Het is om moe van te worden. Inmiddels ben ik de weg volledig kwijt geraakt. Wat mogen we nu verwachten van het nieuwe pensioenakkoord dat er nog altijd wankel uitziet na de uitgestelde stemming door vakbond FNV. Gepensioneerden en werkenden kijken reikhalzend uit naar het eindresultaat. Weet iemand nog wat we mogen verwachten? De analyses van de verschillende “wijze” instituten lopen nogal uiteen. Het Centraal Planbureau heeft berekend dat dat de pensioenvooruitzichten van het nieuwe stelsel voor alle generaties gunstig zijn.
Onduidelijkheid troef
Oké, iedereen weet dat er meer dan 1500 miljard in de pensioenkassen zit. Maar ook iedereen weet dat er een stevige discussie bestaat over de lage rekenrente die de dekkingsgraad van alle pensioenfondsen parten speelt. Aan de andere kant zijn we hoopvol gestemd nu blijkt dat in het nieuwe stelsel de prestaties op de beurzen de nieuwe graadmeter wordt voor de hoogte van de pensioenopbouw. En de beurzen doen het boven verwachting goed in deze coronacrisis, dus zijn we massaal in de juichstemming. Behalve een aantal doordenkers, zoals ondergetekende.
Hoerastemming door nieuwe beurshausse
Mijn standpunt is nogal negatief omdat ik denk dat in de nabije toekomst het vreselijk mis zal gaan op de beurzen. Ik schaar mij onder die doemdenkers die al een tijdje flink lagere beurskoersen voorspellen. In maart 2020 was het moment dat het mis leek te gaan. Echter schoten de centrale banken te hulp door opnieuw de QE-actie uit de kast te halen. QE is de monetaire versoepeling waarmee de banken worden ontlast van het zwaar op hun balansen drukkende schuldpapier. Opgekocht door centrale banken zodat de systeembanken weer over liquiditeiten kunnen beschikken. Beleggers gaan er dan weer volop tegenaan, liefst met geleend geld. Kost geen drol. Wat moet je als je geld op de bank alleen maar inteert. Wat niet iedereen ziet is dat op die manier een bubbel van jewelste wordt opgeblazen. We weten dat pensioenfondsen grote institutionele beleggers zijn. We weten ook dat de fondsen worden gekweld door de lage rentestand. Nu raken we door de aanhoudende beurshausse weer in hoerastemming en denkt de massa dat we met hulp van de centrale banken een nieuw tijdperk ingaan van ongekend hoge beurskoersen. Ze kunnen toch onbeperkt schuldpapier opkopen, en blijvend de banken voorzien van liquiditeiten? Oké, als gepensioneerde ben ik ook blij en ik sluit me bij de massa aan. “Heb toch al een paar jaartjes pensioen, wie kan mij nu nog wat doen?”
Manipulatie op de beurzen
Ik moet natuurlijk niet blijven doemdenken maar gewoon meedoen met de waan van de dag. Maar er is een klein stemmetje in mijn achterhoofd dat blijft fluisteren dat monetaire sprookjes niet bestaan. Toch blijf ik net als ieder ander in het verkeer in de juiste rijrichting meerijden. Je kunt niet anders. Totdat er een ongeval gebeurt en de hele mikmak ineens op de rem moet en een poosje stilstaat. Dezelfde beweging zien we ook op de financiële markten. Beurzen kunnen floreren maar kunnen ook crashen. In deze nieuwe beurshausse stijgen de koersen tot ongekende hoogte doordat de financiële markten kunstmatig worden beïnvloed door centrale banken. Dan is er geen sprake van marktwerking maar pure manipulatie. Manipulatie is een bedrieglijke methode van beïnvloeding en wordt altijd bestraft. Meestal door het systeem zelf als de opgeblazen bubbel uiteindelijk ontlaadt. Ongeveer zoals bij een onweersbui met plotselinge uitbarstingen. Een beurscrash ligt dan ook zeker op de loer in deze tijd van kunstmatige stimulering. De geschiedenis is daar duidelijk in. Op het moment dat de onderliggende economie krimpt en de rijkdom van de 10 procent superrijken extreem stijgt dan exploderen de sociale spanningen in de samenleving. Hoeveel signalen zien we nu al niet. De sociale onrust onder de bevolking is al flink aangewakkerd. Kijk naar de discriminatiediscussie, de lockdown protesten, spontane rellen en plunderingen. Dat gaat verder escaleren zodra ook de werkloosheid verder toeneemt. Sociale onrust is slecht voor de economie en bedrijvigheid en heeft in het verleden altijd gezorgd voor rumoer op de beurzen. Hierin is de wereld niet veranderd.
Pensioenfondsen moeten schoon schip maken
Nu gaat ons pensioenstelsel veranderen op een moment van extremen. Op een moment dat er heel veel geld in kas zit en de rente op record laagtepunt staat. En beurzen weer de hemel in worden geprezen. Hoe dramatisch kan de wijziging van ons pensioenstelsel dan wel niet uitpakken als straks de vakbond FNV morrend akkoord gaat, minister Koolmees een vreugdedansje maakt, en daarna ineens de beurzen crashen? Gepensioneerden zijn eventjes blij gemaakt met de boodschap dat de kortingen mogelijk van de baan zijn. Of misschien toch niet? Daar is nog altijd onduidelijkheid over. De minister heeft de korting al een keer uitgesteld en lijkt nu in spagaat te liggen. Op 22 juni maakte de minister bekend dat pensioenfondsen schoon schip moeten maken voordat ze overstappen op het nieuwe stelsel. Daarmee dreigen in de komende jaren alsnog kortingen voor gepensioneerden. Er komt mondjesmaat steeds meer informatie naar buiten die niet vrolijk stemmen. De dekkingsgraad is daarbij bepalend. Nu is het afwachten wat de beurzen de komende maanden gaan doen. Als de beleidsdekkingsgraad van de fondsen, dat is het gemiddelde van de 12 maandelijkse dekkingsgraden, stijgt dan zitten we eerst even goed. Dan geen korting. Als daarna de beurzen dalen dan zijn we het haasje. Het blijft een spannende zaak.
Monetaire fictie
Voorlopig blijft mijn blik gericht op de financiële markten en probeer ik opnieuw te geloven in sprookjes. Dat de wonderlijke wereld van kunstmatig beïnvloede beurzen mag blijven aanhouden. Dat we met ons allen belanden in een nieuwe wereld van fictie, monetaire fictie. Dat we elkaar moed inpraten met fantastische verhalen over de enorme winsten die oom Piet en buurman Klaas hebben behaald op de beurs. Dat iedereen om mij heen gaat beleggen, behalve ik. Er zal toch iemand nuchter moeten blijven om hulp te bieden als de verdoving van de stimulerende middelen bij de feestende beleggers is uitgewerkt. Hulp in de vorm van mooipraterij. Gewoon duidelijk maken dat aan het eind van de tunnel weer licht is te zien. GW
Vooral door blijven gaan met goed adem halen.
Dan komt alles wel voor elkaar.