Een land dat in een crisis verkeert heeft een leider nodig. Dat is althans de algemene gedachte wanneer de bevolking wanhopig is geworden door de ellende die over het volk heen is gelegd als een kletsnatte deken. Nog steeds kunnen veel mensen niet bevatten in wat voor een crisis ons kleine kikkerlandje verkeert. Is het een gezondheidscrisis, een economische crisis of beide tegelijk. Ik denk een trage overloop. We gaan van een welzijnscrisis naar een economische crisis.

Waar een klein landje goed in is

We hebben een lange periode achter de rug van hoogconjunctuur. Het leven was goed in ons gezellige kikkerlandje. Op de mondiale welzijnslijsten prijkten we regelmatig in de top tien. Waar een klein landje goed in is. Het is natuurlijk niet altijd hosanna. Soms voltrekt zich een ramp. Meestal onaangekondigd, zoals bijvoorbeeld het neerhalen van de MH 17, dat in 2014 werd neergehaald door een luchtdoelraket. Dan valt er een doodse stilte in ons land. Een diepe treurnis over zoveel slachtoffers en een hele natie herdenkt zijn slachtoffers en hun nabestaanden.

Te laat

Nu, anno 2020 is het anders. Nu betreuren we meer slachtoffers en zijn we nog niet  uitgeteld. We zijn aan het bekomen van de schrik hoe deze Coronaramp zich zomaar heeft kunnen voltrekken in Nederland. Zagen we het wel aankomen? Best wel, echter was het de ‘ver-van-mijn-bed-show.’ Het virus brak uit in een land waarover we twijfels hebben wat betreft de reinheid op de onhygiënische vismarkten. Dus was Corona een Chinese aangelegenheid. Er kwamen wel waarschuwingen van Bill Gates en een handjevol virologen dat het nieuwe virus agressief was en makkelijk overdraagbaar. Het duurde even voordat landen achtereen besloten om het vliegverkeer van en naar China aan banden te leggen. Maar het was te laat zoals inmiddels is gebleken in de westerse economieën. Pas toen Italië werd overrompeld werden andere landen wakker. Maar het was te laat. 

Emotie

In deze tijd van vrij personenverkeer naar verre landen met goedkope vliegtickets wordt er massaal gereisd door miljarden wereldburgers. Met de snelheid van het geluid verplaatsen we ons. Als je deze vliegbewegingen stil legt dan leg je complete economieën plat. Dat was de angst bij de westerse regeringen waar politici aan het roer staan die zijn gekozen om de hoogconjunctuur in stand te houden. Bij een economische ramp kunnen Trump, Merkel, Macron en al die andere leiders hun herverkiezing vergeten. Dat is dus ook de reden dat er zo lang werd gewacht met effectieve maatregelen zoals een lockdown, of een intelligente afgrendeling. Economie ging voor gezondheid. Maar nu we met ons allen van onze vrijheden zijn beroofd, geen terrasjes en winkels meer bezoeken, en een groot deel van onze tijd thuis doorbrengen gaan we anders denken. We worden overvoerd door onze TV-zenders met treurige berichten over de ernst van de pandemie. Door emotie overmand hebben we nu groot respect voor onze ministers die zich sterk maken om het land door de Coronacrisis heen te slepen.

Lang leve Mark

Onder leiding van een minister-president die zich met zijn charismatisch optreden weet te profileren als een echte leider. Ineens zijn we zijn dwalingen vergeten, de niet nagekomen beloftes en het ondoorzichtige EU-beleid van een kabinet dat met een krappe meerderheid nauwelijks durft te manoeuvreren met het binnenlandse beleid. Bang om weg gestemd te worden. Een pandemie kan in een tijd dat de bevolking zich afkeert van het kabinetsbeleid zomaar een uitkomst zijn om populariteit te winnen. Als de angst zich meester maakt van het volk dan kunnen ingrijpende maatregelen de burger het gevoel geven dat we gelukkig nog een overheid hebben die over ons waakt. Het goede met ons voor heeft. De gezondheid boven onze welstand plaatst. In deze tijd dat we aan het bekomen zijn van de schrik voelt het goed dat de overheid aan de touwtjes trekt. Wordt Mark Rutte tot een groot politicus verheven en gedragen we ons braaf. Op wat kleine uitzonderingen na. De uitstraling van Rutte raakt de bevolking die nog in een shock verkeert. Verhalen over zijn enorme inzet voor het vaderland doen de ronde. Daar wil ik niets aan afdingen. Maar hoe lang blijft Mark overeind als de sterke leider. Ik zou nu geen andere politicus weten die het beter zou doen dan hem.

Wat is wijsheid?

Toch zal zijn roem betrekkelijk zijn. Als we dadelijk ongeduldig worden van het thuis zitten en zien dat ondernemers wanhopig worden en werknemers hun banen gaan verliezen, dan komt een andere discussie op gang. Een ethisch uiterst gevoelige discussie. Was het nodig om de boel zolang stil te leggen. Was het maatschappelijk verantwoord om zoveel economische schade te lijden voor een virus dat hoofdzakelijk onze senioren met een zwakke gezondheid trof? Elk jaar zijn er veel doden te betreuren door de griep. Waarom nu deze desastreuze maatregelen? Onze talkshows hebben het nergens anders over. De moeilijke keuzes van onze medewerkers in de zorg. De overbelaste ziekenhuizen en de treurnis in zwaar getroffen Brabantse dorpen. Het is de emotie op TV die ons beroert. Gelukkig ben ik geen politicus en hoef ik geen moeilijke besluiten te nemen. Zelfs als commentator ken ik geen oplossing. Wat is wijsheid? Kiezen we voor een gezond welzijn of kiezen we puur voor welvaart? Moeilijke vragen. Onmenselijk gewoon.

Als de boosheid het wint

Een discussie waar we niet uitkomen wordt snel achterhaald door de feiten. Dat zijn de  keiharde cijfers van een krimpende economie. Dan wordt de emotie vergeten en komt de schuldvraag boven drijven. Want zoals altijd moet er een zondebok worden aangewezen die ons het noodlot heeft gebracht. Ook al is de veroorzaker een onzichtbare vijand in de vorm van een virus. Had de verspreiding van het virus voorkomen kunnen worden? Waren we te laat met stil leggen van de luchtvaart? En met de lockdowns. Heel veel vragen zullen er straks worden gesteld in ons parlement. Als er iets mis loopt in een land en de economie naar de bliksem gaat en ook gezonde mensen economische pijn gaan voelen dan weet ik wel wie de zondebok wordt. Mark Rutte, nu nog vereerd als de leider des vaderlands, zal er straks van langs krijgen. Als de boosheid het wint van de emotie. Als het rouwproces achter de rug is. Dan vallen we met ons allen terug in waar we in ons kleine landje goed in zijn. Dan begint het gemekker als blijkt dat de economische schade verhaalt wordt op de samenleving. Dat begrotingstekorten leiden tot vergaande bezuinigingen. Dan zijn we vergeten hoe een sterke Mark Rutte ooit het volk op overtuigende toon toesprak via alle TV-zenders.

Crisismanager

Wie hoog staat kan diep vallen. Er zijn bedrijven die in slechte tijden een crisismanager aanstellen om de bezem door het bedrijf te halen. Er wordt gereorganiseerd, er worden  onwelgevallige medewerkers naar huis gestuurd. Er wordt gekeken naar de concurrentiepositie, naar de beloning van te dure leidinggevenden, enzovoort, enzovoort. Vaak moet een nieuwe manager met een andere kijk op de zaak de boel weer aan de praat krijgen. Zo gaat dat met bedrijven maar ook met het landsbelang. Als het slecht gaat met een land dan wordt de zittende regering daarop afgerekend. Ongeacht de oorzaak, en ongeacht de sterke opstelling van een minister-president. Daarom ben ik zeer benieuwd naar het verdere verloop van deze pandemie die vreet aan onze economie en onze gezondheidszorg heeft uitgehold. De zorgmedewerkers zo meteen verontwaardigd achterlaat. Zij  worden straks bedankt voor hun inzet en daarna weer snel vergeten. Dan gaat de aandacht uit naar het opruimen van de failliete inboedels van omgevallen bedrijven.

Zakenkabinet

Straks komen er andere gasten in de talkshow van Eva Jinek. Worden de virologen vervangen door economen en financieel analisten. Wordt ons crisiskabinet vervangen door een zakenkabinet. Gaan landsbelangen voor partijbelangen. Wordt Rutte bedankt voor zijn inzet. Het kan verkeren. We gaan het meemaken.

GW