Het hing al enkele maanden in de lucht, maar op vrijdag de 13e werd het dan uiteindelijk toch een feit. Kredietbeoordelaar Standard & Poors waardeerde de kredietstatus van maar liefst 9 landen af waaronder triple A landen als Frankrijk en Oostenrijk. Daarnaast werden 14 landen op een negatieve outlook gezet, waaronder die van Nederland, Finland en Luxemburg (allen AAA). Hierdoor is de kans groot dat deze landen in 2012 of 2013 ook de hoogste status kwijtraken. Alleen Duitsland heeft op dit moment nog een stabiele outlook.
De downgrade kwam niet als een verrassing. Al weken werd er gespeculeerd over een verlaging van Frankrij,k maar het gerucht was nog nooit zo sterk als afgelopen vrijdagmiddag. Toen op een gegeven moment overheidsfunctionarissen zelf toegaven dat ze waren ingelicht over de afwaardering, was er geen houden meer aan. De AEX-index daalde als gevolg van het nieuws met 1% en sloot de dag af met een klein verlies. De verwachting is dan ook dat dit nieuws, dat al zo goed als is ingeprijsd in de financiële markten, weinig effect zal hebben, want iedereen zag dit aankomen.
Vooral Nicolas Sarkozy zal moeite hebben met de kredietverlaging. Precies 100 dagen voor de nieuwe presidentsverkiezingen krijgt hij te maken met deze zware tegenslag. Het zal dan ook een lastige taak worden om zijn socialistische tegenstander Francois Hollande te verslaan in april. Toch zal Frankrijk zijn strategie om de begroting op orde te krijgen niet veranderen. “Er komt geen derde besparingsplan, want het is geen kwestie van strenge begrotingsmaatregelen”, aldus Minister van Financiën Baroin. Volgens Baroin ligt het probleem vooral bij het slechte bestuur in de Eurozone.
Die opvatting is gedeeltelijk correct. Het gebrek aan daadkracht bij de Europese leider was volgens S&P een deel van het probleem . Het andere probleem zit hem in het feit dat bijna alle maatregelen die genomen worden gericht zijn op het terugbrengen van de uitgaven. Er worden geen belangrijke beslissingen genomen waardoor groei bewerkstelligd zou kunnen worden. De kans dat landen hun status weer opgewaardeerd zullen zien is dan ook zeer klein.
Een belangrijkere vraag is wanneer de andere kredietbeoordelaars zullen volgen. Fitch is deels in Franse handen dus de kans dat die Frankrijk een downgrade zal geven is klein. Maar Moody’s kondigde na de Eurotop van begin december al aan dat het snel beslissingen zal nemen omtrent de kredietbeoordelingen van de Europese landen. Ondanks dat de beslissingen van S&P waarschijnlijk weinig impact zullen hebben op de markt, is de kans groot dat de vervolgstappen wel grote gevolgen zal hebben. Het is namelijk zeer goed mogelijk dat Europese banken en voornamelijk verzekeraars als Allianz en Generali flink kunnen gaan lijden onder de aanhoudende crisis in de Eurozone.
Ook het steunfonds EFSF, dat eurolanden van kapitaal voorziet die niet meer op de kapitaalmarkt terecht kunnen, komt nu in de problemen. Het fonds dat afhankelijk is van de triple A status van de landen als Frankrijk en Oostenrijk ziet nu dat 2 landen die samen goed waren voor 40% van de garanties nu wegvallen. De vraag is dan ook of het noodfonds in de huidige vorm kan blijven voortbestaan.
Op korte termijn hebben we hele andere zorgen. Want tussen de onrust over alle afwaarderingen blijft het belangrijkste nieuws nog altijd uit Griekenland komen. Dat de onderhandelingen gepauzeerd zijn zegt de doorsnee burger wellicht niet veel. Maar in dit verband waarin onderhandelaars al ruim een maand om de tafel zitten, terwijl de tijd begint op te raken, is dat geen goed teken. De vraag lijkt dan ook wanneer Griekenland de stekker uit het geheel trekt. Dit is wellicht op de korte termijn een oplossing, toch schept het een precedent voor bijvoorbeeld Portugal. Op dat moment is er mogelijk geen houden meer aan. Dat liet Willem Middelkoop ons onlangs ook nog weten.
Follow @Biflatie en @RubenvdGun voor de laatste economische ontwikkelingen.
