Over exponentiële groei en verouderde politiek

Ingezonden artikel | We merken dat er een groeiende kloof is tussen de politiek, de bevolking en de economie. Het vertrouwen dat de bevolking in de politiek heeft, slinkt bij zowel de jongeren als de ouderen. De politiek remt de economie met onzinnige belastingwetgeving die multinationals bevoordeelt, maar de start-ups en het MKB (midden- en kleinbedrijf) benadelen. Terwijl juist de start-ups en het MKB voor banengroei en innovatie zorgen. Exponentiële groei is verantwoordelijk voor de huidige technologische vooruitgang en daarbij horende welvaart. Waarom werkt ons politieke systeem de technologische vooruitgang tegen en wat kunnen wij er tegen doen?

Exponentiële groei

Voordat we deze vraag beantwoorden, is het goed om exponentiële groei te begrijpen. De legende bij het ontstaan van het spel schaken is een duidelijk voorbeeld. De uitvinder van het schaakspel mocht van de koning van zijn land om een beloning vragen. Hij vroeg voor het eerste veld 1 graankorrel, bij het tweede vak een verdubbeling tot het laatste schaakveld. De koning was in het begin beledigd door de in zijn ogen geringe beloning, maar kwam er door zijn penningmeester achter dat ze de uitvinder nooit deze beloning konden geven. Het aantal graankorrels was namelijk 2⁶⁴-1=18.446.744.073.709.551.615 en dit staat gelijk aan 461.168.602.000 ton rijst. Deze berg rijst zou groter zijn dan de Mount Everest. We zien exponentiële groei bijvoorbeeld ook terug in de groei van rekenkracht van processoren en ons financieel stelsel in de vorm van rente; helaas maakt de politiek dezelfde inschattingsfouten als de koning in de legende.

Verschillende oorzaken

Er zijn een aantal scenario’s mogelijk. Het eerste scenario is dat politici exponentiële groei en de gevolgen niet kunnen inschatten of incapabel zijn om er naar te handelen. Veel experts en organisaties zijn ze daarin voorgegaan en hebben de gevolgen van exponentiële groei zwaar onderschat. Goed voorbeeld is het consultancybedrijf McKinsey, dat AT&T in de jaren tachtig adviseert om de mobiele markt niet op te gaan: volgens hun schatting zouden er minder dan een miljoen mobiele telefoons in omloop zijn in het jaar 2000. Een mogelijk actueler voorbeeld is de hedendaagse cryptovaluta-revolutie, onder leiding van Bitcoin, die de financiële dienstverlening aan het veranderen is. Een wereldwijd decentraal netwerk zorgt dat financiële transacties voor veel lagere transactiekosten verwerkt kunnen worden zonder centraal gezag. Deze innovaties zorgen ervoor dat de bestaande (verouderde) markten worden opengebroken en er nieuwe markten ontstaan.

Macht van multinationals

Multinationals hebben geen baat bij snelle innovatie, aangezien ze zelf vaak een logge bedrijfsstructuur hebben. Daarnaast kost innoveren vaak veel geld en kopen ze liever bedrijven op die innovatief bezig zijn. Dit willen ze natuurlijk zo min mogelijk doen en daarom is het handig om toekomstige concurrenten te hinderen met patentrecht of hogere belastingtarieven. Patenttrollen kiezen vaak ervoor om bedrijven die niet groot genoeg zijn geld afhandig te maken. Het is namelijk vaak goedkoper om een patenttrol af te kopen dan het gevecht aan te gaan in de rechtszaal. Verder is de concurrentie die Starbucks voert met een lokale koffiezaak oneerlijk omdat er een lager belastingtarief geldt voor Starbucks.

Centralisatie van de macht

Een alternatief scenario dat kan verklaren waarom de politiek technologische vooruitgang tegenwerkt, is de invloed van multinationals op de wetgeving. Centralisatie van politieke macht zorgt ervoor dat deze machtscentra makkelijk corrumpeerbaar zijn. Voor multinationals is het een stuk makkelijker om hun lobby-praktijken te richten op de paar plekken waar de meeste politieke macht zich bevindt. Multinationals hebben de middelen om dit ook te doen.

In Nederland lezen we vaak hoe de Amerikaanse politiek veel lijkt op corporatisme, een samenleving waar grote bedrijven veel invloed hebben op de wetgevende macht. Hoewel die gedachte niet zo gek is met de bedragen die rondgaan in de politieke campagnes van de Republikeinen en Democraten, moeten we niet vergeten dat die bedragen openbaar gemaakt moeten worden. In Europa is het veel minder transparant aangezien er een vrijwillig lobbyregister bestaat en we dus niet precies weten welke bedragen er rondgaan in Brussel en Straatsburg.

Hoe lossen we dit op?

Welk scenario of mix van scenario’s ook accuraat is, het is duidelijk dat er een kortetermijnvisie heerst in de huidige politiek die geen rekening houdt met de exponentiële groei en de gevolgen. Een gebied waar duidelijk wel rekening wordt gehouden met exponentiële groei is Silicon Valley. Vanuit veelal transhumanistisch en libertarisch gedachtegoed wordt hier nagedacht over hoe Silicon Valley kan ontsnappen aan het huidige politieke systeem. Denk hierbij aan seasteading waarbij drijvende steden steeds onafhankelijker worden tot dat ze eigen staten zijn. Dit zal in het begin vooral bereikbaar zijn voor een elite, maar door technologische innovatie zal seasteading ook steeds toegankelijker worden voor een steeds grotere groep mensen.

Het is vrij radicaal om een drijvende stad te bouwen om te kunnen ontsnappen aan de politiek. Er is natuurlijk ook de mogelijkheid om de politiek in eigen land te veranderen op een manier die beter aansluit bij het bevorderen van technologische vooruitgang. Waarom laten we al onze politieke kwesties over aan beroepspolitici en kan de bevolking niet zelf ideeën aandragen? Het standaard tegenantwoord op deze vraag is dat normale mensen te weinig verstand hebben van politiek om echt te kunnen bijdragen. Toch is er meer reden om het tegendeel aan te nemen.

Een mooi voorbeeld is de strijd Microsoft Encarta/Encyclopædia Brittanica versus Wikipedia. Waar Microsoft/Encyclopædia Brittanica schrijvers (o.a. Nobelprijswinnaars) betaalden voor artikelen, daar draaide Wikipedia alleen op vrijwilligers. De artikelen van Wikipedia kunnen concurreren met betrouwbaarheid van de artikelen van Encyclopædia Brittanica. Daarnaast heeft Wikipedia ruim 4,7 miljoen artikelen en groeit dit nog steeds, terwijl de concurrenten minstens 100 keer zo klein zijn.

Het interessante is dat Wikipedia begon door het ‘power of the few’ principe: een groep elitegebruikers die heel veel goede artikelen schreven. Na verloop van tijd werd dit overgenomen door het ‘wisdom of the crowd’ principe, waarbij veel meer gemiddelde gebruikers het overnamen. Hetzelfde principe kunnen we ook toepassen in de politiek.

Het wordt tijd dat wij actiever worden in de politiek en dit niet meer overlaten aan een verouderde politieke klasse. Als we kijken naar de wijsheid van de massa, dan zijn groepsbeslissingen die voor het beste resultaat zorgen afkomstig van een grote diversiteit van meningen en onafhankelijk denkende individuen. Niet het eerste waar je aan denkt bij de huidige beroepspolitici die zich houden aan de partijpolitiek.

Charif Mews (Lijsttrekker Piratenpartij Noord-Holland)