Het is een kwestie van analyseren en alle economische achtergrondberichten in de gaten houden. Juist op de achtergrond spelen zich de zaken af die er toe doen. Op de voorgrond zien we de berichten vanuit de mainstream media waarin meestal economische voorspoed wordt aangekondigd. Misschien soms met een waarschuwend vingertje, maar altijd wijzend op het handelen van centrale banken die ons monetaire systeem bewaken. Met andere woorden, we kunnen rustig gaan slapen.
“We zijn veilig, de ECB en de FED waken over ons”
De ECB en de FED waken over ons. Alleen over ons geld natuurlijk, maar ach dat is bijzaak toch? De ECB en de FED zijn verantwoordelijk voor de geldhoeveelheid die ons in de westerse economieën ter beschikking staat. Ook zijn de centrale banken in Japan, China en GB belangrijk in mondiaal verband. We leven per slot van rekening (nog) in een tijdperk van globalisering. Hierdoor zijn de economieën wereldwijd in elkaar verweven en moeten ook de opkomende economieën volop geld lenen op de kapitaalmarkten om bij te kunnen blijven.
Globalisering, race to the bottom
Er moest in landen zoals China en andere goedkope productielanden volop geïnvesteerd worden in ultramoderne productielijnen. De VS, de EU, en andere westerse economieën wilden graag goedkoop importeren en maken daarom slim gebruik van de lage-lonen-landen waar veel van hun industriële productie naar toe is verhuisd. Kortom, er is sprake van een inhaalrace om bij te blijven bij de economische grootmachten. Daarvoor moest flink geïnvesteerd worden met geleend geld. Globalisering maakt dat we met ons allen meedoen in een race to the bottom. Op allerlei gebied moet worden geconcurreerd om bij te blijven. Ook met de verschillende valuta wordt gespeculeerd en gedevalueerd. En met behulp van centrale banken moest het kapitaal in prijs worden verlaagd om te zorgen dat krediet nog volop kon worden verstrekt. Krediet is nu eenmaal de motor van economische groei. Hoe goedkoper het geld, hoe meer er meer geleend wordt. Centrale banken gingen er ooit vanuit dat goedkoop geld nuttig werd gebruikt en als zodanig gebruikt voor zinvolle investeringen in duurzame productielijnen.
Het experiment van de eeuw
Echter werd de verleiding steeds groter om te lenen voor consumptieve doeleinden omdat de rente alsmaar omlaag ging tot het huidige dieptepunt. Nooit eerder bereikte de (centrale bank)rente in onze monetaire geschiedenis het nulpunt waarbij tegelijk de mondiale schuldenberg tot record niveau is gestegen. Hiermee nader ik de kern van de titel van deze column. Een megakredietcrisis nadert. Dit is heel eenvoudig uit te leggen. Als de kredietberg op een hoogtepunt staat en de rente op een dieptepunt dan zegt dat heel veel. Als beleidsmakers van centrale banken ooit eerder op de rem moesten staan om oververhitting van de economie te voorkomen en de rente stapsgewijs verhoogden en daarmee anno 2019 niet meer mee durven te komen, dan zegt dat alles. De berg is te steil geworden. Een klim op de Himalaya levert zoveel risico op dat een normaal mens daar niet aan begint. Beleidsmakers van centrale banken zijn normale mensen(hoewel?) en durven geen risico te nemen dat we met ons allen van die berg af glijden. Met de huidige schuldenberg durf ik er donder op te zeggen dat de rente niet weer wordt verhoogd.
Slechte leningen
Door de lage rente zijn zoveel slechte leningen op de balansen van de banken verschenen en zijn zoveel onrendabele bedrijven op krediet gaan drijven, en zijn steeds meer particulieren geld gaan lenen. Sparen levert toch niets meer op. Centrale banken weten dat. Beleidsmakers zweven nu tussen hemel en aarde. De hoop dat we nog lang verder kunnen met gratis geld en de hoop dat geldschieters bereid zijn nog lang te betalen voor hun uitgeleende geld aan de overheden. Al 60 procent van de staatsleningen in de eurozone kennen een negatieve rente. Dit is het experiment van de wanhoop, een proef die gedoemd is te mislukken. Beleidsmakers hopen hun tijd er mee uit te kunnen zitten. Niemand die durft te voorspellen hoe lang dit probeersel het volhoudt. Maar iedereen weet dat experimenten probeersels zijn waarvan we graag binnen een redelijke termijn willen weten wat de gevolgen zijn.
Wie is verantwoordelijk?
Nu kunnen we hier natuurlijk spreken van een experiment van enorme omvang waarbij het redelijk wordt geacht dat zoiets meer tijd mag kosten om te weten of het experiment geslaagd is. Gedurende de looptijd van het experiment zullen beleidsmakers er alles aan doen om met diverse trucjes de proefneming te verlengen om op den duur het gelijk aan hun zijde te krijgen. Het tijdrekken van een experiment duidt dus al op een mislukking. Met tijdrekken manipuleert men een experiment om uiteindelijk op een heimelijke wijze de proefneming te verlaten. Omdat er door zoveel beleidsmakers aan de touwtjes van ons monetaire systeem wordt getrokken is het makkelijk om als individu stiekem het toneel te verlaten. We kunnen niet direct één persoon daarvoor ter verantwoording roepen. Het is het groot collectief van centrale banken en hun systeembanken. Daarom is het zo makkelijk om in deze fase van ons monetaire experiment door te gaan met de ingezette beweging van gratis geld.
Beleggen met steeds meer risico
Voorlopig verkeren we in het stadium dat velen profijt hebben van de lage rentetarieven en daar tegenover staan de verliezers die nog wat tijd hebben voordat hun kapitaal zichtbaar slinkt. Het is duidelijk dat het kapitaal van grote beleggersinstituten zoals pensioenfondsen en grote beleggers een afname van hun kapitaal kunnen verwachten door de belegging in staatsleningen met negatieve rente. Het zal duidelijk zijn dat tegenover de negatieve rendementen op obligaties meer risico wordt genomen om winsten te behalen op de aandelenmarkten waarbij een enorme bubbel wordt opgeblazen. Goedkoop geleend geld beweegt zich massaal naar de plek waar nog rendement valt te halen. Hoe griezelig is dat? En we weten dat veel bedrijven hun eigen aandelen inkopen omdat hun reserves op de bank niet renderen. Hierdoor kunnen aandeelhouders profiteren. En hoe griezelig is het niet dat onrendabele bedrijven met bijna gratis geld nog investeren in een steeds dunnere markt waar de concurrentie hetzelfde doet. En hoe griezelig is het niet dat particulieren met goedkoop geld de hoofdprijs betalen voor een dak boven hun hoofd. De meest elementaire levensbehoefte. Zomaar een stuk of wat bubbels wat ik hier achter elkaar benoem. Het enige wat we nu nodig hebben is een trigger die de ballonnen door prikt. Ik zeg hier dus: nodig hebben. Het is bitter hard nodig om gevaarlijke bubbels direct te ontbubbelen.
We moeten weer omlaag, hoe gek het ook klinkt
Hoe meer de spanning oploopt, hoe luider de knal. Om een megabubbel te voorkomen is direct economische krimp nodig. Dan neemt de consumptie af en dalen omzetten in winkels en daalt de productie. En dalen de banen in bedrijfsleven en dienstensector. Alles daalt. Ook het verdienmodel van onze banken. Door verliezen op risicovolle kredieten dalen hun winsten en dalen hun beurskoersen nog verder. Alleen deze neergaande spiraal zal de redding betekenen van onze ‘onderdrukking’ door het huidige monetaire systeem. Hoe gek het ook klinkt. Als de schuldenberg gaat schuiven en de verliezen daarop niet meer zijn op te vangen door de banken en hun rekeninghouders, aandeelhouders en de overheid, dan is het spelletje uit. Het eindspel waarover op alternatieve media al vaker wordt gesproken nadert. Het is wel erg makkelijk om te stellen dat een oud en achterhaald systeem moet worden vervangen door een nieuw systeem. Maar deze conclusie is de enige juiste. Alleen is op dit moment nog volkomen onduidelijk wie daarin de regie gaat nemen. Als de publieke belangstelling voor het blijspel afneemt, is het tijd voor een nieuwe regiseur en andere acteurs. En ook voor een nieuwe act in een nieuw geschreven blijspel. Het is maar hoe je het bekijkt.
GW
Stond dit artikel nou morgen maar eens op de voorpagina van de Telegraaf! Je slaat de spijker op zijn kop, Gerrit. Hier zitten we al enkele jaren tegenaan te kijken… En nog steeds blijkt dat er lucht bij kan, zonder dat het klapt. Trouwens dat is in het echt ook vaak zo: een ballon kan meestal meer hebben dan degene die hem opblaast, verwacht. Er is niet zoveel fantasie voor nodig om te weten dat we naar de laatste fase van dit financiële systeem toe werken. Er blijven voor mij nog wel een paar vragen: welke van de triggers zal uiteindelijk het systeem opblazen? Wordt dat een oorlog in het Midden-Oosten? Of in het Verre Oosten? Of wordt het de Deutsche Bank? Of komt er een moment dat het volk wakker wordt en in opstand komt? Of?
Vraag waar ik nog wel over nadenk: hoe bescherm je jezelf het beste? Cash aanhouden? Edelmetalen? Gaan we een tijdperk van inflatie of deflatie tegemoet? Vooral dat laatste kan allebei.
idd bescherm jezelf door een stukje cash, een stukje edelmetaal en voornamelijk cryptocurrencie want daar gaan alle triljoenen naartoe uiteindelijk 😉
Persoonlijk kies ik voor cash. Geopolitieke conflicten loeren al wat langer om de hoek en daarvan valt moeilijk in te schatten of dat gaat escaleren, en zo ja, wanneer. Wat wel aardig goed is te volgen is dat beleggers behoorlijk minder vertrouwen hebben in de banken. Al het gesjoemel en al dat gesodemieter met stimulerende maatregelen en toewerken naar gratis geld geeft aan dat het bankwezen van god los is. Ooit bewaarden we daar ons geld en wisten we dat het in vertrouwde handen was. We ontvingen een vergoeding die boven de inflatie lag en dat was zoals het hoorde. Nu ligt de financiële wereld op zijn kop en vinden we het met ons allen maar wat fijn. We kijken niet verder dan onze neus lang is en lenen geld bijna voor niets. Voor consumptieve doeleinden, voor onze woonhuizen, voor onrendabele bedrijven, voor ingewikkelde bancaire producten(derivaten) maar veel minder voor winstgevende investeringen. Door bijna gratis geld komt voornamelijk de massa er op af i.p.v. het intellect met innovatieve winstgevende ideeën. Nogmaals, de omgekeerde wereld. Met geld moeten we voorzichtig en spaarzaam omgaan. Zorgen voor een goeie buffer voor later en voor noodgevallen. Dat zijn we totaal verleerd. Vooral de jeugd, ze weten gewoon niet beter. De record hoge schuldenberg geeft aan dat we de grondregel voor eerlijke verdiensten en de waarde van het geld hebben los gelaten. Hoe lang kan zoiets nog duren? Omdat ik dat niet kan inschatten kies ik voor cash. Als een bankencrisis uitbreekt is dat altijd onverwachts en gaan banken binnen de EU mogelijk zomaar op slot. Een bankholiday heet dat zogenaamd. We kunnen niet ineens bij ons geld of maar een beperkt bedrag per week opnemen voor alleen de dagelijkse levensbehoeften. Mogelijk dat voorafgaand kapitaalcontroles worden ingesteld om te voorkomen dat grote bedragen binnen korte tijd worden opgenomen. Daarom zeg ik: is het bij de bank niet pluis, dan een goeie kluis in huis.
Het lijkt verstandig om er rekening mee te houden dat het einde van het ‘experiment’ samenvalt met het einde van de courante valuta als wettig betaalmiddel.
Zuur dus voor de behoudende ‘oppotters’ als de inhoud van hun dure kluis straks niet meer waard blijkt dan aanmaakpapier voor de kachel. Investeer in nuttige zaken en geniet er van zolang het nog kan. Gaan geldloketten en -automaten op slot, dan ben je te laat en mag je het – zoals iedereen – doen met distributiebonnen en rantsoen!
Maar 4% van het in omloop zijnde geld is chartaal geld dus je moet helemaal voorin de rij staan wil je nog wat aan contanten kunnen krijgen.
Inderdaad. Een bankholiday. Je banksaldo is in feite niet meer dan een getal in de computer. En floets! Ineens is je saldo bijna nul. Ik doe zelf echter niet mee aan de schuldenkermis maar het geld dat ik verdien komt weer wel bij een bedrijf vandaan dat aan het geldinfuus van de bank ligt dus….en zoals u wel weet kan je ineens thuis komen van de eerder genoemde kermis maar dan van een hele koude.
Bekend zal toch zijn dat De Telegraaf tot eind vorig jaar (via TMG) eigenaar was van GeenStijl, het meest controversiële en kritische, maar ook meest gelezen, weblog van Nederland?
Tegenwoordig houden de ‘sales’ (advertentieinkomsten) verreweg de meeste ‘kritische’ of ‘realistische’ media erg braaf en oersaai.
Bekend zal toch zijn dat De Telegraaf tot eind vorig jaar (via TMG) eigenaar was van GeenStijl, het meest controversiële en kritische, maar ook meest gelezen, weblog van Nederland?
Tegenwoordig houden de ‘sales’ (advertentieinkomsten) verreweg de meeste ‘kritische’ of ‘realistische’ media erg braaf en oersaai.
Het globale, monetaire ‘eenheidsexperiment’ kan m.i. zeker worden gezien als bewijs voor de aanwezigheid van een CENTRALE aansturing door de top van de globale bankenelite.
Ik denk dat de megacrisis in gang gezet zal worden door een groot militair conflict in het Midden-Oosten door toedoen van Iran, welke de olieprijzen zal doen exploderen. Mert als gevolg fors dalende beurskoersen en banken die daardoor in de problemen komen, waaronder de Deutsche Bank.
Tegenwoordig is alles denkbaar als ‘Zwarte Zwaan’. Zelfs de ‘Big One’ in Californië of een andere (natuur-) ramp kan daarbij een rol spelen. We zitten op het randje.
Mij was als een paal boven water zo duidelijk dat rutte dacht de crisis bezworen te hebben door heel het systeem om zeep te helpen, nou blijkt alles een doekje voor het bloeden?
Oorlog zoals vertrouwde economie beeld moet ons zogenaamde uit deze crisis helpen?
Even concreet, in een paar zinnen: economische krimp ligt hoofdzakelijk in
handen van de consument. Afnemend vertrouwen en slinkende vraag zijn funest,
niet allen voor de economie, maar ook voor het huidige monetair beleid.
Iedereen die kennis neemt van de ‘Talfahrt’ van de Duitse auto-industrie, dé graadmeter voor de Europese economie, zal weten hoe laat het is.
We zijn nu echt los hoor. NIRP seizoen is nu echt begonnen. Buckle up and buy some gold.
There’s a multitrillion-dollar black hole growing at the heart of the
world’s financial markets. Negative-yielding debt — bonds worth less,
not more, if held to maturity — is spreading to more corners of the
bond universe, destroying potential returns for investors and turning
the system as we know it on its head. Now that it looks like sub-zero
bonds are here to stay, there’s even more hand-wringing about the
effects for mom-and-pop savers, pensioners, investors, buyout firms and
governments.
https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-07-13/the-black-hole-engulfing-the-world-s-bond-markets-quicktake
alles lezen van martin armstrong economics.com vooral zijn blog alles lezen
ik kan het wel van de daken schreeuwen, verdiep je in armstong en zijn computer ,zijn voor spellingen zijn zo goed en zo leerzaam, besteed er een paar dagen aan,en denk er overna en alles valt op zijn plek
Moeten wij vrezen dat chronisch zieken en gehandicapten te maken zullen krijgen met onvrijwillige euthanasie wanneer de economie t.g.v. een megakredietcrisis volledig instort en de zorg en sociale zekerheid daardoor onbetaalbaar worden?
Dat lijkt me niet ondenkbaar, Dr. M. Met een partij als D666 , die de doodscultuur omarmt, is alles mogelijk. Natuurlijk zullen ze het wel zo gaan framen dat het aanvaardbaar klinkt..
En met de VVD idem dito! De PVV en de FvD zou ik ook niet vertrouwen als het om onvrijwillige euthanasie gaat.