Is het u ook opgevallen? De zorg wordt duurder in Nederland. Allereerst is er de basisverzekering, dan de aanvullende, het eigen risico én heel veel zaken die inmiddels helemaal niet meer onder de verzekering vallen en dus óók gewoon zelf moeten worden afgerekend.

Oplossing lastenverhoging en marktwerking

Voor de regeringen is het tot nu toe het simpel geweest. Lastenverhogingen was het ei van Columbus en marktwerking zou ook haar deel bijdragen door de kosten omlaag te brengen. Over de echte oorzaak van de problemen, namelijk de almaar oplopende kosten, waarvoor een structuurverandering nodig is wordt niet of nauwelijks gepraat.

Waarom niet? Omdat men dit maar moeilijk vindt. Het heeft te maken met de angst voor de dood, voor sterven, dikke salarissen van ziekenhuisbestuurders en artsen, met de oppermachtige medicijnindustrie en zeker niet als laatste met de bouwers van ziekenhuizen en de ontwikkelaars en verkopers van alle technische apparatuur als CT- MRI- en PETscanners, röntgenapparatuur, bestralingsrobots, complete operatiestraten, ICT systemen en nog zo heel veel meer. De levenscyclus van nogal wat apparatuur is maar kort, niet omdat ze versleten zijn maar omdat nieuwe modellen krachtiger zijn, betere resoluties leveren. Wie wil er niet het beste van het beste als het er op aan komt?

Ziekte als een technisch probleem

Naar mate er meer apparatuur is gekomen is de menselijk zorg, de tijd voor verzorging en een praatje, het hand vast houden of een knuffel of aai, in de bureaucratie verdwenen. Het is als lopende band werk geworden. Elke patiënt komt in een wolk van diagnose en behandel combinaties terecht (DBC’s), want er moet immers worden geregistreerd en afgerekend. Omdat er zo veel gebeurt en zo veel éénmalige spullen worden gebruikt wordt afrekenen een feest. Alle doktoren, verpleegkundigen en assistenten moeten het hunne krijgen. Het labwerk moet worden betaald. De operatiekamer moet worden gehuurd, worden schoongemaakt en ontsmet. De instrument  die niet eenmalig worden gebruikt moeten in de sterilisatie. Tienduizend euro is helemaal niets zeker niet als er ook nog eens een aantal artsen een rol hebben gespeeld die in een eigen maatschap werken.

Een knap staaltje van grijpen wat er te grijpen valt was vanmorgen op GeenStijl te lezen. Nederlanders geven gratis bloed. De organisatie zonder winstdoelmerk Sanquin regelt het. De drie leden van de raad van bestuur van Sanquin blijken per jaar bijna 300k, 250k en ruim 200k binnen te halen. Ook hier blijkt hebzucht zijn eigen leven te leiden , al zal men er wel een prachtige en verheven omschrijving voor klaar hebben liggen.

Lobbyisten & Marketing

De verzekeraars, de geneesmiddelen- en apparatuurindustrie geven per jaar miljarden uit om de overheid, de artsen en de markt te bespelen. Wie een gruwelverhaal wil lezen moet maar eens in het boek van Geert Mak “Reizen zonder John” kijken hoe het in de VS gaat en ging. Enorme subsidies aan partijen en politici, gekochte inzet van massamedia voor óf tegen politieke voornemens. Mak: “De Verenigde Staten hebben veel hogere gezondheidskosten dan ieder ander ontwikkeld land. De kosten omlaag brengen en de belastinginkomsten verhogen lukt niet omdat de Amerikaanse politieke lobby’s – in dit geval van de medische industrie en de diverse coalities van rijke belastingbetalers – zo groot en machtig zijn, dat ze het normale democratische besluitvormingsproces volstrekt uit de rails kunnen duwen”.

Volgens een rapport van Harvard University uit 2009 stierven per jaar zo’n 45.000 Amerikanen enkel omdat ze zich geen ziekteverzekering konden permitteren. President Obama wilde dit veranderen.

De lobby’s van de verzekeraars en de farmaceutische industrie besteedden in 2009 en 2010 echter zo’n anderhalf miljoen dollar per dag! om de wetsvoorstellen in hun richting om te buigen.

Obama kon zijn Health Care programma dat er voor zou gaan zorgen dat deze allerarmsten ook verzekerd zouden zijn er alleen door krijgen door een enorm aantal toezeggingen te doen aan de echte machthebbers om er voor te zorgen dat deze geen nadelen zouden gaan ondervinden van het Health Care programma

En Nederland?

Gelukkig is het in ons land (nog) niet zo erg als in de VS. De ontwikkelingen daar zijn wel een duidelijke waarschuwing voor ons. Ook hier spelen er steeds meer belangen die niets met ziekenzorg te maken hebben maar alles met macht en verdienopties. Enorme organisaties van verzekeraars, zorgkantoren, zorgverleners, apothekers, de farmaceutische industrie, de raden van bestuur en toezicht, artsen als vrije ondernemers met alle belangen van dien. Aanpassing van de bestaande modellen en situaties zal niet helpen is mijn voorspelling. De kosten zullen in een rap tempo blijven stijgen, de complexiteit zal blijven toenemen, waardoor aanpassingen en ingrepen bijna of helemaal onmogelijk worden. Het is net zo iets als mikado. Als je op één plek iets beweegt kan de hele constructie in-een vallen.

Op naar een nieuwe aanpak?!

Als het aan mij zou liggen dan wist ik het wel.
1.    Weg van de puur technische aanpak van problemen die samen hangen met gezondheidsproblemen, ziekte en ziek zijn;
2.    Op naar een integraal model waarbij de mens als geheel centraal staat. Zorgzaamheid, aandacht, eigen verantwoording en de kwaliteit van leven worden de rode raad voor behandeling en zorg;
3.    We kiezen voor praktische, robuuste en kostengunstige gebouwen en voorzieningen die aansluiten op organisch, natuurlijk leven;
4.    De schaal waarop de voorzieningen georganiseerd worden blijft beperkt en overzichtelijk;
5.    Artsen zijn tegen een redelijk salaris in loondienst of werken tegen vaste vergoedingen. Zij worden hun leven lang gestimuleerd om zich breed te ontwikkelen en praktisch vast te stellen op welke gebieden hun talenten liggen voor één of enkele specialisaties;
6.    Systemen gebaseerd op collegiale toetsing en supervisie zorgen er voor dat ieder scherp blijft, zich verder kan ontwikkelen en om raad kan vragen;
7.    De eigen verantwoording van ieder om zijn best te doen om gezond te leven wordt als een kerntaak gezien. De overheid zorgt door voorlichting, toetsing en begeleiding voor de nodige prikkels;
8.    De verzekeringspremie en een flink eigen risico worden binnen grenzen inkomensafhankelijk;
9.    Alles wat hier nog niet genoemd is en toch kan helpen.

Ten slotte

Met heel veel praten komen we er niet. Gewoon doen. Het grootste deel van de mensen is van goede wil en de veranderingen zijn hard nodig.