Is Frankrijk het nieuwe probleem van Europa ?

Nadat Standard & Poors Frankrijk aan het begin van 2012 al zijn Triple A status afnam, was het 20 november de beurt aan kredietbeoordelaar Moody’s. Ondanks dat het effect van de afwaardering miniem was, is het wel duidelijk dat er op dit moment iets mis is met de Fransozen. Frankrijk wordt meer en meer gezien als ‘de oude man van Europa’, die ondanks een grote industrie hetzelfde lot kan ondergaan als Spanje en Italië. Met een socialistische premier die vooral bezig is met korte termijn politiek, wordt het daarnaast steeds duidelijker dat structurele veranderingen er nauwelijks inzitten. De cover van The Economist, waarin het Frankrijk benoemde tot ‘de tijdbom in het hart van Europa’, kon dan ook nauwelijks treffender met het oog op de afwaardering van Moody’s.

Plausibele redenen

Moody’s gaf meerdere plausibele redenen voor de afwaardering: Zo heeft het land te maken met afnemende concurrentiekrachten, is het de vraag of begrotingsdoelen (tekort van 3% in 2013) gehaald worden en wordt de economische groei te positief ingeschat. Daarnaast laat Moody’s de outlook voor het land op negatief staan, waardoor toekomstige downgrades tot de mogelijkheid behoren. Fitch, de laatste grote kredietbeoordelaar, zal voorlopig niet in actie komen. Dit bedrijf is deels Frans en wordt gezien als ‘te laf’ om het land waar zij deels in gevestigd is een afwaardering te geven.

Franse banken staan er slechts voor

Niet alleen de Franse overheid heeft echter te maken met afnemende kredietwaardigheid, ook voor de Franse banken dreigen afwaarderingen. Uit hetzelfde persbericht blijkt dat Moody’s vraagtekens zet bij de connecties van Franse banken met de zwakkere eurolanden. Banken als BNP Paribas, Credit Agricole en Société Generale werden tijdens de start van de kredietcrisis aangemerkt als de gevaarlijkste partijen om aan uit te lenen. Ook het kredietrisico dat het land heeft aan de Europese noodfondsen is een grote zorg. Het land heeft inmiddels grote sommen geld gecommitteerd aan onder meer het European Financial Stability Facility (EFSF) en het European Stability Mechanism (ESM).

Frankrijk eerder Spanje dan Duitsland

Het is daarom niet verwonderlijk dat hedge fund managers als David Einhorn zich openlijk uitspreekt tegen het land: “Onder het nieuwe regime heeft Frankrijk meer weg van zijn nieuwe antibezuinigingen, pro geldprintende vrienden Italie en Spanje. Dit is logisch gezien de huidige staat van de Franse economie meer weg heeft van zijn zuiderburen dan die van Duitsland. Gek genoeg heeft de Franse obligatiemarkt dit nog niet opgemerkt”, aldus Einhorn in een brief aan zijn investeerders eind juli.

“Falling behind”

Een radicale ommezwaai, wat moet leiden tot lagere arbeidskosten, is het enige dat de Franse industrie nog van de ondergang kan redden. Dit is de uitkomst van een rapport die werd overhandigd aan de Franse regering door Louis Gallois, oud-topman van diverse grote Franse ondernemingen. Onderstaande grafiek van The Economist laat zien dat het land al 12 jaar aan concurrentiekracht verliest ten opzichte van Duitsland.

Nederland haalt Frankrijk in

Zelfs Nederland exporteert tegenwoordig meer dan het veel grotere Frankrijk. Bang vanwege sociale onlusten zou Hollande echter weigeren om échte hervormingen door te voeren. De vraag is dan ook hoe de belangrijkste speler in Europa, Duitsland, zal omgaan met het geklungel van Frankrijk. Bild-Zeitung vroeg zich recentelijk af of Frankrijk het nieuwe Griekenland geworden is. Het is duidelijk: met alleen makkelijke bezuinigingen en belastingverhogingen gaat het land er niet komen. Nu het land zich geconfronteerd ziet worden met toenemende werkloosheid en oplopende faillissementsaanvragen ziet het er steeds meer naar uit dat de socialiste president Francois Hollande leider is geworden van ‘the old man from Europe’. Au revoir.