Sinds de val van Lehman Brothers, in september 2008, is de wereld getuige van een monetair experiment dat buiten Japan in deze omvang geen historisch precedent kent. Eufemistisch klinkende aanduidingen als Quantitative Easing (QE) of Credit Easing (CE) en Zero Interest Rate Policy (ZIRP) komen bij de gemiddelde toehoorder weliswaar amper door de vervelingsdrempel heen, maar verhullen wel maatregelen die een gevaarlijke monetaire impasse etaleren.

centrale banken doolhof

Kwantitatieve verruiming

QE staat voor grensverleggende liquiditeitsprogramma’s van centrale banken. Institutionele beleggers en banken ruilen via dit aankoopprogramma waardepapieren om voor cashmiddelen. Daar centrale banken de benodigde liquiditeit voor deze aankopen creëren via hun geldscheppingsprivilege, neemt de totaal beschikbare geldhoeveelheid toe. Vandaar dat dit monetaire instrument vrij vertaald luistert naar de naam geldverruiming. Bij de start van dit programma kochten de monetaire autoriteiten van de VS, Japan en het VK  vooral waardepapieren op in de secundairy market met een looptijd tot 1 jaar. Hierdoor daalde de korte rente en bleef het renterisico voor de centrale banken beperkt. De opgekochte financiële titels worden door de emittent immers binnen afzienbare tijd afgelost, zodat ze weer snel van de balans van de centrale bank verdwijnen. Probleem is dat de extra liquiditeit die in de markt gezet is dan ook weer verdwijnt.

Operatie Twist

De monetaire autoriteiten bemerkten al snel dat QE amper effectief was indien men slechts kortlopende schuldbekentenissen opkocht. Vandaar dat men in de VS overging tot Operatie Twist, waarbij per saldo korte termijn titels omgewisseld werden voor schuldpapieren met een looptijd tot 30 jaar. Extra aankopen waren daarnaast gericht op schuldbekentenissen met een lange looptijd. Hiermee introduceerde de Federal Reserve (FED) twijfelachtige renterisico’s op haar balans. Deze risico’s kunnende FED in extremis dwingen om de opgekochte financiële titels aan te houden tot de aflossingsdatum. Naast Quantitative Easing die parallel loopt met de balansexpansie van de centrale bank, is bijgevolg ook sprake van Quality Easing van individuele balansposten.

Wat is het doel van QE?

Aangezien de huidige schuldniveaus van de ontwikkelde landen als percentage van de onderliggende economieën nog nooit zo hoog zijn geweest, proberen de monetaire autoriteiten de kosten van schulden te minimaliseren. Hiertoe wordt de herfinancieringsrente door centrale banken vrijwel op nul procent gezet. De lange marktrente wordt omlaag gemanipuleerd door kunstmatig de maandelijkse vraag naar obligaties op te drijven. In de VS heeft het QE-programma inmiddels een totale omvang van $ 2.000 miljard bereikt en groeit nog steeds met $ 85 miljard per maand. Toevalligerwijs komt dit bedrag overeen met het maandelijkse begrotingstekort van de federale overheid.

Wat zijn de neveneffecten?

De nieuwe liquiditeit gaat op zoek naar rendement, waardoor de QE-programma’s resulteren in verdringingseffecten op de financiële markten van obligaties en aandelen. Hierdoor stijgen obligaties en aandelen in prijs, met als gevolg een daling van de renteniveaus en het dividendrendement. Probleem is dat de kapitaalbasis van de banken door dit monetaire beleid niet verbetert. De leencapaciteit van een bank wordt bepaald door de nettovermogenspositie die uitgedrukt wordt in kapitaalratio’s. Deze ratio’s zijn op een ongekend laag niveau beland en moeten conform de zogenaamde Basel-akkoorden ook nog eens opgehoogd worden. De bancaire crisis laat onverbiddelijk zien dat een finaal solvabiliteitsprobleem niet met liquiditeit is op te lossen.

Vanwege het feit dat een groot deel van de liquiditeit door de banken als direct beschikbaar geld wordt aangehouden bij de centrale banken, is het risico op een zichzelf versterkende liquiditeitscrunch en dito prijsdaling van waardepapieren wel sterk gereduceerd. Bij plotselinge fluctuaties op de financiële markten zijn immers voldoende geldmiddelen voorhanden om op korte termijn positieverplichtingen over en weer na te komen.

Productmarkten profiteren niet

Daar de nieuw geschapen liquiditeit nagenoeg geen positief solvabiliteitseffect oplevert, blijft de kredietverlening haperen. Consumptie en investeringen blijven hierdoor op een recessieniveau hangen, zodat de liquiditeit van de centrale banken de productmarkten niet bereikt. QE-programma’s hebben dan ook geen effect op het totale schuldniveau. In Europa en Japan is het absolute en relatieve schuldniveau sinds 2008 alleen maar verder toegenomen. De economieën van de ontwikkelde landen hebben inmiddels een zodanig hoog schuldniveau bereikt, dat de deleverage krachten die schulden laten verdwijnen sterker worden dan monetair beleid dat via ZIRP geld als schuld in omloop poogt te brengen. Het inflationary debt-based monetary system wordt dan deflationary. Wat voorheen een conjunctureel probleem was, blijkt dan structureel te zijn. De economische groei slaat om in een krimp en de economie is niet meer in staat om de benodigde ontsnappingssnelheid te bereiken via productieve investeringen, zodat ze nominaal sneller groeit dan het absolute schuldniveau.

Een monetair fait accompli

Onorthodox monetair beleid, in de vorm van liquiditeitsinjecties in het banksysteem, en een herfinancieringsrente die naar nul tendeert, kan het tij niet meer keren. Bovendien is het rentemechanisme als micro-economisch allocatief sturingsinstrument om zeep geholpen. Daarenboven kunnen de monetaire autoriteiten via quantitative tightening niet meer op hun schreden terugkeren zonder de obligatie- en aandelenmarkt te imploderen. En passant vernietigen de centrale banken alsdan tevens hun eigen balans. Ben Bernanke kan filosoferen over een mogelijke beleidswijziging tot hij een ons weegt, maar dit monetaire beleid is en blijft een subtiele variant op de song EMMHotel California van de Amerikaanse popgroep The Eagles: “You can check in any time you like Mr Bernanke, but you can never leave”.

Dit artikel is op uitnodiging van Biflatie.nl geschreven door Rob van der Poel. Hij is auteur van de artikelen op de website: Economie-Macht-Maatschappij.com

24 reacties

    1. Interessante docu, Madman !

      Ik zeg het al zo lang : er zal een communistische wereldrevolutie min of meer afgedwongen gaan worden door de K-rachten achter het Grootkapitaal … zucht …

  1. Scenario 1: default
    Scenario 2: eerst deflatie, gevolgd door hyperinflatie
    Scenario 3: hermometariseren van edelmetaal (en dan bedoel ik niet de trillion dollar platinum coin)

    Scenario 4? Iemand?

    1. Ehh … Planet X die zich te pletter slaat op onze aarde ?

      Het zou de VS in ieder geval goed uitkomen denk ik heheh

    2. OK biflaten. Als volgt; de wereld is insolvabel. Insolvabiliteit kan nooit worden opgelost met liquiditeit. Teveel water bij de wijn doet het glas namelijk overlopen. De ‘oneindige groei’ in papieren beloftes is niets meer of minder dan paalrot. Papieren beloftes MOETEN namelijk, uiteindelijk, allemaal worden gedragen door een zeker fundament; collateral, toekomstige groei, belastinginkomsten, rentebetalingen.

      De wereld is overgefinancialiseerd. M.a.w. er is teveel papier op zoek naar rendement uit steeds minder echte waarde. Aangezien dat papier een geschetste omvang heeft van tussen 1 en anderhalf triljoen dollar, en dan hebben we het enkel en alleen over derivaten en niet eens over ‘unfunded liabilities’ als pensioenen en zorg, kunnen we genoegzaam aannemen dat er enige frictie zal ontstaan tussen de ‘belofte’ en de daadwerkelijke levering.

    3. @Houtskool:

      1. Zomer 2013:
      ~ Totale crash van de gehele markt, incl. edelmetalen
      ~ Voortzetting deflatie
      2. Winter 2013: Start oorlog Syrië
      3. Winter 2013: ‘Tactische’ bombardementen door Israel op Iran
      4. Winter 2013: Prijzen olie schieten Sky High de lucht in

      (Gevolg 3 t/m 5): (koude) oorlog, handelsoorlog tussen de USA, en dus de NAVO, enerzijds en Rusland / China anderzijds. Uitgevochten en gevoed door de oorlog tussen de grote ‘bondgenoot’ van de USA, Israel, en een groot deel van de Islamitische vijanden van de USA en Israel.

      5. 2014: Start van een periode van stevige inflatie (deflatie blijft voortduren) resulterend in hyperinflatie.

      Momentum edelmetaal? Ik zie vele scenario’s. Ben er van overtuigd dat ze over een bepaalde periode een belangrijk deel zullen uitmaken van het nieuwe monetaire stelsel. Dat de edelmetalen dan een ander prijspunt kennen is voor mij 100%, het blijft daarom altijd de beste pensioenvoorziening. Maar voor het zo ver is hebben we denk ik allemaal ons portie wel gehad… Scenario 4 is dus denk ik koffiedik kijken…

      1. Goede schets Benjaim. Currency wars, trade wars, real wars. De tweede helft is inmiddels gestart. Je timetable is denk ik realistisch. Ook je 100% rol van edelmetaal is dat. Alleen nog zorgen dat het niet allemaal naar de hereboer gaat in ruil voor een glas melk of een maiskolf. Uiteraard blijft het koffiedik kijken, straks belanden we in een NWO fascistische superstaat met IMF sdr fiat. Dat gajes is ervan overtuigd dat we allemaal ‘hulp’ nodig hebben.

    4. scenario 4, stagbiflatie, vertrouwen in ’t luizige 1984 systeem richting nulpunt, protectionisme, openlijke culturele/politieke/monetaire/economische puinzooi, veel meer sociale onrust/oorlog. Goud en zilver formeel omhoog en gekoppeld aan USD. Informeel goud en zilver nog veel meer omhoog ivm schaarste.

      Iets uitgebreider dan de eerste drie scenario’s. 🙂

      1. Gezien het oneindige aantal variabelen heb ik het maar kort gehouden… 😉 Een flinke Griekse vlam in de pan en/of een voorlopige stop op rentebetalingen door Italie kan alles de andere kant op laten rollen. Ben bang echter dat de Europese superstaat haar burgertjes gaat uitknijpen als een vaatdoek om de status quo te handhaven. De kaasschaafmethode. Maar ik hoop op een papieren collapse en het uiteenvallen van fiat, Europa en globalisering.

    5. Een mogelijke oplossing van het schuldenprobleem binnen een fiat-geldsysteem

      Het opkopen van staatsobligaties door centrale banken kan het voorportaal zijn naar het afboeken van deze schulden op de balans van de FED/BoJ/BoE. De betreffende overheden hoeven deze schulden dan niet meer te herfinancieren in de markt. Schulden binnen het huidige monetaire systeem vormen grotendeels een boekhoudkundig probleem, zodat we slechts de gevangene zijn van ons eigen systeem.

      De voormalige Republikeinse presidentskandidaat Ron Paul heeft dit al eens ‘voor de grap’ voorgesteld in het Amerikaanse Congres. Voor diegenen die geïnteresseerd zijn in een 100% goudstandaard is bestudering van Paul’s gedachtegoed een aanrader. Het volgende artikel geeft een soort inleiding (http://www.economie-macht-maatschappij.com/ron-paul.html)

      Via genoemde afboekingen worden de publieke schulden van boven naar beneden opgeruimd. Deze noodgreep is niet toepasbaar binnen de eurozone, omdat binnen dit muntgebied sprake is van grote verschillen in kredietwaardigheid tussen landen (Griekenland vs Duitsland). De ECB heeft daarom geen staatsobligaties van Germaans Europa op de balans staan. Als de ECB deze eerst zou opkopen vergroot zij de monetaire spanning tussen de kern van de eurozone en de periferie.

      Hieraan zie je hoe schadelijk het is als individuele landen binnen een muntunie hun monetaire zelfsturing kwijtraken. Het solvabiliteitsprobleem binnen de eurozone kan daarentegen wel van beneden naarboven aangepakt worden, via een modern debt jubilee. http://www.economie-macht-maatschappij.com/debt-jubilee.html

      Voor Nederland zou dit beter zijn, omdat ons schuldprobleem veel meer in de private dan in de publieke hoek zit.

      Rob van der Poel

  2. scenario 4:
    Een monumentaal monetair experiment vereist ook een monumentaal andere manier van monetair denken.
    In 1929 was er nog gouddekking hierdoor had het ruilmiddel nog de functies van:
    inflatievergoeding, risicopremie, huurvergoeding (visionair.nl)
    En dit waren harde variabelen.
    Hierdoor kon je de geldhoeveelheid niet laten stijgen.
    Toen is men eens fundamenteel gaan nadenken op welke manier de geldhoeveelheid weer kon gaan stijgen.
    De belangrijkste manier was om van de gouddekking af te komen.
    Dit werd nog enigszins gecompenseerd door de harde berekening van inflatie gewoon nog in de rente te verwerken. In de jaren ´80 konden we zien dat dit leidde tot dubbelcijferige rente percentages.
    Ofwel in de jaren ´80 zaten we alweer aan het geldplafond.
    Er moesten dus wederom nieuwe methoden bedachten worden om de geldhoeveelheid te laten stijgen. (want met het huidige geldsysteem dat we gebruiken, is het de enige manier om de boel economisch niet in te laten, storten en als met beleid gebeurd, kan de economie gewoon weer doorgaan waar het mee bezig was namelijk produceren, consumeren, belasting betalen, en dan weer produceren, consumeren en belasting betalen)
    Dus toen kwam men op het monetaire idee om in de jaren ´90 de inflatie niet meer lading dekkend te laten zijn voor de daadwerkelijke inflatie met als gevolg dat de inflatie bijvoorbeeld in een jaar in een economie 7 % is en de rente voor banken 0,25v%, en voor sommige noord-europese overheden 1,67%. Dit laatste was ten tijde van de gouddekking ondenkbaar maar anno 2013 de echte werkelijkheid waar we in leven.
    Zoals vele biflaten al lang weten, worden de geldhoeveelheidcyclussen steeds kleiner. In 2008 had men daarom maar bedacht om de rente die een centrale bank in rekening brengt bij een bank maar naar bijna nul % terug te brengen.
    Zodoende kon de geldhoeveelheid toch weer toe nemen en ging men ervanuit dat de economie vanzelf weer door zou gaan op de oude weg.
    Met dit goedkope geld hoopte men in de top van de pyramide dat de banken hiermee staatsobligaties gingen opkopen zodat de overheden ook weer wat meer financiele armslag zouden krijgen. Dit was eigenlijks een bloedje voor het bloeden want de overheden hadden daarvoor net, sommige landen met verdubbeling van hun staatsschuld, hun banken gered.
    En nu is het dus de vraag hoe lang de cyclus gaat duren van de nul % rente politiek.

    Wat mij opvalt, is dat we volledig maar dan ook volledig vastgeroest zitten in een financieel ondemocratisch monetair systeem die nou bepaald welzijn en welvaart verhogend is voor vele groepen mensen in een samenleving.
    We kunnen wel een satellietje naar mars sturen maar een monetair systeem op democratische wijze aanpassen aan de behoeften van de meerderheid van de bevolking?
    Een monetair systeem dat wel tot fundamentele, kwalitatieve welvaart en welzijn kan leidden?

    Er zal wel iets mis zijn met de monetaire sgoling in dit land.

    1. Vele valuta’s die gebruikt worden door talloze kleinere regionale economieen, gekoppeld aan een goudstandaard. Freegold bijvoorbeeld. Zaak is om waarde bij de burger te houden, en niet de fiat geldpomp open te zetten naar een select gezelschap. De wereld is uitgefinancialiseerd: new meat is op, geen nieuwe schuldslaafjes meer.

  3. Tering, ik ben best wel afgedwaald met scenario 4.
    Het komt er dus op neer dat men wederom methodes gaat bedenken om de geldhoeveelheid te laten stijgen. Men denkt dit te kunnen voorkomen door de geldkraan dicht te draaien (van de centrale bank naar onderliggende banken) op het moment dat de banken weer in staat zijn om geld uit te lenen en dus de meeste giftige leningen bij de centrale bank zijn gestald.
    Dat is het hoofdfundament waar het beleid van de fed op leunt.
    Dit heeft tot gevolg dat de bodemprijzen waar producten en diensten in het verleden naar zakten nu veel hoger komen te liggen dan bij vorige crisis. En dit was altijd een van de belangrijke fundamenten om uit een crisis te komen. Alles werd weer betaalbaar.
    Nu zitten we met biflatie. Alles wat je bezit wordt wel minder waard en alles wat je consumeert wordt duurder.
    Voor de meeste mensen die nog werk hebben, houdt dit in:
    een leven lang hard werken en net in je in je basisbehoeften kunnen voorzien.
    En dat is toch wel een heel ander referentiekader van na WO II toen alles nog geproduceerd kon worden want er was toch wel markt voor.
    Toen kregen mensen nog kinderen.
    Anno 2013 niet meer. En in de Van Dale staat hier inmiddels ook al een woord voor.
    Vergrijzing.

    Inderdaad een monumentaal monetair experiment vereist ook een monumentaal andere manier van denken. En ook een monumentaal andere manier van economisch overleven.

  4. Grappig is dat de waarheid voor iedereen anders is.

    En omdat dat zo is zal iedereen proberen een ander van zijn of haar waarheid te overtuigen..

    1. Gelukkig is de Absolute Waarheid één. De wereld van “het individu in illusie” is daar gewoon onderdeel van. Dát is precies de reden dat een zelfingenomen materialist nooit tot feitelijke, wetenschappelijke kennis kan komen. Overigens wil ik je niet overtuigen van het feit. Je ziet maar wat je er mee doet. Alleen dat slap gelul van, “ja dat is slechts jouw waarheid” is natuurlijk slechts jouw fantasie, projectie. Zoveel inzicht, integriteit zou de koppige materialist wel mogen hebben wil ie zichzelf niet belachelijk maken.

      1. Rob,

        “When the doors of perception are cleansed, man will see things as they truly are, infinite.”

        Maar dat besef gaat nog even duren denk ik…

  5. About the latest ‘drive by shooting’ :

    http://kingworldnews.com/kingworldnews/KWN_DailyWeb/Entries/2013/6/22_Former_US_Treasury_Official_-_Fed_Orchestrated_Gold_Plunge.html

    So just remember, dear bitchez , blinded by The False Headlights… :

    1. “There are no free markets, there’s only market intervention”

    2. So “sit tight and be right”

    Iets anders ; ik rook nou al zo’n week de helft van de keren zo’n electronisch sigaretje, en ik moet u bekennen dat me dat best bevalt ; mijn portemonnee (3x zo goedkoop) zowieso hihi …

    1. KTM, iets anders,

      Ben gestopt met roken toen we de euro een jaar hadden, pakje shag koste toen € 3.80 voor 50 gram en nu tien jaar later bijna het dubbele
      voor 42 gram.

      1. Dit lijkt mij een houdbaar verhaal,Harry.
        Dat gelurk aan een stuk plastic is een zoethoudertje en gaat niet werken, omdat de verslaafde zijn verslaving eigenlijk niet kan en wil opgeven.
        Er gaan nicotine patronen in die plastic pijp, dus de verslaving blijft in stand.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Nieuw in de wereld van cryptocurrencies? Bekijk nu uw mogelijkheden op Nederlands grootste exchange...

Ontvang jij al een passief inkomen door het staken van crypto?

Lees meer over crypto staking op onze favo platformen: