Zaterdag 15 oktober 2011 is inmiddels gebombardeerd tot ‘occupy de wereld dag’. In Nederland zullen Amsterdam, Den Haag en Utrecht ‘bezet’ worden. Van Onthypen.nl ontving Biflatie.nl een voortreffelijk artikel van Dennis Kroese over de Occupy Wall Street beweging die inmiddels is uitgegroeid tot een internationale aangelegenheid:
Wat begon als een bescheiden protest van een groepje activisten, krijgt onder de naam Occupy Wall Street met de dag meer impact. De demonstratie van vorig weekend in New York was de grootste tot dusver. Andere steden volgden. Zaterdag is een wereldwijde actiedag, oa. in Londen, Dublin, Brussel en op het Beursplein in Amsterdam. Wat gaat er schuil achter Occupy Wall Street? Is het een hype of een ‘turning point’ in de crisis?
Het zijn spannende tijden voor het Westen. Grieks failliet of niet, een nieuwe economische recessie lijkt steeds dichterbij te komen. De Verenigde Staten zitten op een giga-schuldenberg en de Republikeinen en Democraten maken een jaar voor de presidentsverkiezingen zoveel ruzie met elkaar dat een oplossing mijlenver weg lijkt. In Europa is het niet veel beter. De besluiteloosheid van de politici om in te grijpen in de Griekse crisis leidt tot dalende beurskoersen en een onontkoombaar gevoel van economische malaise en dalend consumentenvertrouwen. Tegen deze achtergrond vinden de Occupy Wall Street-demonstraties plaats.
Twitter stond weer aan de basis. Sociale media lijken steeds meer invloed op de samenleving te krijgen. Kalle Lasn, mede-oprichter van het Canadese activistische tijdschrijft AdBusters, begon in juni te twitteren over #occupywallstreet. Via een actie-website riep hij mensen op een vreedzame sit-in te houden in het financiële hart van New York. De actie ging in augustus echt lopen toen de hacktivistengroep Anonymous zich ermee bemoeide en -geïnspireerd door de Arabische Lente Herfst- het internetpubliek in een video aanspoorde: “Flood lower Manhattan, set up tents, kitchens, peaceful barricades and occupy Wall Streets for some months“.
De eerste demonstratie op 17 september begon kleinschalig. Zo’n 1.000 mensen zetten hun tenten op bij het zakencentrum van New York. Dit aantal groeide uit tot 2.000 mensen totdat de politie ingreep en op 24 september tientallen mensen arresteerde. Door de arrestaties en de harde aanpak van de politie doken er op internet allerlei filmpjes op waardoor het rumoer groeide. De animo om actie te voeren nam hierna duidelijk af: enkele dagen later demonstreerden nog slechts een paar honderd mensen. De beweging kreeg een nieuwe impuls door de steun van vakbonden zoals piloten-, post- en openbaar vervoerbonden.
Het omslagpunt werd bereikt op 1 oktober, toen circa 5.000 betogers verschillende wegen in het drukke New York blokkeerden en zonder toestemming over de Brooklyn Bridge liepen. De New Yorkse politie arresteerde ruim 700 mensen en in verband met de onrust werd de Brooklyn Bridge korte tijd afgesloten voor het verkeer. De protesten breidden daarna snel uit naar steden als Houston, Austin, Tampa, Los Angeles en San Francisco.
Fox , CNN, New York Times en Wall Street Journal die de acties eerst negeerden, besteden sinds 1 oktober ruim aandacht aan Occupy Wall Street. De Nederlandse pers volgde, zo blijkt uit een analyse van het weblog Follow the money. “700 arrestaties in New York na demonstraties“, kopte nrc next. Woensdag schreef de krant dat de acties overslaan naar Londen. De Volkskrant kwam met een reportage over de demonstraties. En het populaire programma DWDD had op 11 oktober een reportage over de demonstraties, naar aanleiding van de plannen om in Amsterdam soortgelijke actie te voeren.
De impact van demonstraties is zo groot dat Amerikaanse politici en machthebbers zich ermee bezighouden. Obama – die de weerzin van de Amerikaanse kiezers tegen de financiële sector goed aanvoelt- begrijpt “ de frustratie jegens Wall Street“. Ook FED-president Ben Bernanke zegt dat hij de boze menigte begrijpt. “I can’t blame them” liet een van de machtigste mannen ter wereld fijntjes weten. De Republikeinen reageren negatief: “gevaarlijk“, “on-Amerikaans“, “De actievoerders zijn jaloers” en natuurlijk “Het is de schuld van Obama“. Beide partijen grijpen de gelegenheid aan om hun gelijk te halen. Daarmee heeft Occupy Wall Street de politieke arena betreden en verliet het de underground.
Natuurlijk betuigen usual suspects als propagandadocumentairemaker Michael Moore, taalwetenschapper Noam Chomsky en actrice Susan Sarandon snel hun steun aan de beweging. En niet helemaal onverwacht staan invloedrijke, vooraanstaande hoogleraren, de economen Joseph Stiglitz en Paul Krugman -beide Nobelprijswinnaar- openlijk achter Occupy Wall Street.
Krugman noemt het in zijn blog in de New York Times een belangrijke gebeurtenis met mogelijk grote gevolgen. Hij spreekt van een ‘turning point’ in de huidige crisis. Volgens Krugman biedt het Obama munitie om opnieuw de confrontatie met de Republikeinen aan te gaan om met nieuwe wetgeving de bankensector grondig te hervormen.
Opmerkelijk is dat ook hiphop-ster Kanye West zich maandag met rapveteraan Russel Simmons (oprichter van Def Jam label) achter de demonstranten op Wall Street schaarden. Simmons trad als woordvoerder op en benadrukte dat West geen politieke standpunten innam. Kanye zelf deed er verder het zwijgen toe. Zijn gouden kettingen had hij voor de gelegenheid ingewisseld voor een houten kralenketting met houthakkersoverhemd.
Onverwachte en vooral opmerkelijke steun komt uit de hoek van de Raad van Bestuur van Unilever’s dochterbedrijf Ben & Jerry’s. De multinational steunt de demonstranten in reclame-uitingen. Onduidelijk is of moederbedrijf Unilever de actie ook ondersteunt. Volgens interne regels mogen dochterbedrijven van Unilever alleen met toestemming van het moederbedrijf politieke partijen en acties steunen. ‘ We, the Ben & Jerry’s Board of Directors, compelled by our personal convictions and our Company’s mission and values, wish to express our deepest admiration to all of you who have initiated the non-violent Occupy Wall Street Movement and to those around the country who have joined in solidarity. The issues raised are of fundamental importance to all of us.’
Okay, dat het fenomeen Occupy Wall Street serieus genomen wordt moge duidelijk zijn. Maar wat is nu de boodschap en het doel van de demonstraties? De website van Occupy Wall Street noemt expliciet als doel “het repareren van de Amerikaanse democratie met de middelen van de Arabische lente”. That’s it. De FAQ van de website van Occupy Amsterdam gebruikt meer woorden en is duidelijker over het doel: ‘Er is geen plan, er zijn geen politieke oplossingen. Plannen en doelen zijn aan de individuele actievoerders zelf.’
Uit interviews en YouTube-filmpjes doemt het volgende beeld op: veel mensen die deelnemen aan de demonstraties protesteren tegen de hoge werkloosheid in de VS, de gedwongen verkoop van huizen en de peperdure reddingsplannen waarmee in 2008 veel Amerikaanse banken overeind werden gehouden. Daarnaast demonstreren sommigen ook tegen de in hun ogen “oneerlijke” behandeling van minderheden in de VS. Of zoals één van de demonstranten het samenvatte: “ Het maakt niet uit waar je tegen bent, zolang je maar demonstreert!”
De actievoerders mogen dan verdeeld zijn, de organisatie wordt steeds beter. Via sociale media worden steeds meer mensen bij de protesten betrokken, net als bij de revoluties in het Midden-Oosten. Daarnaast wordt er dagelijks een krant uitgegeven, The Occupied Wall Street Journal en maken actievoerders professioneel ogende filmpjes.
Zaterdag 15 oktober wordt beschouwd als een wereldwijde actiedag. Op de site 15oktober.net is te zien dat er in meerdere wereldsteden acties staan gepland in navolging van Occupy Wall Street. Zoals in Nederland in Den Haag en Occupy Amsterdam, om 12 uur op het Beursplein. Ruim 3.000 mensen hebben zich aangemeld op de speciale Facebookpagina. Het Twitteraccount, @occupyamsterdam, heeft 1200 volgers. In Londen is er een actie in het zakenhart. Occupy the London Stock Exchange Facebookpage had donderdag al 13.000 friends.
pvallend is dat de demonstraties geen duidelijke boodschap hebben. Dit heeft als voordeel dat geen enkele groep wordt uitgesloten, maar volgens analyses dreigt het gevaar dat de amorfe beweging uit elkaar spat als er geen eenduidig doel gevonden wordt. Zolang het weer in New York goed blijft en Amerikaanse politici aandacht blijven besteden aan de acties, zal Occupy Wall Street media aandacht krijgen. Spraakmakende acties van hackerscollectief Anonymous – dat in augustus de beweging aanzwengelde – kunnen ook niet uitgesloten worden
Uit een zeer recente opiniepeiling blijkt echter dat de publieke belangstelling tegenvalt. Meer Amerikanen zijn geïnteresseerd in het wel en wee van Amanda Knox (vrijgelaten verdachte in een Italiaanse sexmoord) dan in Occupy Wall Street. De poll wordt bevestigd door het recente Twitterverkeer. Het aantal tweets met #occupywallstreet nam de afgelopen dagen aanzienlijk af (zie gele lijn kaartje). Wellicht wordt Occupy Wall Street opgeruimd. Burgemeester Bloomberg heeft gezegd het Zuccotti Park waar de bezetters bivakkeren vrijdag schoon te maken omdat de situatie onhoudbaar is. Daarmee dreigt Occupy Wall Street de eerste internationale herfsthype te worden. Nu ook Onthypen via de app! – Dennis Kroese, Onthypen.nl
