Crisis 2.0 in 2020 : als straks het virus is verbannen

“Alles went, zelfs een virus,” hoorde ik onlangs iemand zeggen. Bij ons in de streek kennen we de opmerking, “alles went, zelfs een vent,” wanneer we er op wijzen dat vrouwen niet moeten zeuren maar hun echtgenoten moeten nemen zoals ze zijn. Nu lijkt het of de complete natie is gewend aan een oorlogssituatie, we moeten er maar aan wennen, het is niet anders. Hoe bestrijden we nou een onzichtbare vijand?

“Elk nadeel heb z’n voordeel”

In de 2^e WO waren het onze soldaten tegenover de gecamoufleerde vijand, nu zijn het de zorgmedewerkers die strijden tegen een virus. Na de overwinning een medaille van Alex. Daar kijken we tandenknarsend naar uit. Het thuis zitten begint stierlijk te vervelen. In meerpersoons huishoudens is het oorlog tussen de gezinsleden die het niet gewend zijn op elkaars lip te zitten. Bij de jonge stellen is het een aangename drukte in de slaapkamers. Over een maand of negen kunnen we een geboortegolf verwachten. Zeer welkom als vervanging van een vergrijzende bevolking. “Elk nadeel heb z’n voordeel.” zei ooit onze voetballegende J.C.

Nieuw begin

Maar hoe zou het onze economie vergaan als straks iedereen weer gezond en wel de straat op gaat, op weg naar school en naar het werk. Zouden we na maanden achter de geraniums ineens een geweldige opleving krijgen van alle denkbare economische activiteiten? Dat zou je het liefste willen natuurlijk. Als straks op 1 juni de terrassen uitpuilen, lange rijen voor de ijssalons, overvolle stranden en natuurgebieden, en na een spotgoedkope tankbeurt aan de pomp iedereen weer vrolijk fluitend z’n opgepotte centen uitgeeft. Dat is het beeld wat de optimisten onder ons voor ogen hebben. Ook beleggers zouden het zonnig in kunnen zien omdat tijdens de besmettingsperiode enorme stimuleringen zijn opgestart door centrale banken en overheden. Bedrijven en ondernemers zijn miljarden toegezegd en starten straks hun ondernemingen weer vrolijk op en gaan snel weer winst maken. Dat noem ik het bekende wensdenken van beleggers. Speculeren dus. Als iedereen direct de achterstanden inhaalt en al zijn geld uitgeeft wat maandenlang opgepot bleef hangen op de bank, die niet eens meer rente vergoedt, dan schieten de financiële markten vast een maandje eerder uit de slof.  

Consuminderen

Er zijn economen die een optimistisch scenario aanhangen en uitleggen dat de economie een zogenaamd V-herstel zal laten zien. Zelf vrees ik dat de rechter helft van de V helemaal niet  schuin omhoog zal steken maar eerder horizontaal blijft liggen. Misschien een korte oprichting en daarna weer vlak. Het is zeer de vraag op welke manier de boel weer tot leven komt na een langdurige afgrendeling van de wereldwijde economieën. Uiteraard zal de economische activiteit wel opleven maar niet zomaar op volle kracht. Niet iedereen staat te dringen in de rij voor een ijsje. Veel mensen zijn uiterst voorzichtig met hun uitgaven omdat hun banen zijn geschrapt of om reden dat de bedrijfswinsten en lonen zijn gehalveerd of in rode cijfers eindigen. Met de schrik in de benen zijn consumenten voorzichtig en verlagen ze hun uitgaven. Consuminderen heet dat. En juist dat is catastrofaal voor een economie die is ingestort.

Doekje voor het bloeden

Een snelle herstart is een absolute must om wankele bedrijven voor een ondergang te behoeden. Al voordat Corona haar intrede deed stonden er enorme schuldverplichtingen op de balansen van veel ondernemingen. Het geld van de bank was zo goedkoop, je kon het niet laten liggen. Je moest nu wel investeren anders deed een ander het wel. En de concurrent moest je voor blijven. Toch? En juist daarin schuilt het grote gevaar. Er is teveel geleend door onrendabele bedrijven. En om die reden staat er veel te veel krediet uit op de bankbalansen. Door de weggevallen inkomsten proberen bedrijven maar ook particulieren uitstel van betaling af te dwingen bij de banken. De tegemoetkomingen van de regering zijn slechts een doekje voor het bloeden. De opkoop van schuldpapier van de van de banken door de ECB is te laat als de crisis is aangebroken. Geeft hooguit wat verlichting bij de banken.

Gratis geld in luilekkerland

Je lokt de eendjes in het park met broodkruimels als ze honger hebben. Als op zondagmiddag alle kindertjes de eendjes hebben gevoerd dan hebben ze geen honger meer als met etenstijd een late voorbijganger zijn broodzakje komt uitschudden. Nu zijn de banken op de rem gaan staan bij de uitgifte van nieuw krediet. In tijden van crisis lopen beleidsmakers achter de feiten aan. Je kunt de financiële markten simpelweg niet overspoelen met stimulerende middelen als beleggers geen aandelen meer lusten. Economische activiteiten komen stil te liggen als beursgenoteerde verliesgevende bedrijven uit de gratie raken. Gratis geld bestaat alleen in luilekkerland.

Nieuwe renaissance

Vaak gaan de oogjes pas open na een plotselinge onverwachte gebeurtenis, zoals een mondiale pandemie. Ineens ziet de wereld er anders uit. De bezinning keert terug en de ontwaking werkt als een meditatie. Ik voorspel een nieuwe renaissance als Corona is verslagen. Een heropleving met een vernieuwde levensstijl. Door schade en schande wijs geworden. Van grootschalig denken keren we terug naar kleinschaligheid. Met aandacht voor de eigen kunsten en eigen maakcultuur. Nieuwe tijden breken aan, pas nadat slechte tijden zijn uitgewist. Het is alleen jammer dat we niet zomaar met een gummetje de foute potloodlijntjes kunnen wegvegen. Eerst zal de blauwdruk van een volksopstand de gemoederen bezig houden.

Voorbodes bankrun

Er spelen zich momenteel taferelen af die lijken op de voorbodes van een onrustige periode. In de VS worden banken leeg getrokken door angstige rekeninghouders. De “Federal Deposit Insurance Corporation” in de VS waarschuwt de Amerikanen voor een bankrun. En precies deze video is de aanzet tot het omgekeerde effect. Als een overheidsinstantie een waarschuwingssignaal afgeeft dan worden mensen juist wantrouwend. Het geeft een averechts effect. Er gaan snel meerdere oproepen volgen van regeringsleiders tot aan bankiers en economen van instituten. De oproep om rustig te blijven zitten waar u zit en verroer u niet, zal regelmatig voorbij komen. Dat wordt spannend dus. Hoe lang gaat de samenleving dat volhouden. Wordt vervolgd.

GW