In het rijke Westen gaan we er standaard vanuit dat het met voedselzekerheid wel goed zit. De hogere voedselprijzen op de wereldmarkt raken voornamelijk de mensen in de ontwikkelingslanden, waarbij de mensen vaak 80% van hun inkomen kwijt zijn aan voedsel. De iets hogere voedselprijzen hier kunnen de meeste mensen toch vrij gemakkelijk ophoesten.
Wie iets verder kijkt naar de voedselproductie, ziet dat de voedselproductie een tamelijk energie (lees: olie) intensieve bezigheid is (1). Zo zijn er heden ten dage 10 calorieën nodig om één calorie aan voedsel te produceren, te verpakken en te vervoeren naar de consument. Vroeger, voordat we fossiele brandstoffen hadden, was dit aanzienlijk minder dan één calorie. Zodoende konden er zich steden vormen en ook ontwikkeling plaatsvinden. De goedkope energie heeft de weg opengezet voor landbouwhervormingen, zoals de groene revolutie. Dit leidde tot de industriële landbouw en de bio-industrie.
De industriële landbouw leidt tot het gebruik van kunstmest, opdat deze verbouwmethoden anders de grond teveel uit doen putten. Deze kunstmest is gemaakt van fosfaten (peak fosfaat is rond 2035) (2) en olieproducten, welke beide eindige producten zijn. De situatie voor de bio-industrie is in feite nog erger. Qua uitstoot zouden voor ieder vleesetend persoon, vier mensen vegetarisch kunnen eten. Ook het matigen van de vleesconsumptie is effectiever is dan welke antibroeikasgas maatregel dan ook, omdat methaan een veel sterker broeikasgas is dan CO2 (3).
Één van de problemen van de bio-industrie is dat hiervoor een boel veevoer, van o.a. Latijns Amerika, aangevoerd moet worden om de dieren te voederen. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de toename van vleesconsumptie en luxere voedingsproducten in de opkomende economiën, zoals China, India en Brazilië. Naar schatting stijgt de wereldbevolking naar 9 miljard in 2050. Dit legt des te meer druk op de beschikbare bronnen.
Heel de voedselproductieketen en ook de transport en verpakking ervan is afhankelijk van goedkope olie. Volgens statistieken gebruikt de Verenigde Staten meer dan 60% van de olie voor transport (5). Ook deze goedkope olie is in de nabije toekomst niet meer vanzelfsprekend. Dit komt door peakoil (6). Peakoil van conventionele ruwe olie is volgens veel bronnen al in de tweede helft van het afgelopen decennium plaatsgevonden (7). Peak oil betekent niet dat alle olie ineens op is, maar dat de makkelijkst winbare helft van de olie al opgepompt is en ook de maximale olieproductie is bereikt. Na peakoil zal de hoeveelheid en de kwaliteit van de winbare olie steeds minder worden. Zo rond 2015 a 2017 wordt verwacht dat olie-afname echt merkbaar gaat worden. Als gevolg hiervan zullen olie-exporterende landen stoppen met het exporteren en mogelijk zelf ook importeerders worden.
Als alternatieven voor deze ruwe olie praat men dan over de aardgasreserves, waar de piek ruim 10 jaar later is: (8) teerzanden in Canada, biodiesel, algendiesel, kernenergie en andere fossiele brandstoffen. Duidelijk is wel dat deze fossiele bronnen en uranium (9) ook in betrekkelijk korte tijd eindig zijn en tevens is het een enorme aanslag op het milieu. Biobrandstoffen putten de bodem alleen maar verder uit en is een grote bedreiging voor de voedselzekerheid van de armen op deze wereld. Algen (10) hebben wel veel potentieel, maar zijn nu nog duur en kunnen niet aan al onze vraag voldoen. Sommigen komen met allerlei fantasieverhalen van zelf aanvullende olie, vrije energie motoren, etc. Dit soort verhalen leidt er alleen toe dat er uiteindelijk NIET gehandeld wordt. Een sterkere afname van olie en de voedselproductie die globaal georganiseerd is en veel olie gebruikt voor productie en transport, kan er toe leiden dat de voedselprijzen binnen een niet al te lange tijd de pan uitrijzen. Dit kans mijns inziens alleen opgelost worden door de productie van primaire levensbehoeften veel minder van olie afhankelijk te maken en het lokaal te produceren.
Ook een economische collapse kan een boel problemen veroorzaken aangaande de voedselzekerheid. Helaas kan de voedselzekerheid problematiek veel acuter worden door ons eigen economisch handelen wat kan leiden tot een volledige economische collapse. Eind 2008 hebben we al op het punt gestaan van een volledige economische ineenstorting (11). Het had weinig gescheeld of de economie was in elkaar gestort en een staat van beleg was uitgeroepen in Amerika.
Momenteel leent de VS zich uit de kredietcrisis en tevens is de FED begonnen met het opkopen van staatsleningen tegen 0% rente. De dollar is daarbij ook de munt die gebruikt wordt voor de oliehandel en door het beleid van de Fed neemt het vertrouwen in de dollar alleen maar af. Vooralsnog betaalt iedereen zijn olie in dollars (het zogenaamde petrodollar stelsel), maar ook hier zijn al barsten in te vinden. Zo is de oorlog in Irak ontstaan, omdat Irak zijn olie euro’s wilde hebben en ook handelen Rusland en China onderling met hun eigen valuta. Dit is inclusief de handel van olie. Indien het gros van de landen de olie in andere valuta gaan afrekenen, valt de vraag naar de dollar weg en wordt een volledige crash van de dollar verwacht (12). Dit gevolgd door een fikse economische crisis. Hierbij loopt de US serieus het risico op een grote voedselcrisis, omdat de US geen olie meer kan importeren voor hun energie slurpende landbouw. Hoe de gevolgen zijn voor de Eurozone met hun zwakke (PIIGS) broeders in het zuiden en het financiële beleid die men van de US toch volgt is niet te voorspellen, maar ook hier moeten we rekening houden met een onprettig scenario. En wat de mondiale gevolgen zijn van een crashende dollar en een opvolgende euro is onbekend, maar de gevolgen allesbehalve prettig. Reden genoeg en meer dan hoog tijd om tot actie te komen en aan alternatieven te werken. We moeten in de tijd die ons rest zo goed mogelijk voorbereiden op de komende fase van de crisis. Daarom nu tijd voor alternatieven en oplossingen.
Het is inspirerend om te zien hoe Cuba met de olieboycot na de val van de muur omging (13). Ondanks het feit datik nadrukkelijk geen fan ben van welke dictatuur dan ook, moet ik wel zeggen dat je hier in de Westerse wereld geen kordaat optreden van onze politieke leiders hoeft te verwachten. Zij kijken ondanks alle problemen, die er in de nabije toekomst opduiken nog steeds richting een systeem wat met de kredietcrisis in 2008 is overleden. Ook is hun geloof in de (in mijn ogen onhaalbare) economische groei torenhoog. Daarom is het belangrijk om zaken zelf of beter gezegd met een gemeenschap van mensen aan te pakken. Je kunt bijvoorbeeld denken aan zaken als Transition Towns (14). Ook kan je overwegen om te emigreren naar minder druk bevolkte gebieden, waar de lokale voedselzekerheid wel gegarandeerd is.
Ik denk dat het naast het lokaliseren van de economie ook zaak is om de politiek duidelijk te maken dat er een heel ander beleid nodig is. Het kan o.a. door keer op keer te wijzen dat duurzaamheid een elementair onderdeel is van de uitgangspunten van de afzonderlijke politieke partijen. Het is in dit kader echt opvallend te noemen dat de nodige oud politici ook wijzen op de noodzaak van sociale en economische hervormingen.
Serge
1) http://www.detijdloopt.be/index.php?option=com_content&task=view&id=315&Itemid=208
http://www.permacultuurnederland.org/index.php?id=27
2) http://en.wikipedia.org/wiki/Peak_phosphorus#Phosphorus
http://nl.wikipedia.org/wiki/Kunstmest [vooral onderaan] en ↑ Cordell, D. (2010): The Story of Phosphorus. Sustainability implications of global phosphorus scarcity for food security, Linköping University.[van Wikipedia]
3) Meat the truth – http://www.youtube.com/watch?v=2uTJsZrX2wI
4) http://nl.wikipedia.org/wiki/Wereldbevolking
5) http://www.bosbouwbeleggingen.nl/bosbouwbeleggingen.nl/olieverbruik.php
6) http://en.wikipedia.org/wiki/Peak_oil
7) http://nl.wikipedia.org/wiki/Peakoil#Tijdstip_van_de_Oil_Peak
8) http://en.wikipedia.org/wiki/Peak_gas#World_peak_gas
9) http://en.wikipedia.org/wiki/Peak_uranium#Pessimistic_predictions_for_peak_uranium
10) http://en.wikipedia.org/wiki/Algae_fuel
11) http://en.wikipedia.org/wiki/Financial_crisis_of_2007%E2%80%932010#Credit_markets_and_the_shadow_banking_system
12) http://www.youtube.com/watch?v=pnteMtJt73k
http://www.youtube.com/watch?v=U0v1Zlyahe4
13) The power of community. How Cuba survived the peakoil. – http://www.livevideo.com/video/mercofspeech/CD893609A0CB495D9A9CF04AC9E4AEFF/power-of-community-how-cuba-.aspx
14) Transition Towns Nederland http://transitiontowns.nl/
Alternatieven zijn dringend, maar niet haalbaar in dit besluiteloze politieke klimaat. Wereldwijd lopen we achter de grillen en hebzucht van de bankiers en economen aan.
Pas als de monetaire boel ontploft -hoe eerder, hoe beter- kunnen we aan echte veranderingen werken.
@1 Ik denk dat het ontrekken van deze huidige economie op welke manier dan ook de enige serieuze perspectief is om te overleven. Dit kan alleen op een lokale basis. We moeten dus NU zien te proberen een nieuwe (economische) tegenbeweging op te bouwen die gaat voor het lokaliseren van de economie.
Als deze monetaire boel ploft zal dit een klap zijn van een fragementatiebom, die alleen heel erg veel slachtoffers gaat maken. Dit kan naar twee kanten opgaan. Een zo goed als mondiale staat van beleg gevolgd door een volledig geglobaliseerde economie en een defacto wereldmunt (bij complotters NWO genaamd) — wat uiteindelijk om dezeflde reden ook ten dode is opgeschreven — of tot een ineenstorting wat hoogst waarschijnlijk gaat leiden tot hongersnoden. Ook in de Westerse landen.
Juist de lokale voedselteelt is juist de zekerheid om een economische klap op te vangen en we hebben ons hier in de westerse landen van deze zekerheid ontdaan.
Juist de mensen, die het verst af staan van deze globale economie en deze lokale zekerheid wel kennen zullen de beste kansen hebben.
Voedsel gaat heel veel duurder worden. Overal ter wereld stijgt de prijs van voedsel. Vooral de armere landen zullen gebukt gaan onder een voedselcrisis, waardoor helaas veel mensen zullen sterven, maar ook het westen gaat last krijgen van de voedselinflatie. [url]http://www.marketwatch.com/story/usda-food-inflation-to-rise-into-2011-2010-10-25[/url]
Misschien wel in de vorm van protesten, voedsel is ook een van de redenen van de Egyptenaren geweest en kijk waar dat toe heeft geleid. Overheden kunnen niets, omdat ze niet eens weten hoe ze voedsel moeten verbouwen, nee de boeren zijn aan de macht de komende jaren en dat weten ze zelf ook.
Nu woon ik in Emmen in de provincie Drenthe. Is daar de locale voedselzekerheid beter dan in de dichtbevolkte Randstad?
@4
Ja. dunner bevolkt gebied met meer landbouw is altijd al een stuk beter. Maar beleidsmatig en economisch moet er ook een boel veranderen, maar dat is een proces met de bevolking, boeren bedrijven, de lokale/regionale politiek en andere partners. Transitie dient een groot draagvlak te hebben.
Ik ben zelf absoluut geen voorstander van het randstaddenken en mijn verbazing was alom dat men de randstad nog verder willen uitbouwen terwijl de landelijke gebieden langzaam zullen ontvolken. Ik vraag me echt af wat de beleidsmakers aan het doen zijn. Ze hebben ieder contact met de realiteit verloren en leven in een droomwereld van oneindige resources en een systeem dat tot St. Juttemis kan doorgroeien. Zelfs de kredietcrisis, peakoil etc heeft hen geen inzicht gebracht.
Het is wat Marc Faber en Rogers al vanaf begin 2009 steeds zeggen:
Koop ver achteraf een boerderijtje en ga boer worden. De enige manier om je aan alle fasen van deze crisis te onttrekken.
M
Je kunt er niet zeker van zijn dat je buiten de Randstad in dunbevolkt gebied altijd goed zit.
Uit het verleden blijkt dat de overheid enorme controle kan gaan uitoefenen op de landbouw, met name als de de boeren met dure belastingen en andere onteigening te maken krijgen.
Belangrijke reden; in de steden heerst meer opstand potentiaal en die onderdruk je het beste met een goede voedselvoorziening.
Er zijn verhalen van boeren die slecht te eten hadden omdat alles naar de stad moest om de boel daar rustig te houden.
Vreemd maar waar.
@7 Zeker en dit is zeker ook meer dan eens gebeurd. De hongerende boeren onder Stalin zijn er een goed voorbeeld van.
Voedsel moet uiteindelijk dan wel naar de steden komen en hiervoor heb je fossiele brandstoffen nodig en een min of meer werkende economie nodig. Maar het klopt dat de overheid de mensen kosten wat het kost kalm wilt houden, zelfs als boeren moeten hongeren.
Als de economie volledig inelkaar zakt (plots) -zie punt 12 van mijn artikel- blijft alleen een lokale economie op het platteland en een nabijgelegen dorp/stadje. En dan dien je zo ver mogelijk weg te zitten van de grote stad, want dan komt eerste de overheid met de laatste resten benzine je voedsel halen en dan gaan de mensen (na de rellen) plunderend de stad uit om naar eten te zoeken.
Daarom is het eigenlijk 1000000000000x beter om te voorkomen en mensen voor die tijd gemotiveerd te krijgen om naar het platteland te gaan en met hulp voedsel zelf te verbouwen.
Op veel gebieden zie je lokaal al beweging ontstaan. Uiteindelijk zal de oplossing lokaal gezocht en gevonden moeten worden. Kijk eens op http://transitiontowns.nl/.
Bankiers en economen die op het land moeten gaan werken voor een euro per dag, ligt dan in het verschiet.
Witte boorden die met mankracht de voedselkar trekken, met als bonus een wortel.
De afstanden zijn in Nederland niet zo groot als er brandstof schaarste bijkomt, en burgerwachten kunnen ook een boel reguleren. Nederland is wel slecht bewapend in vergelijking met USA voor eigen burgerwachten. Wapenbezit is niet voor niets een Amerikaans grondrecht en met name in het opstandige en revolutionaire texas ken t het veel volgelingen.
We zullen wel zien en hopen dat het meevalt als de economie plots inelkaar zakt en het zal als plotseling en onverwacht toeslaan.
Ik geloof niet meer in een gereguleerde afbouw en herorganisatie van het huidige economische wanbeleid. Het wordt een snelle instorting met tijdelijke chaos en met wat vallen en opstaan komt er een nieuwe gedekte valuta en zal alles langzaam weer opkrabbelen.
@10 Je weet dat men in de jaren ’30 met de grote depressie men wel nog de lokale landbouw nog had. Het kon heel beroerd gaan met de economie, maar voedsel voor de gaar keukens was geen echt probleem, gezien deze door de boeren in de buurt werden aangevoerd. Nu met de geglobaliseerde landbouw en de groene revolutie vrees ik dat een ineen storting van de economie ook zeer onzalige gevolgen zal hebben voor de voedselproductie. Vandaar dat het streven naar een gereguleerde overgang een absolute must is.
Alleen al de aankondiging van een gereguleerde overgang is genoeg om alle asociale miljardairs en hedgefunds op scherp te zetten. Ze weten dan gelijk dat de globalisering ten einde is en ze gaan echt niet meewerken aan een dergelijk nobel voedsel project.
Eerst moet de boel even plat en daarna zo snel mogelijk een goede regulering opzetten.
@12 Realiseer je wel dat plat gewoon hongersnood betekent.
Dus dat betekent dat we nu met een grote groep mensen zouden samen moeten werken voor een goede overlevingsstrategie. Immers alleen redden we het niet.
Twee of drie weken een wereldwijde banken holiday met een haircut en valutahervormingen; zoiets.
Dat is nog geen hongersnood.
Er komt na een -tijdelijke- platlegging van zelf een soort crisis management, maar niet voor die tijd.
@13: We zullen raar opkijken als er in de supermarkt niets meer te halen valt inderdaad. Dan is de slager spekkoper 😉 Of eigenlijk de boer.
@15 Klopt. Het is echt ondenkbaar te noemen. Het feit dat het echt ondenkvaar of surrealistisch is wil nog niet zeggen dat het onmogelijk is. De reden waarom ik dit schrijf is te voorkomen dat de voedselvoorziening spaakloopt en we een alternatief hebben.
Maar dit soort situaties zijn wel het gevolg van het economische handelen in het verleden en nu. En het nogsteeds dat we constant op de verkeerde olieverslindende paarden wedden en gokken dat er een alternatief is voor olie en we de crisis alleen gepamperd hebben.