Ik houd mij al een tijdje bezig met de vraag hoe lang we kunnen teren op onze enorme en nog altijd groeiende schuldenberg in onze westerse “welvaarts”-landen. Zo links en rechts lees ik diverse achtergrondartikelen over hoe onze samenleving anno 2013 is opgebouwd. En wat blijkt? Onze welvaart is gekocht met schuld. Daardoor zijn de staatsschulden alsmede de private schulden bij burgers en bedrijven tot ongekende hoogten gestegen en dat niet alleen in Nederland maar ook in de meeste andere Europese landen. Het meest zorgelijk is nu de schuldopbouw in de Eurolanden waar nota bene de koude landen warme oortjes krijgen bij de onrustbarende stijging van hun staatsschuld; ten gunste van de warme landen waar bij de bevolking intussen de koude rillingen over het lijf lopen bij het aanschouwen van hun inmiddels onmogelijk af te lossen schuldenberg. Maar zoals zo vaak bij de politiek schuwe bevolking worden de meeste inwoners er koud noch warm van. Het is nu eenmaal zo gegroeid denkt men en de overheid zal er wel voor zorgen dat het goed komt. Dat is momenteel vaak de gedachtegang bij een in slaap gesukkelde bevolking. Vadertje Staat waakt over ons en regelt het allemaal wel.

Van democratie naar totalitair systeem

Inderdaad, vadertje Staat regelt intussen een heleboel voor ons en heeft zo zachtjes aan overal de controle over. Zonder dat wij het in de gaten hebben is heel geleidelijk aan een totalitair systeem ontstaan in een democratie waar al jarenlang dezelfde politieke partijen tot de gevestigde orde behoren en stevig de touwtjes in handen hebben. Verkiezingen zijn een farce. Langzaam ebt het vertrouwen bij de kiezers weg nu eindelijk duidelijk begint te worden dat besteedbare inkomens al vijf jaar dalende zijn. Bij nieuwe verkiezingen zal er weinig veranderen, behalve dat zal blijken dat de opkomst weer lager is door het weggezakte vertrouwen. Het politieke speelveld biedt nog te weinig echte alternatieven voor de wakkere wijsneuzen onder ons. De PVV is ook gewoon “popie jopie”. We weten allemaal dat ons marionettenkabinet regeert onder het juk van Brussel. Kortom, een politieke ommekeer zal nog mijlenver van ons verwijderd zijn. De echte demagoog moet nog opstaan.

Failliet systeem: Schulden worden opgestapeld

De huidige politiek gaat gebukt onder de enorme druk van de schuldenberg die idiote  onconventionele maatregelen met zich meebrengt. In samenwerking met centrale banken is er een beleid ontstaan om vooral de huidige (foute) situatie overeind te houden. Er is geen weg terug meer. De omvang van de staatsschulden heeft tot gevolg dat centrale banken de rente tot het laagste peil hebben verlaagd. Oude leningen worden afgelost met nieuwe leningen en tegelijk wordt extra geleend om de begrotingstekorten op te vullen. De schulden worden dus nog steeds opgestapeld. Dat betekent dat de bedragen welke moeten worden neergeteld voor rente en aflossing met de dag groeien. Deze gelden moeten worden opgebracht vanuit de belastingverhogingen en bezuinigingsoperaties die daardoor een steeds grotere  druk opleggen bij de hardwerkende middenklasse. Bij de groeiende groep uitkeringsgerechtigden valt weinig meer te halen, dus moet dat bij de krimpende middenklasse. De grootverdieners blijven meestal buiten schot vanwege de belastingconstructies die voor hen zijn weggelegd. De politieke heersers van deze tijd zien geen andere mogelijkheden dan de bevolking verder uit te persen.

Geen weg meer terug

Ons sociale stelsel wordt stelselmatig ontmanteld in een tempo waarbij over tien jaar nog nauwelijks sociale voorzieningen bestaan. We staan er bij en kijken er naar. We schudden moedeloos onze hoofden en roepen dat we er toch niets aan kunnen doen. We zien de armen armer worden en de rijken rijker. De wig groeit in een steeds sneller tempo en dat is zorgelijk. Dat zou kunnen duiden op onrustige tijden. Logisch vanzelf. Hoewel, het lijkt er op dat de rek er nog steeds niet uit is, want we kijken apathisch toe. We hopen in stilte op een nieuwe Robin Hood die de disparaatheid van de rijkdom aanpakt en de armen voorziet van goud en juwelen. De financiële werkelijkheid van nu is echter anders dan in de middeleeuwen. De vervlochtenheid van de financiële wereld anno 2013 is wereldwijd zo afhankelijk van de beleidsbeslissingen van centrale banken en federale overheden dat we zijn toegegroeid naar een “point of no return.” We kunnen eenvoudigweg niet meer terug. Men zegt wel eens dat de geschiedenis zich herhaalt. In grote lijnen is dat zo, wanneer je bijvoorbeeld spreekt over muntunies. Alle try-outs in het verleden waren gedoemd te mislukken. Dat gaat natuurlijk ook nu gebeuren als we zien hoe krampachtig wordt getracht de euro in stand te houden.

Op weg naar het dieptepunt

Verder zien we een valutaoorlog die zich wel degelijk op de achtergrond afspeelt. Enkele analisten voorspellen al jaren dat we in een soort van eindfase verkeren van ons financiële (westerse) fiatgeldsysteem.  Andere critici roepen weer dat dit echt niet gaat gebeuren. De nuchtere waarnemers, waaronder ik mijzelf ook rangschik, zien toch wel degelijk een gevaarlijke tendens van steeds extremere maatregelen van de beleidsmakers. De laagste rente in de geschiedenis en gratis geld rondpompen in de financiële markten, dat is althans ruw uitgelegd waar het op neerkomt. Funest voor de starters op de woningmarkt overigens. Daarnaast dalende inflatie en opkomende deflatie. Genoeg bestanddelen dus voor een idiote mix van economisch tegenstrijdige maatregelen. Dat ruikt niet fris.

Communicatie

Het feit dat het dan nog zo lang duurt voordat de boel in elkaar lazert heeft naar mijn idee alleen te maken met de moderne communicatiemiddelen van nu en de samenwerkingsverdragen op het gebied van handel op een andere wijze dan vroeger. In de Gouden Eeuw werd er gecommuniceerd met behulp van een postduif en ging de handel met paard en wagen. Nu zijn er rechtstreekse internetverbindingen en zodanig opgezette internationale betrekkingen die het nu mogelijk maken om direct in te grijpen wanneer het dreigt mis te gaan. Kijk naar de Lehmanbank-affaire. Grote paniek op de financiële markten maar door ingrijpen met behulp van de snelle hedendaagse technieken zijn we inmiddels vanuit een wereldwijde crisissituatie weer in een stroomversnelling geraakt. Althans zo lijkt het als we kijken naar de financiële markten. Maar, let wel, met uiterst extreme maatregelen van onze beleidsmakers. Dat kan niet anders betekenen dat we doordenderen naar ook een buitengemene climax.

Lagere werkloosheid of juist niet

In het dagelijkse leven merken we weinig van de extremen op de financiële markten als je werkt en kunt rondkomen. Toch raken geleidelijk meer mensen achterop. Kijk naar het werkloosheidcijfer. Ogenschijnlijk gedaald met 0,2 procent. Hosanna dus. Maar is dat een juiste afspiegeling van onze maatschappij? Waarschijnlijk niet. Het blijkt namelijk dat bij de meting van werkloosheid in NL hetzelfde fenomeen optreedt als in de VS. Namelijk dat langdurig werklozen uit de uitkering geraken en niet meer als werklozen met een uitkering worden geteld. Sommigen komen in de bijstand en anderen worden ZZP’er of hebben partners met een inkomen of teren eerst in op hun spaarcenten voordat ze bijstand aanvragen. Tegelijk is de banengroei nog minimaal, en ook in de toekomst volgens het IMF. Oorzaak daarvan is dat er geen stimulerende maatregelen van onze noodlijdende overheid uit gaan zoals in de jaren tachtig wel het geval was. De zogenaamde daling van het werkloosheidscijfer is puur voor de geruststelling. Kijk naar de consumentenuitgaven die al jaren achtereen van maand op maand dalen. Dat is de enige graadmeter om te zien of er een opleving valt waar te nemen. Jawel, zo meteen heel eventjes, nadat in de maand december de eindejaarsuitkeringen zijn uitbetaald en op 2 januari de kinderbijslag. De winkeliers kijken er reikhalzend naar uit. In maart wordt dan een hoger uitgavenpatroon over de maanden december en januari gemeld door het CBS en zijn weer een aantal dagdromers gerustgesteld. Zo zijn er soms een aantal ups maar steeds meer downs, de zogenaamde curve in een verder neergaande lijn.

Brood en spelen

Maar gelukkig hebben we nog volop vertier. Genoeg verstrooiing op onze plasmaschermen, veel te kletsen via onze sociale media en veel muziek en youtubes via internet. Elke avond sport op TV, enzovoort. We hebben via de “gekochte” welvaart veel vormen van vrijetijdsbesteding verworven en kunnen nu heerlijk op onze lauweren rusten. “Geef het volk brood en spelen,” riep ooit Julius Cesar. Zouden Mark Rutte, van Rompuy en Barroso nu hetzelfde denken? De grote massa heeft allemaal TV, internet, een automobiel, een mobiel of een playmobiel en letten niet meer op hoe de Europese Commissie een woud van regelgeving over ons uitstrooit. De zandmannetjes van de EU strooien slaapzand in de ogen van hun burgertjes. Vadertje Staat is nu Klaas Vaak.

Gerrit Welbergen