We horen vaak ‘het zit in kleine dingen’. Het is een stelling die we op verschillende niveaus kunnen beschouwen. In relatie tot maatschappelijke problemen kunnen we de proef op de som stellen middels een casus. Op deze manier kunnen we een theorie een praktischer invulling geven. In dit artikel gebruiken we onze verbeeldingskracht. In hoeverre mogen we geloof hechten aan wat systeemwetenschappers ons berichten?
Terloops
Binnen de rijke schat aan onderzoeksmateriaal kunnen we beroepen op een aantal benchmarks, in dit geval ‘het verschijnen van innovaties’. In dit exploot wordt verwezen naar terloopse opmerkingen die tot grootse veranderingen kunnen leiden op voorwaarde dat hier ook aandacht en ontvankelijkheid voor gevonden kan worden. In de systeemwetenschap is dit een gekend fenomeen en vaak benoemd als ‘vlindereffecten’, dit zijn katalysators die een systeem of organisatie in deze of gene richting kunnen stuwen.
Premisse
De wellicht gewaagde premisse is dat het ‘Reverse Debt System‘ (RDS) als een vlindereffect gezien kan worden, onder het motto ‘ongekend is onbemind’ gaan we na of we deze stelling ook hard kunnen maken. Anders gezegd, het is leuk en aardig om allerhande verklaringen en postulaten te opperen, het is nog een ander om ze maatschappelijk te valoriseren opdat diverse problemen geneutraliseerd en overstegen kunnen worden. In deze casus ‘SOLO SLIM’ nodigen we uit om te simuleren hoe een actie van één partij een invloed kan hebben op het totale netwerk van onze samenleving.
In concreto
Arrogantie kan ons aangemeten worden door ons te willen meten met Einstein, hij stelde dat de mensheid haar problemen niet opgelost krijgt binnen hetzelfde soort denken dan waarin ze veroorzaakt worden. Via een weg van deductie en fragmentatie kunnen we een aantal dynamieken tot hun essentie herleiden, dit leidt tot een vereenvoudigd beeld van de werkelijkheid. Nieuwe afspraken zijn altijd mogelijk, aansluitend op de vingerwijzing van Einstein kunnen we alle schulden laten wegvloeien naar het spreekwoordelijke ‘niets’ waar ze a priori uit voortkomen. Deze methode impliceert daadwerkelijk een andere manier van denken, een denkpiste die heel de wereld verlost van virtuele getallen in boekhoudkundige hokjes.
Heden
De hedendaagse systeemconfiguratie impliceert een ‘concurrentiemodus’ en heeft ons in versneld tempo welvaart opgeleverd, de uitwas resulteert in een gigantische schuldenberg. Het goede en het slechte nieuws zit in dezelfde kiem, een pathologische situatie die nu heel onze samenleving tart. We zoeken naar oplossingen binnen het courante systeem en trachten met ‘man en macht’ die virtuele schuldenberg weg te werken, letterlijk. Conflicterende berichtgevingen laten vermoeden dat niemand er nog vat op heeft, dit wekt een collectieve onzekerheid die ons op verschillende manieren laat reageren. Chaos, conflict, crisis en depressie zijn de gespreksonderwerpen bij uitstek, allerminst een prettig verhaal wat kan uitmonden in een volgende mondiale catastrofe. Dit alles kan begrepen binnen het blauwe gedeelte in het beeld
Breekpunt
Het grijze gedeelte weerspiegelt een andere manier om hetzelfde probleem te benaderen. Het RDS doorbreekt de cirkel door de cirkel te sluiten, dit is een vreemde manier van zeggen om de ‘neutraliteit van geld’ terug in herinnering te brengen. A priori komt geld uit het spreekwoordelijke ‘niets’ en dat is oneindig, alle schulden kunnen hiernaar afgeleid worden zonder dat de schuldeiser aan kapitaalsverlies hoeft te leiden. Of we deze optie wel/niet overwegen, is een kwestie van menselijke afspraken en (politieke) besluitvorming. Anders gezegd, met het RDS maken we gebruik van hetzelfde systeem op basis van (her)nieuwde afspraken, doch hoeven we niet het kind met het badwater weg te gooien.
Belangen
De strijd om geld consumeert quasi letterlijk onze gedachten en handelen, heel onze samenleving is hieraan onderworpen waardoor het invoegen van sociaal innovatieve elementen een haast onmogelijke opgave lijkt. Dit is opmerkelijk paradoxaal, de eenvoud van het RDS krijgt geen toegang terwijl amper iemand nog weet hoe we uit deze impasse kunnen geraken. Een ideaal scenario zou eruit kunnen bestaan dat de G20 het sociaal innovatieve idee oppikt en in een vorm giet opdat een vreedzaam transformatieproces zich kan voltrekken. Technisch gezien geen probleem, dialoog is een eerste stap in dit proces. Echter, proefondervindelijk stellen we vast dat deze eenvoudige opdracht zowaar de moeilijkste blijkt, hoop slaat om in een gevoel van onmacht dat zich vertaald naar een reeks stereotiepe uitspraken die niets aan het toeval overlaten.
Domino
Onder het motto ‘vijf minuten politieke moed’ kunnen we een wilde suggestie opperen in die zin dat een land het voortouw neemt en hiermee een domino in gang zet. Het is dit scenario dat onderwerp is van deze ‘SOLO SLIM’ casus, stel dat een land haar staatsschulden ‘simpelweg’ laat wegvloeien naar een daartoe bestemde rekening (bv ‘reverse debt system’), tot welke gevolgen zou een dergelijke actie leiden? In deze oefening doen we beroep op uw verbeeldingskracht, welke argumenten pro en contra komen op ons pad en waarom? Met dit denkexperiment willen we finaal komen tot SWOT- en SROI-analyses, onderhavig beeld dient als extra vingerwijzing om ons in de juiste sfeer te brengen.
Ik ben het geheel eens met jouw analyse over het heden (citaat): “De hedendaagse systeemconfiguratie impliceert een ‘concurrentiemodus’ en heeft ons in versneld tempo welvaart opgeleverd, de uitwas resulteert in een gigantische schuldenberg. Het goede en het slechte nieuws zit schijnbaar in dezelfde kiem, een pathologische situatie die nu heel onze samenleving tart, willens nillens. We zoeken naar oplossingen binnen het courante systeem en trachten met ‘man en macht’ die virtuele schuldenberg weg te werken, letterlijk. Het systeem leidt tot maatschappelijke spanningen waarbij verschillende meningen haaks op elkaar staan, pro- en contra hebben gelijk naargelang hoe we het probleem belichten, de verdeeldheid ongezond. Conflicterende berichtgevingen laten vermoeden dat niemand er nog vat op heeft, dit wekt een collectieve onzekerheid die ons op verschillende manieren laat reageren. Zowel het systeem als de samenleving raakt in een impasse en verschillende tendensen worden onhoudbaar. Chaos, conflict, crisis en depressie zijn de gespreksonderwerpen bij uitstek, allerminst een prettig verhaal wat kan uitmonden in een volgende mondiale catastrofe.” Helaas vrees ik dat jouw SOLO SLIM-casus in het hedendaagse pragmatisch denkpatroon kansloos is. Het is te revolutionair in deze wereld waarin de meeste burgers nog altijd geloven in oplossingen die ons van hogerhand worden geboden. Met nieuwe verkiezingen lopen de meesten weer braaf naar de stembus in de hoop dat proteststemmen op bijvoorbeeld Wilders een totale politieke ommezwaai veroorzaken. En juist daardoor worden jouw soort oplossingen weer volledig aan de kant geschoven. Veel mensen hopen nog altijd dat bij een val van een kabinet door een nieuwe regering een politieke oplossing wordt geboden voor de huidige crisis. En juist daarin gaat het huidige denken mank. Een systeemcrisis is niet door de politiek op te lossen. Simpelweg door de enorme belangenverstrengeling binnen dat systeem van de banken, multinationals en de door hun ingepakte politici. Zo zijn op dit moment de machtsverhoudingen in onze westerse economieën. Een enorm machtige bovenlaag die via de politiek de onderlaag regeert. In deze arena maken instituten zoals de EU, ECB en de FED onderdeel uit van een systeem wat zichzelf overeind probeert te houden en alleen nog gelooft in de kracht van hun eigen macht. Al diegenen die zich in dienst stellen van de instituten binnen dat systeem zullen altijd willen vasthouden aan behoud van een systeem waarin zij hun hoge bonussen verdienen. Juist door (jouw) stelling van Einstein dat de mensheid haar problemen niet opgelost krijgt binnen hetzelfde soort denken dan waarin ze veroorzaakt worden, geloof ik niet dat de machthebbers van nu kunnen omschakelen naar een andere manier van denken en daarmee de hele wereld verlossen van virtuele getallen in boekhoudkundige hokjes. Om jouw idee te verwezenlijken zullen we toch echt een revolutie moeten ontketenen, althans zo vrees ik. En helaas heet ik geen Robin Hood maar ben ik zoals iedereen in de onderlaag de Pineut. Toch wil ik geloven in wereldwonderen en hoop ik dat aan jouw oproep gehoor wordt gegeven.
Een indrukwekkend stuk Werner, “De strijd om geld consumeert quasi letterlijk onze gedachten en handelen, heel onze samenleving is hieraan onderworpen.” Het is niet verstandig om je op te houden in het territorium of jachtgebied van hyena’s. Dan leg je meestal het loodje. De sterke instincten en overlevingsdrang van deze dieren zijn namelijk niet te veranderen. Of je moet sterker,slimmer en sneller zijn.
Zoiets Bertus, zich in de arena begeven, is een gewaagde oefening. Maar wat als we het niet doen? Hoeveel slachtoffers mogen we dan op de teller noteren? Tenzij we denken dat we echt niet beter kunnen, het is een poging waard om voor de dialoog te ijveren, proefondervindelijk zullen we dan tot een onderbouwd oordeel kunnen komen, meen ik. Op zoek naar een ‘kritische massa’.
Wie zijn degenen die overleven en wie zijn de slachtoffers? Dat bepaalt toch ieder zelf in zijn/haar leven. Het goede zal het kwaad uiteindelijk overwinnen. Dat is nu al duidelijk zichtbaar,als je ziet wat je behoort te zien. Laat je niet verblinden en vertrouw op jezelf en het goede,de rest is allemaal ruis.
Zo kan je dat zien Bertus, probleem zal misschien zijn dat ieder dat inderdaad voor zich bepaalt en dan krijg je heel andere toestanden zoals we vandaag zien. En als we spreken over economische ruis, dan is biflatie het ideale middel om helder te krijgen waarom dat zo is. Deze casus is daar een voorbeeld van maar daar stopt het verhaal niet, integendeel.
Begrijp ten volle wat je wil zeggen Piet, vandaar deze casus met de uitnodiging om er eens over na te denken. Ik vrees dat we met z’n allen vastgeroest zitten in ‘het systeem’, dit geldt evenzeer voor beleidsmakers en dan krijg je vrijwel automatisch een dergelijk gedrag, het is eigen aan ‘het systeem’. Wat die ‘onderlaag’ betreft, ik meen dat verandering van binnenuit komt, van de bevolking die dat – in het beste geval – vreedzaam aanpakt. De andere scenario’s kennen we, dat wordt een slachtpartij, veel minder leuk.
Concurrentie is strijd. En strijd is voor apen. Om de resterende grondstoffen en moeder aarde te behouden voor toekomstige generaties lijkt samenwerking een betere optie dan ‘eeuwige groei’ met 7 miljard + +