Afgelopen vrijdag werden er bemoedigende cijfers gepubliceerd in de Verenigde Staten over de werkloosheid. Zo is het officiële Amerikaanse werkeloosheidscijfer gedaald naar 8,3% en kwamen er volgens de overheid 235.000 banen bij in de maand januari. Ook waren Amerikaanse ondernemers in januari een stuk positiever over de economie dan de maand ervoor. Positief nieuws voor Obama en de zijne, dat moeten zelfs zijn Republikeinse tegenstanders toegeven. Wat voor effect zal dit hebben op de aankomende verkiezingen aan het einde van 2012? Is er na een “Great Recession” daadwerkelijk kans op een “Great Recovery”?
De statistieken over de werkloosheid, zijn één van de belangrijkste gegevens om te weten te komen hoe het gaat met een land. Zo stelde Keynes al eens dat “full employment” één van de belangrijkste doelen van een overheid dient te zijn en geeft het over het algemeen een goede weergave van de ‘economische gezondheid’. Op het eerste gezicht is 8,3% een slecht percentage als je in ogenschouw neemt dat in de eerste jaren van de 21e eeuw een werkloosheidcijfer van rond de 4% gebruikelijk was. Toch is deze 8,3% beter dan de afgelopen jaren. Tijdens de eerste jaren van Obama’s presidentschap kwam het werkloosheidspercentage nog boven de 10% uit.
Dit wil echter niet zeggen dat het steeds beter gaat in Amerika. Sceptici wijzen erop dat er verschillende manier en worden gebruikt door het Bureau of Labor Statistics (BLS) om de cijfers licht op te fleuren . Vanwege een langere periode van werkloosheid geven steeds meer Amerikanen het zoeken naar nieuw werk op. De grafiek hieronder laat duidelijk zien dat de participatie in het arbeidsproces steeds verder afneemt.
Volgens de laatste cijfers zijn 1,2 miljoen mensen de afgelopen maand gestopt met het zoeken naar werk. In totaal zijn er van de 242,3 miljoen Amerikanen (de Amerikaanse beroepsbevolking) maar liefst 87,9 miljoen gestopt met het zoeken naar werk. Dit houdt in dat er nog maar 63,7% van de beroepsbevolking serieus werkt of op zoek is naar werk. Het BLS en andere instituties claimen dat de aanpassing van 1,2 miljoen komt vanwege een mutatie in de berekeningen. Een grote kans dat zulke aanpassingen waarschijnlijk ten goede komen aan de statistieken waardoor de cijfers er beter uitzien dan zonder de aanpassingen.
Terecht of niet, de positieve cijfers zal Obama hard nodig hebben in het jaar van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Ondanks dat er weer licht schijnt aan het einde van de tunnel, heeft de VS echter nog een lange weg te gaan. Zo heeft Amerika een grote inkomensongelijkheid, waarmee het wereldwijd op plek 95 van de 134 staat. Amerika staat tussen derde wereld landen als Nicaragua en Venezuela. Ook heeft het land maar liefst 46 miljoen inwoners die onder de armoedegrens leven, wat neerkomt op maar liefst 15% van de bevolking is. Daarnaast leeft 3,1% van de bevolking in gesloten inrichtingen als gevangenissen, mondiaal gezien een zeer hoog percentage.
Ook op geopolitiek gebied is maar weinig veranderd sinds het tijdperk Bush. Ondanks dat Amerika net een oorlog in Irak heeft afgesloten, lijkt de volgende oorlog echter al weer voor de deur te staan. Het toneelspel in Washington over Syrië is volgens experts slechts een voorproefje van wat er wellicht later in het jaar te wachten staat, wanneer Iran wordt aangevallen. Ongeacht wie de nieuwe president wordt, de kans op een oorlog in Iran is groot. Alle Republikeinse kandidaten, exclusief Ron Paul, hebben al aangekondigd Iran te zullen aanvallen mocht het land zijn nucleaire experimenten voortzetten. Dat dit een grote impact zal hebben op de olieprijs staat zo goed als vast. Zoals gewoonlijk zal de al zo uitgedunde middenklasse hier het meeste onder lijden.
Over de financiën van het land kunnen we kort te zijn. Ondanks de beroerde tekorten zal het land zich naar verwachting weinig moeite hebben om zich te financieren op de financiële markten. Met de rente tussen de 0 en 0,25% wordt Amerika gezien als “relatieve” veilige haven tijdens alle onrust in Europa. De kans is aanwezig dat de rentes nog verder dalen in de komende tijd. Natuurlijk dient het land opnieuw een tekort van 1.100 miljard dollar te financieren met daarnaast nog eens 2,8 biljoen dollar aan herfinanciering in 2012. Met de huidige beleidsinstrumenten van de Federal Reserve hoeft dit echter geen direct probleem op te leveren.
De kans op een herverkiezing van Obama is aanwezig indien de werkloosheid blijft dalen, de aandelenmarkten blijven stijgen en de rentes blijven dalen. Veel van deze factoren hebben echter weinig met de reële economie te maken. Een eventuele herverkiezing van Obama zal voornamelijk te danken zijn aan het ruime monetaire beleid van Ben Bernanke. De stimulering van de Federal Reserve is dan ook vooral terug te zien in de aandelenprijzen. Dat dit geen lange termijn beleid is maakt weinig in de financiële wereld iets uit. Er wordt enkel nog maar rekening gehouden op de korte termijn. Wie dan leeft, wie dan zorgt.
