‘Japan is geen schrikbeeld voor Amerika’

In de Verenigde Staten wordt Japan dikwijls als afschrikwekkend voorbeeld opgevoerd van wat er met het land zou kunnen gebeuren als van de ‘juiste’ koers wordt afgeweken bij het opruimen van de rommel van de economische crisis van 2008. Volgens de meeste westerse commentatoren en analisten heeft Japan zich namelijk nooit meer goed weten te herstellen van het uiteenspatten van de zeepbel in de vastgoedsector en op de aandelenmarkten eind jaren tachtig. Niets is echter minder waar, betoogt Eamonn Fingleton in een zeer interessant stuk in de New York.

Als je alleen kijkt naar het cijfer over het bruto binnenlands product (bbp), lijkt het inderdaad alsof de Japanse economie structureel achterop is geraakt bij de Amerikaanse economie. Maar dat beeld verandert al als je je richt op het bbp per hoofd van de bevolking. Dan blijkt dat dat van de VS tussen 1989 en 2009 jaarlijks gemiddeld met 1,4 procent is gestegen, en dat van Japan gemiddeld met 1,0 procent, een verschil van 0,4 procent per jaar.

Maar als je andere maatstaven voor de economische gezondheid van een land hanteert, kantelt het beeld nog veel verder. Zo is de gemiddelde levensverwachting in Japan sinds 1989 met 4,2 jaar toegenomen, waardoor de doorsnee-Japanner nu 4,8 jaar langer leeft dan de doorsnee-Amerikaan. Het Japanse werkloosheidscijfer bedraagt 4,2 procent, de helft van dat van de VS. En het overschot op de Japanse betalingsbalans is sinds 1989 verdrievoudigd, terwijl het tekort op de Amerikaanse betalingsbalans in dezelfde periode enorm is opgelopen, van 99 miljard dollar naar 471 miljard dollar.

Fingleton denkt dat het negatieve imago van Japan van de afgelopen twintig jaar door allerlei belanghebbenden opzettelijk in stand is gehouden. Hij verdenkt de westerse media ervan Japan te hebben willen ‘kleineren,’ maar hij vermoedt dat de Japanners zelf daar dankbaar gebruik van hebben gemaakt, bijvoorbeeld in de onderhandelingen over de wereldhandel.

Hoe dan ook, volgens Fingleton zou Japan juist als rolmodel moeten gelden bij het zoeken naar oplossingen voor de huidige problemen. Japan heeft zijn infrastructuur niet verwaarloosd, heeft de nadruk in zijn industrie verlegd naar kapitaalintensieve en kennisintensieve producten en heeft vooral weten te bewerkstelligen dat er over een breed politiek front werd samengewerkt. Daar kunnen de Amerikanen nog een puntje aan zuigen!

Menno Grootveld | Wereldkoersen.nl Bron: New York Times