Het was natuurlijk al lang kommer en kwel aan het pensioenfront. Nu is er een nieuwe gevechtslinie bij, het virusfront rukt op. Dit hebben we niet zien aankomen, zo zal de reactie zijn van de vermogensbeheerders die namens de pensioenfondsen een heel groot deel van het pensioenvermogen beleggen op de financiële markten. In aandelen en in obligaties. We wisten al dat beleggen in staatsleningen niets meer oplevert. Vrijwel alle Europese staatsleningen kennen negatieve rentetarieven.
Kommer en kwel
En daarbij komt dat pensioenfondsen verplicht zijn om een deel van hun vermogen te beleggen in staatsleningen. Niet alleen de betrouwbare Nederlandse en Duitse, maar ook de obligaties van andere EU-lidstaten moeten conform EU-afspraken deel uitmaken van het pakket. Het repressieve beleid van de ECB heeft er voor gezorgd dat door hun extreem lage rentetarieven ook de rekenrente voor de pensioenfondsen naar beneden is gemanipuleerd.
Commissie Dijsselbloem
Er moest een commissie (Dijsselbloem) aan te pas komen om nieuwe rekenregels in te voeren met ingang van 1 januari 2021. Het advies uit hun rapport was: “Vanaf 2021 moeten de fondsen uitgaan van lagere rendementen, waardoor pensioenkortingen dichterbij komen. Daarnaast neemt de kans af dat pensioenen op korte termijn mee kunnen stijgen met de consumentenprijzen.”
Extra korten
Het is voorgeschreven beleid van zo’n commissie om hun conclusie in niet al te alarmerende teksten te verwoorden. De intelligente lezer zal de betekenis in de zinsnede, “waardoor pensioenkortingen dichterbij komen,” uitleggen als ‘pensioenen moeten worden gekort.’ En de laatste zin is alleen maar bedoeld om op een geruststellende wijze uit te leggen dat pensioenen persé niet meer stijgen maar juist achterblijven, zoals dat al 11 jaar het geval was. Het is maar net in welke bewoordingen je het uitlegt. Hetzelfde als de weerman die waarschuwt voor een zware orkaan maar dat er weinig met u persoonlijk kan gebeuren als u zich opsluit in uw betonnen woonblok. De enorme materiële schade in de eigen woonomgeving wordt gemakshalve of bewust maar niet genoemd. Momenteel raast er een vergelijkbare perfecte storm om ons heen in de vorm van een zeer agressief virus. De overheid waarschuwt om vooral binnen te gaan zitten zodat we niet besmet worden. De economische schade gaan we daarna wel opnemen.
Uitstel
Misschien kunnen we daarop alvast iets vooruit lopen. Het is algemeen bekend dat het afgesloten pensioenakkoord onder zware druk staat. De aangekondigde(uitgestelde) kortingen dreigen nu dubbel te moeten worden toegepast. Niet alleen de nieuwe rekenrente maar daarnaast dragen de ingestorte financiële markten bij tot een uiterst somber scenario. Omdat onder druk van het pensioenakkoord de minister(Koolmees) van Sociale Zaken de kortingen een jaar had uitgesteld is, zoals ik al had gevreesd, de kortingsellende zelfs veel groter geworden. Je kon er op wachten dat de beurzen na een 11 jaar durende beurshausse ooit moesten gaan inzakken. De signalen waren er al maar door de stimulerende maatregelen van centrale banken kon de echte neergang nog worden uitgesteld. Maar van uitstel komt geen afstel in dit geval. Soms zijn er onverwachte factoren die juist de neergang in een hogere versnelling gooien. Het Coronavirus had niemand zien aankomen. Zelfs niet na de intrede in China toen beleidsmakers snel stimulerende maatregelen aankondigden. De beurscrash werd nog heel even uitgesteld.
Depressie
Intussen wordt de wereld overspoeld met besmettingen en slachtoffers, en de vernietigende gevolgen van de overheidsmaatregelen. Elke dag worden we opnieuw verrast door de vergaande restricties met onvoorspelbare economische gevolgen. Onvoorspelbaar maar vooral desastreus. Beursanalisten raken in paniek wanneer ze de modellen van historische beurscrashes naast het nieuwe nog niet volledige model van de beurscrash 2020 leggen. Er zijn overeenkomsten maar tegelijk nieuwe feiten zoals het virus waarvan de gevolgen in de doorrekening vernietigend zijn. Vol ongeloof presenteren de eerste snelle rekenjongens hun bevindingen. Van dag op dag volgen er steeds meer. Telkens met nieuwe input en met bijgestelde verwachtingen. Het komt er op neer dat een crisis in de maak is met de omvang van een depressie. De status van recessie zal zelfs worden overgeslagen, zo snel worden de feiten ingehaald door de werkelijkheid.
Gaten dichten
Ik heb al eerder aangekondigd dat de impact van zoveel narigheid zal leiden tot een breuk van het pensioenakkoord. Achter gesloten deuren onderhandelt men zelfs om opnieuw aan tafel te gaan over een totaal nieuw pensioenstelsel. Het oude akkoord zal de prullenbak in moeten. Het is ondoenlijk om op basis van achterhaalde feiten nu een voorspelling te doen over de ontwikkelingen van lopende pensioenen. Maar één ding weet ik wel zeker. Ik voel het aan mijn water dat ik volgend jaar minder kan doen met mijn pensioen. Wat kan ik er nog aan doen? Het is de schuld van het kapitaal, de elite ging er mee aan de haal. Of ik er van baal? Nee hoor, het is voer voor dit verhaal en we ondergaan het allemaal. Wordt tijd voor een doneerknop halverwege mijn verhaal, zodat verder lezen kan na drukken op de knop “betaal.” Ik sluit af met rijmen en dichten, het is nu aan ons kabinet om de gaten te dichten. GW
De beurscrash 2020 heeft geleid tot een onderdekking van de pensioenfondsen van gemiddeld 83 procent of nog meer. Hoe verder de beurzen crashen hoe meer onderdekking. Theoretisch betekent dit een korting van 17 procent. Hoe de minister samen met de fondsen hiermee denkt om te gaan is nog volkomen onduidelijk. Uitstellen maar weer? En de jongere generatie een nieuw pensioenstelsel laten opbouwen? Een dilemma van jewelste. Gepensioneerden moeten kunnen uitgaan van een volledige uitbetaling van hun uitgestelde loon. De fouten van monetaire beleidsmakers mogen niet worden afgewenteld op de gepensioneerden. Maar hopen dat de fondsen zich hard maken en waken voor diefstal van ons uitgestelde loon.