Met de bovenstaande titel zou je kunnen denken dat je je minder hoeft in te spannen als je gepensioneerd raakt, maar dat is logica van de bovenste plank. Na gedane arbeid is het nu eenmaal goed rusten. “Dan komt het goed uit als het pensioen ook een paar tientjes omlaag gaat.” Niet teveel bewegen betekent dat je minder calorieën verbrandt en daarom minder etenswaren hoeft te nuttigen. Dus in dubbel opzicht, minder doen met pensioen. Maar u kent mijn cynisme.
Welvaartsvast pensioen(?)
Het lijkt zachtjes aan onontkoombaar. Pensioenfondsen moeten wel korten volgend jaar, tenzij er een economisch wonder gebeurt. Hoe vaak die berichten over korten in de media al niet voorbij zijn gekomen, het is om moe van te worden. Het lijkt wel een staaltje van ontmoedigingsbeleid van de pensioenfondsen om hun deelnemers tot vervelens aan toe voor te bereiden op slechtere tijden. De oudere gepensioneerden zijn al gewend geraakt aan het interen op hun pensioen dat al 10 jaar stil staat. Veel pensioenfondsen indexeren al lang niet meer. Door de inflatie zijn pensioenen al flink ingeteerd. De ‘jongere’ gepensioneerden zitten in een gewenningsfase van het loslaten van de jaren met loonsverhogingen om te acclimatiseren naar jaren met een pensioenverlaging. Een flinke aderlating. Vooral voor degenen die geen volwaardig pensioen hebben opgebouwd. Die een premieonderbreking hebben door werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, geen inkomen door opvoedingsjaren, enzovoort. Het is niet voor iedereen weggelegd om een goed pensioen op te bouwen. Een goed pensioen is een pensioen dat netto meer is dan de AOW-uitkering. Meer dan de helft van de AOW’ers heeft een lager pensioen. Pensioen is een aanvulling op de AOW. Het welvaartsvast pensioen werd dat jarenlang genoemd. Bedoeld om de welvaart bij te houden, om mee te gaan met de loonontwikkeling, inflatie en lastenstijging.
Dramatische dekkingsgraad
Echter staat de tijd niet stil en is de financiële bancaire wereld om ons heen nogal veranderd. Het was een langzaam proces in een tijdvak van tientallen jaren dat het bankwezen, onder aanvoering van centrale banken, de rentestandaard in telkens kleine stapjes heeft verlaagd. Van rentetarieven tussen de 8 en 12 procent in de jaren tachtig van de vorige eeuw naar een omgekeerde rentestandaard van zelfs negatieve tarieven van min 0,1 tot aan min 0,5 procent voor depositorekeningen en de 10-jarige staatsleningen van de “betere” EU-landen. Pensioenfondsen behoren tot de grote beleggers en investeren daarom miljarden in ‘negatieve’ staatsleningen. Daar zijn we dus mooi klaar mee. Ondanks goeie beleggingsresultaten op de aandelenmarkt is toch de dekkingsgraad van veel pensioenfondsen gedaald tot onder de kritieke grens van 90 procent. Terwijl 100 procent natuurlijk de standaard is. En zelfs een dekkingsgraad van 115 procent de standaard was om pensioenen te indexeren. Sommige grote fondsen, o.a. het ambtenarenfonds ABP sukkelen zelfs rondom de 85 procent dekkingsgraad. Minister Koolmees heeft voor dit jaar uitstel verleend om niet te korten vanwege de uitzonderlijke economische situatie. Maar ja, de economische wonderen hangen nu met corona niet bepaald in de lucht en dreigen zelfs dramatisch te verslechteren.
Mijnpensioenoverzicht.nl
Een theoretische korting van 15 procent lijkt reëel maar zal praktisch op grote bezwaren stuiten. Ja hallo, een korting van zomaar ineens honderden euro’s bij gepensioneerden met een goed pensioen zal direct gevolgen hebben voor de economie. De hand gaat op de knip. Om niet te praten over gepensioneerden met een laag pensioentje die mogelijk ook zomaar één of twee tientjes inleveren. De minister zal misschien uitwijkmogelijkheden zoeken om de korting nogmaals uit te stellen, maar waar zijn we dan mee bezig? Een complex vraagstuk, uitstel van executie betekent dat. Echter hebben de pensioenfondsen zich al voorbereid op flinke kortingen de komende jaren. Op de website “Mijnpensioenoverzcht.nl”, hebben de fondsen een extra tabblad ingericht onder het kopje “Vooruitblik”. De volgende tekst staat er onder:
“Hieronder ziet u uw totale pensioen nu en over 10 jaar. De bedragen zijn bruto per jaar, inclusief AOW. In het plaatje is rekening gehouden met de inflatie (prijsstijging). Als prijzen stijgen en uw pensioen stijgt niet, dan kunt u namelijk minder kopen met uw pensioen dan nu.
U ziet ook wat er gebeurt met uw pensioen, als het in de toekomst beter of slechter met de economie gaat. U heeft hier geen invloed op. Let op: u ziet niet het pensioen dat u krijgt, maar wat uw pensioen over tien jaar waarschijnlijk waard is. De bedragen zijn de inschatting op dit moment.”
Als u een kijkje neemt dan zou u de schrik om de oren slaan als u kijkt onder “als het tegenzit.” U komt dan een jaarbedrag tegen dat vele duizenden euro’s lager ligt. De tekst daarbij luidt:
“Hier ziet u een inschatting van wat uw pensioen over 10 jaar waard is als het slecht gaat met de economie. Uw pensioen wordt dan bijvoorbeeld een aantal jaar niet aangepast aan fors stijgende prijzen. Ook is het mogelijk dat uw pensioen wordt verlaagd. Daardoor kan uw pensioen lager worden dan verwacht. In dat geval kunt u minder kopen dan nu.”
Geloof in wonderen
Het is natuurlijk koffiedik kijken, maar toch. We leven in een vreemde tijd. Een tijd van een snel naderende bankencrisis, kredietcrisis, eurocrisis, en misschien wel een EU-crisis. Getriggerd door Corona. We moeten wel degelijk met allerlei scenario’s rekening houden. Maar ja, tijden veranderen en kunnen ook zomaar(?) ten goede veranderen. Nog voor het eind van dit jaar een vaccin tegen Corona, iedereen verplicht inenten, een nieuwe injectie van centrale banken voor de financiële markten, flinke belastingverlagingen voor particulieren en MKB, en zie daar een economisch wonder waar we met ons allen naar uitkijken. De wonderen zijn de wereld niet uit.
GW
