’