In deze column probeer ik de term “crisis” zoveel mogelijk te vermijden. Het is een erg beladen woord en roept volgens velen alleen maar negativisme op waarbij de gedachten veelal afdwalen naar  de chaotische taferelen van de depressie in de jaren dertig. Toen was er een ineenstorting van ongekende omvang.

Door veel columnisten wordt de huidige krimp en de toekomstige crash vergeleken met die van de grote depressie. Mijns inziens is dat onjuist omdat de huidige economische neergang plaatsvindt in een totaal andere wereld. In deze tijd zijn er middelen beschikbaar die er toe kunnen bijdragen om de zaken beter in de hand te houden. Vooral wat betreft de nieuwe communicatiemiddelen, zoals internet, mobiel telefoonverkeer, telebankieren, sociale media en noemt u maar op. In de jaren dertig was er (beperkt) telefoonverkeer en de telex. Er kan dus nu veel beter en vooral sneller en duidelijker gecommuniceerd worden dan in de jaren dertig. Zou het kunnen zijn dat door de nieuwe wijze van communiceren de wereld is gered van een eventuele nieuwe financiële ineenstorting?

Het probleem

Toen de kredietcrisis uitbrak is er snel een lapmiddel toegepast door overheidsgeld over te hevelen naar de banken. Vanaf dat moment werd het kredietprobleem (mede) een schuldenprobleem maar dan neergelegd bij de overheden. En dus kunnen we nog even vooruit totdat ook bij de overheden de schulden tot over het hoofd groeien. Zie bijvoorbeeld het Amerikaans schuldenplafond, nota bene wettelijk vastgelegd op 16,7 biljoen dollar, maar waarschijnlijk met het grootste gemak zo meteen weer verhoogd. De gevolgen daarvan, nog meer rente- en aflossingsverplichtingen op de overheidsbegroting, gaan we allemaal meemaken. Zo ook in alle eurolanden waar de staatsschuld ruim boven de afgesproken limiet is uitgekomen. Deze limiet is uiteraard niet voor de flauwekul bedacht toen men de euro-muntunie oprichtte. Toch loopt de staatsschuld gewoon verderop. In het afgelopen half jaar zelfs met 15 miljard euro. Ondertussen doet de politiek net alsof hun neus bloed en dat het de gewoonste zaak van de wereld is. Ze zullen waarschijnlijk bij de volgende begroting, net als bij de voorgaande, de belastingen weer op slinkse wijze verhogen, want er moet natuurlijk meer betaald worden voor al die nieuw uitgegeven staatsleningen. De opeenstapeling van staatsschuld kan niet oneindig doorgaan ook al hebben de overheden de modernste middelen voor handen om “adequaat” in te grijpen. Hoe je het ook wendt of keert, uiteindelijk komt het allemaal op ons bordje. De burger betaalt. En niemand anders.

Het gaat niet beter

Telkens wordt ons voor ogen gehouden dat het volgend jaar weer beter wordt. Dat voorspellen de banken en de verschillende overheidsorganen. En weer nemen veel mensen daar genoegen mee, want we hebben het nog steeds goed, zo wordt in het algemeen gezegd. We kunnen wel wat minderen. Wat minder consumeren. Dit gebeurt dus al 5 jaar achtereen. De gevolgen daarvan worden nu echt zichtbaar, hoewel de gegoede burgers nog altijd roepen dat we niet moeten mopperen, want zo slecht is het hier niet. Nee, oké we zijn geen derde wereldland, maar zijn we niet op weg dan? Nog altijd kijken de gegoede Nederlanders weg van de echte problemen in ons land en vertoeven alleen in de kringen van de gegoede burgerij en roepen dat “we” het niet slecht hebben. Kijk eens om de hoek in de achterstandswijken in onze grote steden. Men vergeet dat het verschil tussen arm en rijk inmiddels zo ver is opgelopen dat daardoor ook in NL een echte armoedeval is ontstaan, hoewel nog veel verborgen. Wachtrijen bij de voedselbank, achterstand bij de UWV bij WW-aanvraag, wachtrijen bij de SchuldHulpVerlening, personeelstekort bij incassobureaus, 420.000 burgers in de bijstand en zo kunnen we doorgaan met opsommen.

Burgerlijke ongehoorzaamheid

Op een bepaald moment zal er een keer onvrede ontstaan bij de in slaap gesuste bevolking, als blijkt dat de beloofde verbeteringen nog altijd niet zichtbaar zijn. O ja, de laatste maand was de werkloosheid niet verder opgelopen, dus er is nog hoop. En o ja, de woningmarkt lijkt wat aan te trekken, dus ook daar gloort weer hoop. Zal best zo zijn, maar dan van korte duur, want de lange termijn verwachting zal niet positief kunnen zijn zolang de gemiddelde burger elk jaar meer wordt geknepen ten gunste van de overheidsbegroting. De begrotingen van alle eurolanden zullen elk jaar grotere tekorten laten zien zolang de staatsschulden alleen maar oplopen in plaats van deze af te lossen. Kortom, de hard werkende burger blijft de klos en zal dat eerdaags gaan inzien. Naar mijn idee zijn we niet ver meer verwijderd van het punt dat de doorsnee-burger het nodig vindt z’n ongenoegen te uiten op een andere wijze dan ondergetekende dat via een artikeltje van zich afschrijft. Zie ook het stemgedrag wanneer er nu verkiezingen zouden zijn.

Jarenlange nulgroei gaat zich wreken

Onze westerse welvaarts(schulden)economie is tot stilstand gekomen. De groeicijfers waarmee overschotten op de begrotingen werden gecreëerd en tekorten konden worden weggewerkt, liggen ver achter ons. Gezien de huidige tekorten en opgelopen staatsschuld moeten er economische groeicijfers komen die heel veel hoger liggen dan de huidige jarenlange negatieve- of nulgroei en dat zelfs jaren achtereenvolgend. Alleen op die wijze kan onze schuld worden afgebouwd. Degene die beweert dat we dat nog gaan meemaken gelooft in sprookjes. Om toch die groei te gaan beleven is er een totale omslag nodig en die omslag komt alleen als de roep van de burger dat het anders moet luider gaat worden. Een opstandige burger dus die het tij moet keren. Van de huidige politiek, een beetje van dit en een beetje van dat, of wat oneerbiediger uitgedrukt, zowel linksom als rechtsom gepakt worden, kunnen we geen verbetering verwachten. Nederland is net als de andere eurolanden vastgelopen in een schuldopdrijvende muntunie. De gevestigde orde zal worden wakker geschud als ontevreden burgers zoals in Griekenland de straat opgaan en gaan stemmen op extremistische partijen bij nieuwe verkiezingen. De Griekse jeugd worden al de slaven van de 21ste eeuw genoemd. Maar wat gaan we dan krijgen? Een grote politieke verdeeldheid met nog meer chaos tot gevolg. Zie Griekenland en Italië.

Oplossing is simpel

De oplossing is natuurlijk simpel. De grote berg geld bij de rijke elite, de superrijken dus, ongeveer 10 procent van de wereldbevolking, kan in één wending een financiële ineenstorting voorkomen. De totale onbalans moet weer in evenwicht worden gebracht. Helaas is ook dat een sprookje om te geloven dat bijvoorbeeld een sterke wereldleider met z’n toverstafje die geldberg verplaatst naar de schuldenberg. Gaat niet gebeuren, we kunnen ons wel bergen.

Gerrit Welbergen