Amerika is heel lang gezien al land waar alles kan, waar elk dubbeltje tot een miljoen of meer kon uitgroeien, waar voor wie werken wil, er een enorm aantal kansen en mogelijkheden liggen. Anno 2012 en verder ziet het er echter heel anders uit. Zoals u regelmatig hoort en kunt lezen worden de 1% superrijken steeds rijker, betalen ze nauwelijks of geen belasting. Dat zou op zich nog niet eens zo erg zijn als de mensen onderaan de ladder ook een redelijk bestaan zouden kunnen opbouwen. Het tegendeel is echter het geval.

De gevoelens van economische onveiligheid nemen in de VS al vele jaren met een sneltreinvaart toe. Enorm veel productiewerk is inmiddels verdwenen naar de lage lonen landen. Geld wordt er verdiend met financiële transacties en alles wat daar mee samenhangt. Wie werkloos wordt heeft, anders dan vroeger, nog lang geen baan weer.

Valluik-syndroom

Van meer dan 20% van de VS-bevolking is laatste jaren de bodem uit het bestaan weggevallen. Geen baan meer, de leningen niet meer kunnen betalen, uit het huis gezet worden. Door stress en andere zaken meer kans op ziekte. Artsenbezoek en ziekenzorg kosten geld dat er niet is. Op dit moment leven er op een bevolking van 310 miljoen zo’n 50 miljoen Amerikanen van voedselbonnen.

De ontwikkelingen in Nederland

Bezit brengt angst met zich mee. Wie flink wat heeft wordt bang om het kwijt te raken, wil nog meer om de zekerheid te vergroten, is bereid om heel veel te doen om te houden en uit te breiden wat hij of zij heeft. In die zin is er ook in ons land een gevaarlijke situatie aan het ontstaan.

Inkomens volgens het CBS

Volgens het CBS hadden in 2008 bijna 130 duizend huishoudens, een besteedbaar inkomen van meer dan 100 duizend euro. Dit is een verdubbeling sinds 2003. 27% van deze groep verdiende zelfs 200 duizend euro of meer. Sinds 2008 is het aantal veelverdieners allen nog maar toegenomen.
Onze economie groeit niet of nauwelijks meer. Als er aan de ene kant een groep is die flink meer verdient dan moet er aan de andere kant een nog grotere groep zijn die het gelag betaalt. De verschillen tussen de uitersten worden groter.

Basiskosten van een huishouding

Stap voor stap zijn in ons land de basiskosten om een eigen huishouding te kunnen voeren met sprongen omhoog gegaan. Huur/hypotheek, energie, ziekte- en zorgkosten, voedsel, kleding en schoeisel, verzekeringen, gemeentelijke en andere belastingen, kosten openbaar vervoer/ eigen auto etc. Veel van deze stijgingen worden niet gecompenseerd door inflatiecorrecties. Dat de trein nog steeds door lijkt te rijden komt hoofdzakelijk doordat in de meeste meerpersoons- huishoudens beide partners werken.

Valluik-syndroom in Nederland

Toen ik vanmorgen mijn ochtendwandeling maakte stond er een enorm aantal geparkeerde auto’s nog in diepe rust te slapen. Aan de oppervlakte lijkt er niets aan de hand te zijn in ons land, leven we met zijn allen in een soort ontkennings- of niet herkennigsfase. Wat velen niet zien is dat we hard op weg zijn om de VS te volgen. Er hoeft in een huishouding, die de inkomsten en uitgaven net in balans heeft, maar weinig te gebeuren of men komt op een valluik te staan. Werkloos worden betekent –ondanks de nu nog geldende ww regeling- dat het inkomen direct met minimaal 30% omlaag gaat. Als de hypotheek niet meer betaald kan worden, loopt de schuld in een recordtempo de hoogte in.

Met alle maatregelen die er in de maak zijn, los van tegenvallers die ons vanuit Europa en onze eigen economische niet-groei nog staan te wachten, wordt de drempel tussen: Het gaat goed en het gaat niet meer, snel lager. Er staat veel te gebeuren dat is zeker. Voor velen zal gelden dat alleen het ervaren van… tot inzicht zal leiden. Dat zal pijn gaan doen dat is zeker. Of en hoe we er uit gaan komen zal aan ons zelf liggen.

Lastenverhogingen en het afbouwen van sociale veiligheidsmechanismen zullen de huidige en aankomende problemen niet oplossen, ze zelfs groter maken. Alleen een structurele omwenteling, lagere basiskosten, een veel kleinere overheid, het wegstrepen van een enorm aantal regels en beperkingen, meer eigen verantwoording, terug naar de productie van tastbare, materiele goederen, en een leven gebaseerd op soberheid en respect voor alles wat is, zullen ons weer op de goede weg kunnen brengen.

Om op de goede weg te komen is er echter één probleem. U weet het nu. Bezit maakt angstig en egoïstisch. Geeft zorgen over het behoud ervan,  zoekt naar manieren om het veilig te stellen en uit te breiden. De aloude strijd tussen the haves and have nots zal eerst gestreden moeten worden voor we verder kunnen.