Over de economie, rente en goud

Met de farce van de presidentsverkiezingen nog in onze vooruitkijkspiegel gaat het “optisch” in de eerste plaats om de winnaar maar veel belangrijker is hoeveel ‘imago’ en ‘goodwill’ de V.S. überhaupt  resteert in de “boze” buitenwereld.

De beurzen zijn voorts niet gerust op zowel de buitenlandse als de buitenlandse politiek, in het bijzonder van het ongeleide projectiel dat zich met Donald Trump afficheert, met Hillary ‘Email’ als ‘lame duck’ president als alternatief.

Gelet op de S&P koerswinst verhouding die al enige tijd rond de 25 vigeert terwijl het lange termijngemiddelde op ca. 16 ligt, kan worden vastgesteld dat het neerwaarts koersrisico onder deze omstandigheden als aanmerkelijk mag worden aangeduid. Een stand van 25 gaat uit van de veronderstelling dat de onderliggende fondsen een fraai winstperspectief is voorgehouden, terwijl deze stand vooral is ingegeven door de uitzonderlijke goedkoop geldpolitiek van de Fed.  met een groot implosiegevaar tot tenminste een stand van ca. 1350 punten. Deze daling zou dan vooral het gevolg zijn van ‘deleveraging’ van met goedkoop geleend geld gekochte aandelen. Dit proces zou op gang kunnen worden gebracht op het moment waarop de LIBOR rente die vooralsnog door de marktfactoren van vraag en aanbod wordt bepaald, verder omhoog schiet. Dit element vormt de grootste angst voor de Fed die deze rente niet beheerst.

Uit hoofde van inflatievrees is het 1-maandstarief dit jaar al bijna verdrievoudigd naar 0,88%. Dat is weliswaar nog een bescheiden percentage maar zou voor de Fed niettemin de aanleiding kunnen zijn om de rente te moeten verhogen, met alle gevolgen van dien. Zo waarschuwde de BIS (Bank of International Settlements in Basel) dat een stijgende rente in dollarmarkten zich direct op mondiale schaal zal vertalen, met gevolgen voor de $5 biljoen aan uitstaande leningen. Die gevolgen o.a. in de vorm van lagere beurzen vooral in Azië zullen we dan weer terug zien sinds de eerste aankondiging van de Fed om de rente te gaan verhogen in augustus vorig jaar. Op grond hiervan werd de tweede aangekondigde renteverhoging tot op heden aldoor uitgesteld. Aan dat uitstel zou dan onvermijdelijk een einde komen. Zoals al eerder in deze column aangegeven verkeert de Fed in een weinig benijdenswaardige positie nu men zich volledig in deze rentejas heeft weten dicht te naaien! Andere smaken zijn er niet.

Om dit probleem nog verder aan te scherpen blijken de langere termijn bond yields ook een opgaande trend te volgen met gevolgen voor de uitstaande $70 biljoen aan leningen. Het is vooral ook dit punt waarvoor in deze column al zo dikwijls is gewezen en borg staat voor een ‘roller coaster’ op de internationale financiële markten.

Dit maakt dat de marktomstandigheden een verkrappend beeld zullen laten zien. Nu kan weliswaar worden gesteld dat de nominale BBP in de V.S. over het derde kwartaal met 2,8% steeg op grond waarvan een kleine renteverhoging niet al te grote schokgolven zou moeten opleveren. Echter, deze groei kwam vooral tot stand als gevolg van voorraadeffecten alsmede een plotselinge stijging van de export van sojabonen. De onderliggende economische trend ligt nog steeds op ‘stall speed’ of wel meer in de vorm van stagflatie. Dit blijkt o.m. uit onderstaande toonaangevende chart waarin over het afgelopen jaar nauwelijks enige beweging valt waar te nemen.

Samengevat impliceren bovenstaande ontwikkelingen een toenemende ‘strangle’ voor de Fed in de eerste plaats maar uiteraard ook voor andere centrale banken w.o. niet in de laatste plaats de ECB en BoJ.

Je zou dan zeggen dat juist onder deze omstandigheden het ideale klimaat voor edelmetaal ontstaat. Immers als het vertrouwen in de (internationale) politiek tanend is, de spaarrentes op een nulstand staan en de beurs een te hoog niveau heeft bereikt dan vormt goud een welhaast ideaal alternatief ware het niet dat de prijs van “dit goedje” sinds september 2011 niet langer door de markt wordt bepaald maar door de BIS in Basel (Bank of International Settlements wat die dan ook mogen zijn). Het is bijgevolg een volstrekt zinloos tijdverdrijf naar deze charts te blijven staren, behalve om hieruit af te leiden wanneer er opnieuw een zgn. crisis injectie in de vorm van massale ‘shorts’ op de COMEX (futures beurs) in het verschiet ligt. Immers, hier ligt de crux van het vertrouwen in het “papieren” systeem dat vooralsnog een ‘perpetuum mobilae’ kent.

Alvorens hierop verder in te gaan dient verder nog gewezen te worden op de ‘Eruption in the Bond Pits’ die David Stockman, voormalig budget directeur onder president Reagan omschreef als een ‘financial Rubicon’ (onomkeerbare ontwikkeling).

Wat bedoelde hij daarmee? Niet meer en niet minder dan het einde van de ‘omnipotence’ (almacht) van de Fed die met de ‘post election paralyses’ (de politieke verlamming na de verkiezingen) niet meer in staat zal blijken te zijn om Wall Street te hulp te blijven schieten wanneer zich “een nieuwe zwarte zwaan” (zie boven) aandient. Als reden voert hij aan ‘the fracturing of the world’s monumental bond bubble’ (de instorting van de monumentale bond bubbel) ingeleid door QE (ongelimiteerde verruiming van de geldmarkt).

Op het moment dat de rente in de V.S. naar de nullijn werd gedreven en in Europa en Japan zelfs naar sub zero ontstond er een massale zoektocht naar hoger renderende bedrijfsobligaties. Zo groeide de ‘corporate bond market’ sinds 2007/2008 naar maar liefst $7 biljoen (12 nullen), waarbij de mondiale uitgifte alleen al dit jaar aangroeide met $2 biljoen. Men gelieve zich daarbij vooral te realiseren dat de opbrengsten uit deze tsunami uitgifte niet zijn gegaan naar productieve bedrijfsinvesteringen, R&D of opschoning van bedrijfsprocessen maar grotendeels zijn teruggevloeid naar de beurs om te worden ingezet middels wat wordt genoemd als financial engineering.

Zo werden hieruit dividenden en aandelen terugkoopacties gefinancierd maar ook fusies onder afschrijving van gigantische goodwill sommen. Volgens Stockman zou sinds het begin van deze eeuw alleen al in de V.S. voor meer dan $22 biljoen “over de toonbank” zijn gegaan die kunnen worden beschouwd als ‘dead weight economic losses’. Deze ontwikkeling stokt  volgens Stockman niet want alleen al in de afgelopen maand oktober werd in de V.S. voor een totaal van ruim $250 miljard aan fusies en overnames in elkaar geknutseld, dit in de wetenschap dat meer dan de helft van dit soort “operaties” mislukt.

In Europa zie je samen met de in inmiddels in Italië oplopende rente als gevolg van de zwakke positie van de Italiaanse banken en het komende regeringsreferendum een weinig verheffend beeld. Sinds de ECB in 2014 begon met haar QE program om de financiële markten te stimuleren, het financiële systeem te stabiliseren en om met lagere korte en langere termijn rentes de beurs en de economie een push te geven is er de facto totaal niets verbeterd. In Japan gebeurt dit in nog sterkere mate en zelfs in China wordt er opnieuw kwistig met papier gestrooid.

Voordeel van digitaal geld is dat er zelfs geen boom meer gekapt hoeft te worden. Hoor je de centrale banken met zorgelijke uitspraken over hun geldverslindende activiteiten? Absoluut niet, onder het voorwendsel dat straks de inflatie (koopkrachtverwatering) “vanzelf” het niveau van 2% bereikt ofwel een zoethouders kul komma kul verhaal! Hoor je de centrale banken over hun alles overheersende monetaire systeem- en zelfvernietiging waarvan zij als  hoeders hadden moeten optreden? Absoluut niet! Dus hoor je ook maar weinig financiële journalisten aan de bel trekken. Wie wil er immers een ramp van ongekende afmetingen aankondigen? Dus ‘normalcy bias’ alom! Beangstigend? Stellig!

Maar nu terug naar het edelmetaal op welk terrein zich voorts een geheel nieuwe ontwikkeling aftekent die je wederom te vergeefs in de MSM aantreft. Het gaat om de invoering van een nieuwe gouden standaard binnen de Islam wetgeving die voor Moslims gedurende de laatste 42 jaar ‘off-limit’ was.

Op dit moment is volgens E.B. Tucker van Casey Research de World Gold Council, overkoepelend orgaan van de goudproducenten, in overleg met de Auditing Organization for Islamic Financial Institutions (AOIFI)  om een nieuwe standaard voor de goudhandel op te zetten. Volgens Tucker gaat het hier om een marktpotentieel van meer dan $3 biljoen!

Wat wel in de pers heeft gestaan is dat China een yuan clearing bank opent in Dubai, de financiële hub in die regio. Deze beide ontwikkelingen staan niet los van elkaar. In tegendeel, China wenst straks een duidelijke vinger in deze pap te hebben. Al eerder dit jaar werd  de Shanghai Gold Exchange geopend en kort daarop kondigde Dubai aan een soortgelijk instituut te openen.

Als grootste producent en importeur van goud ter wereld bereidt China een entree in de Arabische wereld voor. Met een geschatte voorraad tussen 8.000 en 12.000 ton heeft er alle schijn van dat China middels deze ‘moves’ de mondiale goudmarkt straks zal domineren. Mijn inschatting is dat het land tot actie komt zodra de eigen voorraad minimaal het equivalent van alle voorraden bij centrale banken bijeen heeft bereikt, dus er is nog tijd.

Pas dan zal het land zich distantiëren van de papieren praktijken op de COMEX en een prijs laten vaststellen op basis van de dagelijkse fysieke vraag en aanbod. Op de COMEX worden thans op papier 252 claims per leverbaar ounce verhandeld. Dat betekent dat bij een opvraag van meer dan 0,4 ounces per contract deze markt al een probleem heeft. Zoals bekend werkt de COMEX al 40 jaar met deze ‘leverage’, zij het dat de verhouding steeds verder is opgerekt naarmate de beschikbare hoeveelheid fysiek goud afnam tot de onmogelijke verhouding van 1 op 252 (papieren) ounces.

Naarmate het gewicht van de “gouden handgrepen” van China effect beginnen te sorteren zullen de papieren transacties op de COMEX opdrogen, zullen ‘da boyz’ (de banksters) zijn uitgespeeld, zal de goudprijs intrinsiek gaan stijgen waarmee het huidige monetaire systeem wordt opgeblazen. De rapen blijken dan vooral gaar voor landen met een te geringe of geen goudvoorraad. Daarentegen zullen grondstoffenlanden als Canada en Australië met eveneens veel edelmetaal in de bodem stellig overleven. Wat ons eigen landje betreft, zullen we met de 600 ton (vooropgesteld dat daarover daadwerkelijk kan worden beschikt) nog een eind komen. Voor de man in de straat zonder goud (= zonder koopkracht) wordt het uiteraard een geheel ander verhaal, behoudens aandeelhouders in mijnen. De relatief lage goudprijs biedt nog steeds de mogelijkheid om inkopen te doen maar dan niet via de geëigende paden op straffe van mogelijke confiscatie (Noodwetje uit 1978) na de val van het huidige systeem.