Blinde paniek door een virus : overdreven of pure realiteit?

Op het discussieplatform van Biflatie.nl waren we al wat langer op de hoogte van wat er naderde. Er zijn genoeg alarmerende columns gepasseerd waarin een perfecte storm werd aangekondigd. De verschillende analyses hadden in de kern veel gemeen. Dat was de enorme schuldenberg, de ommekeer van de globalisering, de handelsconflicten, de gigantische inkomens- en vermogensongelijkheid, en zoals meestal wel meespeelt, de geopolitieke spanningen in meerdere werelddelen.

Op virus was niet gerekend

Ook het feit dat de beurzen tot ongekende toppen waren opgeblazen en nu volgens de algemene wetten van de logica wel eens toe waren aan een berenmarkt. Periodes van hoogconjunctuur worden nu eenmaal gevolgd door tijdvakken van laagconjunctuur. Na het zuur komt zoet, en na het zoet volgt weer het zuur. Hoe zuur is het dan om nu te moeten constateren dat analisten in hun doemscenario’s een paar maanden geleden nog niet eens rekening hadden gehouden met een nieuw zeer agressief virus.

Valse lucht

Het coronavirus deed zijn intrede in China en direct waren beleggers alert. De onzekerheid over het verdere verloop was aanleiding om wat stukken te verkopen. Toch bleven beleggers nieuwgierig naar het gedrag van de monetaire beleidsmakers. Zouden ze weer stimulerende maatregelen nemen door het aankondigen van renteverlagingen en opkoopprogramma’s? Dat hadden ze al eerder gedaan door de financiële markten weer wat lucht te geven. Valse lucht weliswaar want de geldstroom bewoog zich hoofdzakelijk in de elitaire markten en bereikte nauwelijks de maatschappij. Daar was de massa afhankelijk van de fiscale maatregelen van overheden en die waren van een andere allure. Een beetje meer van dit, maar een beetje minder van dat. Het bekende beleid van geven met de ene hand en nemen met de andere hand. Het grote verschil zit ‘m in de procentjes van regeringen en de miljarden van kwantitatieve versoepeling van centrale banken. De voornamelijke oorzaak van de ongekende inkomens- en vermogensongelijkheid. Een dergelijk beleid veroorzaakt op termijn een sociale onvrede die al een tijdje voelbaar is in meerdere wereldsteden.

Beursbarometer defect

Sociale onrust is een voorteken van andere tijden. De opkomende economieën in bijvoorbeeld Zuid-Amerika zijn al compleet ingezakt en verkeren in een revolutie-modus. De beurzen die altijd een vroegtijdig signaal afgaven van een naderende recessie werden na een stevige daling steeds weer opgepept met de inmiddels bekende stimulerende middelen van de FED en de ECB. Echter zijn momenteel de beurzen niet meer de barometer van de economie. Ze dalen niet meer vroegtijdig om daarmee aan te geven dat een recessie of depressie nadert. Als ze terug zakken van mooi weer naar veranderlijk dan gaan ze direct weer omhoog als de weerprofeet met zijn toverstafje de donkere wolken wegtovert. De barometers van de financiële markten waren in deze 21^ste eeuw hoofdzakelijk ingesteld op de invloeden van het klimaat. De invloeden van buitenaf, zoals ooit de pandemieën uit het verleden, deden er niet toe. In deze tijd van technologische vooruitgang was feitelijk alles onder controle. De medische wetenschap stond voor niets met hun ultra moderne apparatuur. Voor bijna alles bestond een oplossing. Het kleine onbekende deed er niet meer toe.

Vertrouwenscrisis is ingezet

Zo was er vorig jaar de waarschuwing van Bill Gates die wees op de desastreuze gevolgen van een pandemie. Hij zag de gevaren die door niemand nog serieus werd genomen. Nu dringt geleidelijk het besef door dat we voor ongekende tijden staan. De paniek die zich meester maakt onder de bevolking die de waarschuwingen van politici in de wind slaan om vooral niet te hamsteren. Waarom dat toch gebeurt komt doordat veel mensen tegendraads handelen. Het geeft aan hoe weinig vertrouwen men heeft in de politiek. En dat is waar we nu op moeten letten. Een vertrouwenscrisis staat voor de deur. Heel duidelijk zichtbaar nu onze eigen minister-president roept om niet met WC-papier te gaan sjouwen. Ondanks zijn waarschuwing waren de schappen leeg. En hiermee begint dus een vertrouwenscrisis. Nu is het opletten geblazen. Wat gaan de financiële markten doen de komende week en verderop in het jaar. Beleggers zouden het vertrouwen in beleidsmakers kwijt raken als ze zien dat de pandemie zich als een olievlek verspreid. De gevolgen daarvan waren nog niet helemaal ingecalculeerd.

Domino

Ik schat in dat snel de pandemiegevolgen worden ingeschat. Een reeks van faillissementen in de toeristenbranche is de eerste dominosteen. De tweede dominosteen is het bankenkartel. Al heel duidelijk zichtbaar in de VS. De Repomarkt aldaar werd zomaar voorzien met 1 biljoen dollar in 2 dagen tijd. Dat geeft aan dat het onderlinge vertrouwen tussen de banken en handelshuizen op Wallstreet is gedaald tot onder nul. Kredieten worden niet meer verstrekt en de voor de economie zo broodnodige investeringen blijven volledig uit. Hoe lang de FED deze ballon nog weet op te blazen is uiterst onzeker. Als banken elkaar onderling niet meer vertrouwen dan zal het wantrouwen snel overslaan naar de klanten en rekeninghouders van de grootbanken en handelshuizen op Wallstreet. Daar waar de dollar de wereldmunt is met een verstrekkende verstrengeling en verwevenheid over de mondiale financiële markten. Dit gezegd hebbende zal duidelijk zijn welke gevolgen dit heeft voor de Europese beurzen. Beleggers gaan hun bankaandelen verkopen al naar gelang duidelijk wordt dat beleidsmakers de controle verliezen en dreigen vast te lopen met hun monetaire stimulering. 

Meegaan in de kudde

Als beleggers niet meer in vertrouwen in hun zaligmakers en merken dat het investeren in noodlijdende bedrijven geen dividend meer oplevert en enorme koersdalingen leiden tot een kapitaalvernietiging van ongekende omvang dan kan ik wel raden dat een vertrouwenscrisis het complete beurskapitaal wegvaagt. Hoe dat  in zijn werk gaat wat betreft de snelheid en verdere gevolgen gaan we wel zien. “Wat kunnen we doen,” zo vraagt de massa zich af. Daarop heb ik geen antwoord. Maak zelf ook deel uit van de massa. En eenmaal deel uitmakend van de kudde zal het ene schaap hetzelfde doen als het andere schaap. Zie eigenlijk nooit een schaap vanuit de kudde de andere kant oplopen. Mijn vraag is hoe ontsnap ik uit de kudde? Een weg terug zie ik niet. Daar waar het land is kaal gevreten valt niets meer grazen.

GW