Biflatie Pensioen Bulletin: Het wordt veel slechter (deel 2)

Voor een gepensioneerde voelt het niet goed om een tweede column te wijden aan de pensioenmisère. Nou ja, ik ben gelukkig niet de enige dus is het wel ‘prettig’ om de ellende met anderen te delen. Je wordt dan vanuit een soort saamhorigheidsgevoel met elkaar verbonden.

We staan niet alleen

En daarmee bedoel ik niet alleen de gepensioneerden maar ook de jongeren die nu bezig zijn om hun pensioen op te bouwen. Wie weet is die onderlinge verbondenheid een invalshoek om de aangekondigde kortingen te lijf te gaan. Op welke manier moet nog blijken, misschien kan de rechter het nog tegen houden. Eerst maar eens even duiden waar het in de kern om draait.

Pensioenfondsen: reddingsboei monetair systeem

De aangekondigde en inmiddels uitgestelde kortingen vloeien voort uit een stukje monetaire politiek. Het is de Europese Centrale Bank(ECB) die een beleid hanteert van dalende rentetarieven met als doel om het huidige monetaire stelsel overeind te houden. Met deze constatering is dat voldoende reden om tegelijk bezorgd te zijn over ons monetaire systeem. Want juist daar draait het allemaal om. Ons fiat geldsysteem dat overeind wordt gehouden door het machtige bankenkartel, gevoed door goedkoop geld van centrale banken. Met zelfs negatieve rentetarieven(ECB) en kwantitatieve geldverruiming(ECB en FED) proberen de belangrijkste westerse centrale banken een failliet fiat geldsysteem te redden van de ondergang. Goedkoop krediet en de opkoop van slechte leningen van bankbalansen(QE) zijn momenteel de pijlers van de westerse welvaarts(krediet)maatschappij. Hoe lang dat is vol te houden gaan we weldra merken.

Extremen duren te lang

Het moment van de aftakeling van onze welvaartstaat is al eerder begonnen. De middenklasse is uitgeroeid en we spreken alleen nog in termen van elite en de massa. De inkomens- en vermogensongelijkheid is extremer dan ooit. Hiermee is een spanningsveld gecreëerd dat de grote maatschappelijke problemen langzaam naar de oppervlakte brengt. De veenbrand, die ondergronds al een poosje woedt, komt geleidelijk bovengronds. Wanneer slaat de vlam in de pan? Kwestie van paar jaar misschien. Mogelijk het moment dat uitgestelde pensioenkortingen alsnog worden doorgevoerd. Die kortingen zullen zeer aanzienlijk zijn, gezien de taferelen die zich nu afspelen op de financiële markten. De extreem lage centrale rente(ECB), die funest is voor de pensioenreserves, staat al sinds maart 2016 op nul procent en dat is naar monetaire begrippen te lang. Voor de banken hanteert de ECB een negatieve rente van min 0,5 procent. Een kapitaalvernietiging van spaargelden en pensioenreserves is hiermee op gang gebracht. Oorspronkelijk werd gedacht dat dit van korte duur zou zijn en dat de dreiging van kortingen zou verdwijnen.

Armageddon in pensioenland

Toch is het kapitaal van de meeste pensioenfondsen de laatste jaren gegroeid, echter zijn de fondsen gehouden aan de opgelegde regelgeving van DNB die de rekenrente nu eenmaal vast stelt. Deelnemers in de fondsen, waarvan de gepensioneerden al 11 jaar niet worden geïndexeerd, roepen dringend om de regeltjes te wijzigen. Ook de jongeren zien hun toekomstig pensioen overeenkomstig dalen. Waar in het algemeen onvoldoende rekening mee wordt gehouden zijn de beleggingsresultaten van de fondsen. Als de beurzen in mineur raken en mogelijk de rentetarieven nog verder dalen, door stimulerende maatregelen van centrale banken, dan is een armageddon in pensioenland niet ondenkbaar. Mede door de aanstaande strengere rekenmethode pakken de dekkingsgraden van de fondsen vanaf 2021 daardoor fors lager uit. Tel hierbij op een forse daling van de beurzen dan is de pensioenmisère niet te overzien. Als de fondsen kapitaalverlies lijden op de beurs met parallel dalende obligatierendementen dan gaat dat dubbel op. Ook verliezen op vastgoedbeleggingen zijn  een slecht scenario. Een ongelukje komt zelden alleen.

Reddingsboei van gerechtshof

Echter is een geluk bij een ongeluk nooit uit te sluiten. Er spelen namelijk juridische bezwaren bij het doorvoeren van pensioenkortingen. Er ligt een recente uitspraak van het gerechtshof in Den Haag die de uitwerking van het vorig jaar gesloten pensioenakkoord kan bemoeilijken. Het Hof ging mee in de redenering van een pensioendeelnemer dat een wijziging van opgebouwde pensioenaanspraken bij een verandering in de pensioenovereenkomst wettelijk verboden is. Dit biedt een perspectief om de aangekondigde kortingen te schrappen, of in ieder geval langer uit te stellen. Deze opzienbarende uitspraak legt een bom onder het pensioenakkoord. Vanuit economische logica zouden kortingen billijk zijn, want door kortingen uit te stellen wordt de kans dat er later flink ingegrepen moet worden, alleen maar groter. Hier ligt een enorm dilemma voor de onderhandelingspartners.

Politieke ingreep onvermijdelijk?

De enige oplossing om toch de vermaledijde kortingen door te voeren lijkt een wetswijziging van artikel 20 van de Pensioenwet. Maar dat zal flink wat politieke onrust geven. Het verbreken van (pensioen)afspraken d.m.v. politieke ingrepen is niet zomaar iets. Het gaat om toegezegd inkomen. Gepensioneerden kunnen hun inkomen niet omhoog brengen door bijvoorbeeld weer te gaan werken. Jongeren zouden of meer kunnen werken of meer premies kunnen gaan betalen. Kom daar maar eens mee aan in een tijd dat juist de woonlasten voor jongeren door het dak gaan. Kortom, volop spanning aan het pensioenfront. “Of zou een virusuitbraak in NL hier verandering in kunnen brengen…” GW