Biflatie Pensioen Bulletin: Pensioenakkoord? We zijn er nog lang niet

Ondertussen ligt er al 5 maanden een (voorlopig) pensioenakkoord maar zijn de onderhandelingen voor een definitieve invulling nog niet ten einde. Het is complexer dan menigeen denkt. We praten over een overeenkomst tussen drie partijen, regering, werkgevers en vakbonden. Deze drie partijen hebben een akkoord gesloten op een moment dat al wel bekend was dat pensioenkortingen stonden te wachten. Maar ja, men was blij dat na jaren onderhandelen eindelijk de minister bereid was om wat te doen aan de hoog opgelopen AOW-leeftijd. De dreigende korting was iets voor de pensioenfondsen die niet meedoen aan de onderhandelingstafel.

Eén van de beste ter wereld, hoe lang nog

Dit zijn zelfstandig opererende fondsen die het ingelegde kapitaal van werkgevers en werknemers alleen beheren. De beleidsregels voor de fondsen zijn opgesteld door externe instanties zoals de Centrale Bank en de Autoriteit Financiële Markten(AFM) controleert. Wat betreft het fondsbeheer en de beleggingsresultaten leggen pensioenfondsen verantwoording af bij werkgevers en vakbonden. Deze worden vertegenwoordigd door afgevaardigden in het fondsbestuur. Alles te samen vormen partijen het NL-pensioenstelsel. Let wel, nog altijd wereldwijd één van de beste.

Euro gaat voor alles

Nu moet een nieuw akkoord worden uitgewerkt in een tijd dat zaken snel veranderen. Alles ten nadele van het pensioenstelsel. Het NL-pensioenstelsel is namelijk door externe factoren onder druk gezet. De verhoging van de AOW/pensioenleeftijd is een algemene factor omdat die te maken heeft met de leeftijden van de deelnemers. We vergrijzen waar we bij staan. De externe factoren komen van buitenaf, voornamelijk veroorzaakt door monetair beleid. Iets waar jaren geleden geen rekening mee werd gehouden. Dat er een muntunie werd opgericht en wordt bestuurd door de ECB.

Whatever it takes

Deze centrale bank moet de euro overeind houden. “Whatever it takes.” Dus ook ten koste van pensioenreserves en spaargelden. Pas nu dringt dat door bij de NL-samenleving. Kort door de bocht betekent dit dat een ECB, die boven onze eigen centrale bank staat, beleidsregels hanteert die enorme invloed hebben op gereserveerde gelden van banken, fondsen en verzekeraars. Klaas Knot(president DNB) heeft zijn ongenoegen daarover onlangs geuit, maar doet en kan verder niets. De euro is de heilige koe van de EU. En madame Lagarde gaat de koe niet melken.

NL-pensioenakkoord niet voor 19 eurolanden

Hoe gaan we nu het repressieve beleid van de ECB met zijn aanhoudende renteverlagingen en opkoopbeleid slechte leningen te lijf in de uitwerking van het NL-pensioenakkoord. Onze eigen nationale pensioenfondsen met deelnemers in ons kleine polderlandje. Sinds we lid zijn van de grote EU-club en meedoen in een beteugelende muntunie hebben we behalve onze eigen regeltjes, uit standvastige polderakkoorden, ook te maken met de regeltjes die de EU, EC, ECB, enzovoort op de NL-samenleving afvuren. En deze gelden voor 28 EU-landen en 19-eurolanden. Helaas zijn deze landen economisch niet gelijk aan elkaar. De economische snelheid ligt soms mijlenver uit elkaar. Misschien binnenkort ook de max snelheid op de snelwegen bij toepassing van strenge NL-stikstofregeltjes, maar dat terzijde.

Pensioenstelsel moet NL-solidariteit bevatten

Toen ons pensioenstelsel ooit glansrijke vormen begon aan te nemen waren de invloeden van buitenaf nog niet zichtbaar. Nu is het opgebouwde kapitaal van onze pensioenfondsen overduidelijk in beeld bij de Europese instituten die de dienst uitmaken. Nuchter beschouwd worden we in een soort van slachtofferrol geduwd. Door onze spaarzin mogen we nu een offer brengen ten gunste van een muntunie. Dat is mijn keiharde conclusie. Simplistisch uitgelegd, maar heel eenvoudig veroorzaakt door samen te gaan met minder bedeelden. Maar dan is het toch asociaal om niet te willen delen? Zo zou ik mij de reactie kunnen voorstellen van de ‘gutmenschen’ onder ons.  Ik ben een sociaal mens, hoewel dat vanuit een stukje opgekropt cynisme niet altijd blijkt. Toch ben ik solidair  met de medemens in mijn omgeving. Maar wanneer solidariteit verplicht wordt opgelegd vanuit het beleid van Europese instituten, dan wordt ik wantrouwend. Ik ben zeker bereid de minder bedeelden in mijn omgeving te helpen maar om nu ook op te draaien voor verre onbekenden vind ik een ander verhaal.

Verborgen armoede in welzijnsstaat

Ik heb een tijdje als screener meegedraaid bij de voedselbank en gezien dat er veel verborgen armoede heerst in een onderlaag van onze eigen NL-samenleving. Ook in mijn werkzame periode bij de Belastingdienst was dat voor mij een bekend gegeven. Maar Nederland is een welvarend land, zo is de algemene gedachte. Punt uit! Armoede bestaat niet in een welvaartsstaat; is eigen schuld dikke bult, zo roepen sommige onwetenden. Klopt helemaal, door de eigen schuldenberg raken mensen in problemen. Om die reden wordt er laatdunkend gedacht over veel mensen die op een of andere wijze de controle over zichzelf hebben verloren, of soms teveel onder controle stonden van anderen. Dit punt wil ik bewust maken. De verborgen armoede in onze eigen welvaartsstaat wordt nog altijd liever onder tafel gehouden. Vooral door een gevoel van schaamte onder bijvoorbeeld oudere gepensioneerden en pechhebbers.

De Euro-solidariteitspot

Solidariteit is een groot goed en wordt te makkelijk weggestopt in een welvarend land. We zijn toch op weg met andere lidstaten en hebben een machtige muntunie onder beheer van de ECB. Deze voert de druk op. Op landen met flinke reserves. Pensioenen, verzekeringsgelden en spaargeld zijn nu aan de beurt om een bijdrage te leveren. Het rente-verdienmodel heeft namelijk afgedaan. Verplicht opgelegde solidariteit heet dat. Pensioenakkoord of niet, tijden veranderen. We worden voor het blok gezet. Ons uitgestelde loon van vroeger wordt nu toch een ietsie pietsie anders besteed dan wij vroeger hadden bedacht. Behalve de uitgestelde loonbelasting die dus nu wordt ingehouden zijn we daarnaast een bijdrage verschuldigd aan de grote “Euro-solidariteitspot.” Wordt geheven via negatieve rentetarieven die stevig doorwerken naar de onderkant in de maatschappij. Het is maar hoe je het bekijkt. Ik had liever gezien dat we met ons netto pensioen gewoon zelf goed konden doen. Een bescheiden solidariteitsheffing bijvoorbeeld als bijdrage aan de nationale voedselbanken. In de wetenschap dat ons geld terecht komt bij eigen verborgen (nationale) armoede.

Pensioenakkoord met extra fiscale maatregel

De verborgen armoede staat los van ons pensioenakkoord maar heeft in feite wel een link. Ik weet namelijk dat er (hoog) bejaarde gepensioneerden bestaan die maar een klein pensioentje ontvangen. Het is van belang dat de invulling van het pensioenakkoord een sociaal karakter krijgt die rekening houdt met kleine pensioentjes. Daarop mag niet beknibbeld worden. Bedenk een maatregel waarmee deze gepensioneerden worden ontzien van de aanstaande kortingen. Een fiscale maatregel help namelijk niet meer. Een hogere heffingskorting levert niets op voor kleine pensioentjes. Door de werking van de algemene heffingskorting i.c.m. de ouderenkorting is al geen loonheffing meer verschuldigd over een klein inkomen. De ouderenkorting wordt volgend jaar verhoogd maar werkt niet door naar de laagste inkomens boven de AOW-leeftijd. Mijn idee zou zijn om een stukje heffingskorting uit te betalen met daarin verwerkt een solidariteitskorting die wordt toegekend aan de lagere inkomens. Bijvoorbeeld AOW plus pensioentje tot ongeveer 2.500 euro op jaarbasis. Kan gewoon ons eigen nationale parlement invoeren. Zonder tussenkomst van een EU, EC of ECB. Een miljardje of twee minder afdracht naar de EU ter compensatie van onze minder bedeelden. Oei, daar zeg ik wat.

GW