Wij Nederlanders leven in een land waarin voormalige premier Balkenende, nog maar enkele jaren geleden vol trotst aan vaderland en de wereld verkondigde dat Wij, ja wij Nederlanders, het beste pensioensysteem ter wereld hadden. En daar mee waren we er nog niet, ook ons AOW stelsel was jé van hét.

Kommer en kwel

Slechts korte tijd later werd het volgens de politici kommer en kwel. Wat al vijftig of zestig jaar bekend was, namelijk de leeftijdsopbouw van onze bevolking, inclusief de groeiende levensverwachting, werd opeens als een enorm probleem gekenschetst. Plots bleek ook dat marktwerking en privatisering die gepresenteerd waren als ultiem middel om de kwaliteit te verhogen en de kosten omlaag te brengen, helemaal niet gebracht hadden wat de bedoeling was, integendeel.

Pontifex maximus

Onder het motto hoe groter en beter waren onder andere energiemaatschappijen, woningbouwcoöperaties, zorgverzekeraars, universiteiten, scholengemeenschappen in alle maten en kleuren en ziekenhuizen samengevoegd tot enorm complexe organisaties met bestuursmodellen die als een blauwdruk op elkaar gelegd konden worden. Raden van Bestuur en Raden van Toezicht kenden allemaal een gelijk streven, namelijk een zo hoog mogelijk salaris voor elk van de hunnen. Als eens soort pontifex maximus schreed elke bestuursbons met een glimlach door het land. Waarom die glimlach? nou dat is simpel. Elke maand weer verscheen er een prachtig bedrag op hun bankrekening, zo hoog dat zelfs een minister er jaloers op zou worden en helemaal los van het feit of ze nu wel of niet echt wat presteerden. Vele oud politici en vakbondsbestuurders vonden in dergelijke systemen hun Walhalla en leven er vandaag de dag nog lustig op los.

Donkeren wolken

Toen kwam de bankencrisis. Eerst ver weg in de Verenigde Staten en IJsland, daarna ook in ons eigen land met banken als de ABN, ING, DSB en anderen. Al snel ging het van kwaad tot erger. Groeide de crisis als een lawine. Ierland, Portugal en Griekenland, Spanje, Italië en Frankrijk, nog even dan kunnen we gewoon alle landen in de westerse wereld noemen. Nu vertellen politici en bestuurders ons dat we in zware tijden zitten en nog heel wat donkere wolken tegemoet kunnen zien. We moeten de buikruim aanhalen. Ze doen het nog steeds stapje voor stapje, komen telkens weer met prognoses die al na korte tijd weer in de prullenbank kunnen, omdat het veel harder bergaf gaat dan men zelf kan en wil geloven.

Nederland van beste naar slechtste in de klas?

Volgens de CPB berekeningen gaan er de komende jaren bijna een miljoen huishoudens minimaal vijf procent op achteruit. 133 duizend verliezen zelfs 10% en 36 duizend gaan er zelfs 15% op achteruit. Ook zouden er groepen zijn van wie het inkomen wat stijgt. Echte duidelijkheid zal straks uit de praktijk moeten komen. Het enige wat bijna zeker is, is dat lang niet in alle gevallen degene met het minste inkomen zal worden ontzien bij de daling van het inkomen.

Door alle onzekerheid en vooral het ontbreken van een heldere en duidelijke toekomstvisie, zijn de Nederlanders al enkele jaren geleden begonnen met een strenge selectie van de uitgaven. Onder anderen de auto- en meubelverkoop, de bouwmarkten, keukencentra, de verkopers van parfums en andere luxe artikelen kregen te maken met een enorme terugloop in omzet. Door de onzekerheid op de huizenmarkt, kregen bankiers, notarissen en makelaars ineens een hongerige blik, moesten het voor hun bijna ondenkbare gaan doen, namelijk inkrimpen, medewerkers ontslaan en vooral met veel minder inkomen genoegen nemen. Nu, eind 2012, blijkt dat onze economie flink krimpt, dat we er ten opzichte van veel andere landen een stuk slechter voorstaan wat de groei en bloei van de economie betreft.

Naar een echte probleemaanpak

Alles wat tot nu toe door onze politici en regeerders is bedacht, bijvoorbeeld het in een periode van zeven jaar, omlaag brengen van bestuurderssalarissen tot 130% van een ministerssalaris, het enorm verhogen van de huren, invoering van een verhuurdersbelasting, het hele ziekte- en zorggebeuren en meer, zal niet echt gaan helpen.

Waarom niet? Nou omdat het geen echte structurele veranderingen met zich meebrengt. We blijven proberen om met kleine aanpassingen (incrementeel beleid) het tij te keren terwijl er sloop-en opbouwwerk nodig is. Weg met de super groot is goed gedachte, weg met de duizenden managers in het onderwijs, de zorg, de bouwcoöperaties en soortgelijke. Weg met alle Raden van Bestuur en Raden van Toezicht. Terug naar de functie van directeur, ondersteund door een gewone administratie en toezicht door de werknemers en afnemers van de producten.

Terug naar soberheid en simpelheid. Naar meer eigenverantwoording, naar politici en regeerders die authentiek zijn en durven te zijn. Weg met de spin docters en marketingbureaus, weg met misleiding door de voedselfabrikanten en winkelketens, weg met duizenden regels en beperkingen, weg met de straatverlichting in de nacht zodat we de sterren weer kunnen zien, weer kunnen voelen dat we wezens zijn met onbeperkte mogelijkheden en krachten.

Groei en bloei

Wie, na een aardbeving, orkaan of storm, na de sloop van een flink gebouw weer in het betreffende gebied terechtkomt, die ziet al na relatief korte tijd overal nieuw leven ontspruiten. De natuur denkt niet, is nooit ontevreden of boos, vraagt zich niet af wat de zin van leven is. Er is sprake van een altijd nu, puur zijn. Leven en dood. Opkomst en neergang. In die zin zal het ook met ons mensen verdergaan. Een opnieuw opbloeien of een snelle of langzame neergang. De tijd zal het leren.