Het is opvallend hoeveel analisten met hun doemscenario’s voorbij komen de laatste maanden. Vooral op de alternatieve discussieplatforms op het internet. Via de mainstream media (MSM) zien we alleen de bekende economen van banken en beleidsbepalende instellingen hun verhaal doen. Deze zijn gemengd voorzichtig, geen doemscenario’s dus. Geen paniek zaaien, want daar kopen we niks voor is hun mening.
Wanneer komt de crash?
Precies, want dan dondert gelijk het hele zaakje in elkaar. Als de MSM hel en verdoemenis gaat preken dan staat iedereen op de rem. Dan crasht de beurs en daarna alles. De echte insiders voelen dat het fout gaat, maar niemand kan nauwkeurig voorspellen wanneer precies en waar de trigger zit die het hele zaakje in beweging brengt. Er zijn teveel monetaire mankementen in beeld en dat is wereldwijd het geval.
Polarisatie
Er is sprake van grote verwevenheid, o.a. door het globalisme en de kapitaal aanzuigende werking van de multinationals. Deze mechanismes trekken wereldwijd aan de touwtjes. Vooral de Tech-bedrijven hebben een abnormaal hoge beurswaarde opgebouwd wat in geen verhouding staat tot de geldstromen in de onderliggende economie. Een economie waarin de samenleving sterk is verdeeld door de kloof tussen arm en rijk. Hierdoor is een sterke polarisatie in de politiek op gang gebracht. Juist door de achterblijvende economische groei bij de onderlaag van de wereldbevolking gaan maatschappelijke onvrede en politieke tegenstellingen hand in hand en neigen naar opstand.
Onvrede in veel gedaantes
Momenteel zien we veel onrust, vooral in de opkomende landen waar de economische tegenslag het eerst voelbaar is onder de bevolking. In de westerse economieën zijn voorlopig voldoende reserves aanwezig en blijven chaos en opstand vooralsnog uit. Hoewel? Er zijn signalen van toenemende onvrede onder diverse bevolkingsgroepen. Kijken we naar de boerenopstand, naar klimaatactivisten, naar dreigende kortingen op pensioenen, naar nieuwe strenge milieu- en klimaatnormen voor bedrijven, naar de beteugelende maatregelen van de ECB, naar extreme verschillen tussen arm en rijk, naar polarisering in de politiek, en naar de handels- en valutaoorlogen. Het is teveel om op te noemen. Het is een onvrede in de samenleving in allerlei gedaantes die in feite maar één oorzaak kennen. Dat is de doorgeschoten overvloed in de mondiale economie door overproductie, overconsumptie en overkreditering. De globalisering van de wereldwijde economieën is de grote aanstichter.
Economisch speelveld moest mondiaal
Om mondiaal mee te komen moest er concurrentie zijn en dat is op zich niet verkeerd, mits op kleine schaal binnen de eigen landsgrenzen. Juist door de globalisering van de laatste jaren moesten landen onderling wedijveren om hun export op peil te houden of zo mogelijk te verbeteren. Hierdoor werd alles anders. Productielijnen werden verplaatst naar goedkope lonen landen en de kredietmarkt werd bestormd omdat er direct geïnvesteerd moest worden om efficiënter te produceren en te innoveren. Je moet de concurrentie voorblijven als de grenzen open gaan. Handelsunies, zoals de EU, werden opgericht om te kunnen concurreren tegen andere continenten. Kortom, het economisch speelveld is enorm vergroot. Om bij te blijven en mee te kunnen doen zochten grote bedrijven samenwerking en op die manier werden de multinationals geboren.
Banken profiteerden
Het spel werd groter en mondiaal. Om mee te profiteren van de groeiende wereldmarkt moesten kleinere bedrijven investeren om niet achter te blijven. De kredietkraan werd wereldwijd open gedraaid en banken profiteerden daarvan. Banken werden groter, hun balansen groeiden door massale uitbreiding van de kredietmarkt. Het was een ontwikkeling over tientallen jaren waarin de globalisering grip kreeg op de mondiale economieën. Een langzaam proces waarbij centrale banken de regie in handen kregen. Om de mondiale kredietberg betaalbaar te houden lieten ze de rentetarieven dalen. Soms even te laat toen verschillende bedrijven en banken in 2008/9 dreigden om te vallen. Toen waren radicale ingrepen noodzakelijk om het monetaire systeem voor een ondergang te behoeden.
En de multinationals profiteerden
Als grote banken omvallen dan trekken deze het hele monetaire systeem omver in een vervlochten geglobaliseerde wereld. De onderliggende oorzaak is simpel uitgelegd. De wereld is overvoerd met teveel krediet en daardoor groeit de economie niet. Als veel bedrijven, particulieren en overheden teveel geld uitgeven aan hun schuldverplichtingen, zoals rente en aflossing, dan is er minder ruimte voor consumptie en investeringen. Die zakken langzaam terug. De economische groei is in de westerse landen juist om die reden in de jaren na 2008/9 achter gebleven. Vooral in de samenleving met een groeiende kloof tussen arm en rijk. Niet bij de beursgenoteerde multinationals. Deze konden samen met de beleggers profiteren van goedkope leningen. De rente daalde aanzienlijk, vooral in Europa waar de schuldenlanden zouden omvallen als de rente hoger zou zijn. Italië en Griekenland moesten worden gered. Voor zo lang dat duurt. De rente is dan wel lager maar de schuldenberg juist niet. Aflossen lukt niet meer. Oude leningen worden afgelost met nieuwe staatsleningen die een lagere rente kennen. En juist door die lage rente zijn andere landen en bedrijven meer gaan lenen. Het is de grote verleiding. Net als de consument die in de winkel op koopjes uit is.
Kapitaal van de samenleving wordt aangetast
Het hele proces van globalisering lijkt nu, nu we achteraf de boel op een rijtje zetten, te leiden naar de ondergang van de mondialisering van de wereldwijde economieën. Toenemend protectionisme tussen de continenten en landen onderling is een voorbeeld maar ook de record hoge kredietberg is een signaal. En zeker de opkomende onvrede onder de bevolking in veel landen. De verarmde onderlaag in de maatschappij heeft veel minder kunnen profiteren van de geldcreatie van centrale banken dan de 10 procent elitaire bovenlaag. Inmiddels vernietigt het repressieve beleid van centrale banken de opgebouwde spaargelden en pensioenreserves die grotendeels in bezit zijn bij de onderlaag in de samenleving. Het is dus het kapitaal van de samenleving dat nu aangetast wordt door negatieve de rentetarieven van de ECB in voornamelijk Europa. De FED in de VS zal straks het voorbeeld van de ECB volgen. Het estafettestokje wordt doorgegeven.
Vermoeid door globalisering
Centrale banken, en met hen het hele bankwezen, hebben zich schuldig gemaakt aan bandeloze geldcreatie. De gevolgen worden nu zichtbaar. Mondiaal torenhoge schulden, en daardoor lagere groeicijfers die neigen naar verdere daling. Overconsumptie die heeft geleid tot overproductie en indirect tot overkreditering. Kortom, nu geraken ook de westerse economieën aan het einde van een lange groeicyclus die nu terugvalt. De maatschappij is oververmoeid geraakt door mee te moeten doen in de globalisering. Op gegeven moment houdt het op. Dan zal na een status quo de overprikkeling leiden tot een geestelijke moeheid. We willen weer terug naar onszelf. We zijn nu aan het relativeren en worden bewust van wat er is aangericht. Gevoelens van nationalisme steken de kop op. Kijk naar de opkomst van populisme.
Zichzelf versterkend proces
Van alles is over. Overkreditering met teveel schuld. Overproductie met overtollige uitstoot(klimaat), overconsumptie met overtollig afval(milieu), kortom we hebben teveel over ons heen gekregen. Nu zijn we oververmoeid en moeten we een stap terug. Het is een proces wat automatisch volgt op een proces van overdreven “drukte.” Het is een langzaam proces. We zien de neergang die begint bij de opkomende landen waar de bevolking massaal de straat opgaat en de onrust neigt naar revolutie. Hierdoor valt hun economie in duigen en valt de export terug in de westerse economieën. Het is een zichzelf versterkend proces dat automatisch onderliggende processen in werking zet, zoals krimpende productie en stijgende werkloosheid.
Centrale banken worden nerveus
Economische krimp veroorzaakt problemen bij aflossen op de enorme schuldenberg waardoor banken gaan wankelen. Bedrijven zien hun productie dalen en hun verliezen leiden tot achterstand bij aflossen op hun leningen. Ontslagen gaan vallen en daardoor ook aflossingsproblemen bij particulieren. Weer het versterkend proces waarbij alles in een neergaande spiraal gaat. Eerst langzaam en daarna sneller en grootser. We gaan nerveuze centrale banken zien die een dramatische oproep doen richting de politiek om hun economieën te stimuleren met fiscale maatregelen. De instrumenten van centrale banken werken niet meer. Lagere rentetarieven brengen het verdienmodel van banken in gevaar die bang zijn voor represailles van hun klanten.
Fiscaal stimuleren
Het is de beurt aan regeringen om fiscaal te stimuleren. Maar dat is te laat. Als je te lang wacht om de belastingen te verlagen terwijl de economie al neerwaarts gaat dan dwingen juist de verwachte begrotingstekorten tot bezuinigingen. Alleen in Nederland is nog ruimte om de staatsschuld te verhogen. Maar is dat wijsheid? Het wordt dus binnenkort een politiek gevecht van keuzes maken. Bezuinigen op de verzorgingsstaat en tegelijk belastingen verlagen is alleen een halfslachtige politieke oplossing en gaat per saldo niet helpen. De samenleving wordt straks onrustig door oplopende werkloosheid en ziet geen positief resultaat van fiscale stimuleringen. Heeft alleen maar last van de repressieve maatregelen van centrale banken die het grote geld naar de elite hebben gejaagd. Trump was op tijd met zijn belastingverlaging, dat stelt de recessie in de VS 1 of 2 jaartjes uit. Om die reden was een renteverlaging door de FED vooralsnog niet nodig.
Recessie van 2009/2014 was slechts een waarschuwing
De onderkant van de samenleving, dat is meer dan de helft van de bevolking, voelt de beteugeling in hun portemonnee en ziet hun reserves op banken en pensioenfondsen interen. Wat volgt is een neergaande spiraal van inkomensachteruitgang. Het ene versterkt het andere. Een logisch gevolg van een ongekend lange cyclus van economische groei met af en toe een dip. De recessie van 2009 t/m 2014 was slechts een waarschuwing. Als je dan geen maatregelen neemt in de zin van schuldafbouw, c.q. schuldafschrijving, en temporiseren van de globalisering, dan zal de volgende recessie alleen veel ernstiger zijn. Een nieuwe recessie is reeds ingezet in een aantal landen en zal zich als een olievlek verspreiden.
Solidair in plaats van individualistisch
Het wordt nu een kwestie van rekken en er bij blijven en daarbij zal zelfredzaamheid een grote rol gaan spelen. De overheid en centrale banken zijn uitgespeeld. Het kruit van centrale banken, en zeker de ECB, is verschoten. De langdurige injecties van stimulerende middelen raken ooit een keer uitgewerkt. Het vervelende bij verslaving is dat mensen het zelf niet merken en hulpeloos zijn aangewezen op hulp van anderen. Daarbij mogen we hopen dat er voldoende mensen (bereid) zijn om een helpende hand te bieden. Echter is de individualisering samen op gegaan met de globalisering. Het is tijd om wakker te worden en solidair te worden met de onderkant van de samenleving.
GW
Doemscenario’s? In Nederland moet het onderliggende gevaar op de arbeidsmarkt niet onderschat worden. Bij een toename van het aantal faillissementen, en die is nu al zichtbaar, zullen niet alleen de werknemers van de gefailleerden meteen op straat komen maar ook de flexwerkers, o-urencontractwerkers en uitzendkrachten van de toeleveringsbedrijven. Het besef begint door te dringen dat de volatiele onroerend goedmarkt en de daardoor hoge hypotheeklasten in Nederland een enorm risico is.
Maar wordt bewust niet benoemd door onze beleidsmakers. Wat niet weet, wat niet deert. Echter zijn de flexwerkers en ZZP’ers veel groter in aantal dan in 2009. Massa ontslagen zijn waarschijnlijk onontkoombaar als faillissementen zichtbaar toenemen. Deze dramatiek vertaald zich in de woningmarkt en leidt tot prijsdalingen en angst bij de banken. Mogelijk dat prijsdalingen meevallen vanwege de woning schaarste, maar ja, als werkloosheid doorzet dan zet prijsdaling ook door. De bekende versterkende neerwaartse spiraal.
In het faillissementendossier.nl kom ik dit tegen, Gerrit. Niet een bepaald vrolijk bericht:
Wereldeconomie slaapwandelt naar nieuwe financiële crisis’
Door:
Henk Hanssen
23 oktober 2019
In niet mis te verstane bewoordingen heeft Mervyn King, de voormalige gouverneur van de Britse centrale bank, gewaarschuwd voor niets minder dan een economisch Armageddon. De kredietcrisis heeft tot enige hervorming geleid maar volgens King is veel te weinig ondernomen om een economische implosie te voorkomen.
Crisis met vernietigende consequenties:
‘De wereld slaapwandelt naar een crisis die vernietigende consequenties zal hebben voor het democratische marktsysteem as we know it.’
Economen en bankiers die tijdens de jaarlijkse top van het IMF in Washington dachten een luchtige lezing van een gewezen maar nog altijd gezaghebbende centrale bankier te kunnen bijwonen, hadden het mis. De wooorden van Mervyn King, van 2003 tot 2013 gouverneur van de Bank of England, deed de champagne bevriezen in de glazen. Kredietcrisis leidde tot louter cosmetische aanpassingen.
De diepe crisis van de jaren dertig heeft daadwerkelijk een nieuwe manier van denken en een intellectuele verandering teweeggebracht, aldus King. Maar de kredietcrisis heeft naar zijn idee alleen tot cosmetische aanpassingen geleid. ‘Door vast te houden aan de orthodoxie van monetaire politiek en door te doen alsof we het bancaire systeem veilig hebben gemaakt, slaapwandelen we naar een volgende crisis.’
Financieel Armageddon:
Voor de VS voorziet King zelfs een financieel Armageddon in geval de Federal Reserve – na de kredietcrisis – onvoldoende capaciteit heeft om de opdoemende problemen te bestrijden. King stelt dat het politieke en economische klimaat zelden zo gecompliceerd is geweest als nu, verwijzend naar de onzekerheden in Turkije en Argentinië, de handelsoorlogen die de VS met China en de EU uitvecht, de rellen in Hong Kong, de toenemende spanning tussen Frankrijk en Duitsland over de toekomst van de euro en de politieke conflicten in Washington die beletten dat de VS een leidende rol speelt.
Met als einde van de climax een recessie, verdiepend naar een depressie! Moet gewoon een keer. Een echte correctie. Onze magen leeg spuwen van die overvloedige vette hap die centrale banken ons gratis toedienden via een sondevoeding.
Het loopt hoe dan ook uit op het tegen elkaar wegstrepen van schulden en neem maar van mij aan dat er veel verliezers onderaan de streep overblijven. Het zal zeker 10-30 jaar gaan duren voordat de reset voorbij is. Zeker als de DB omvalt is de financiële ramp helemaal niet meer te overzien.
Een grote schuldkwijting lijkt echt noodzakelijk. Maar wie is bereid om zijn verlies te nemen? Centrale banken zouden daar de regie in moeten nemen. Dat is dus een andere richting dan die van jarenlange renteverlaging. Een monetaire reset in de vorm van een debt jubilee. Er zijn wel vaker van dat soort ballonnetjes opgelaten waar nooit iets van terecht kwam. Zou tijd worden dat het IMF zich daarover gaat buigen. “Gewoon” een strak plan neerleggen en centrale banken die het uitvoeren. Net zoals de rentetarieven dwingend worden afgekondigd nu verplicht een deel van de vorderingen afschrijven op de balans van schuldeisers. Op papier lijkt het mogelijk maar in de praktijk gaat het niet werken. Geleden verliezen op kwijtgescholden vorderingen kunnen niet worden opgevangen, daarvoor bestaat geen vangnet. Alle pogingen om een wereldwijd debt jubilee af te dwingen mislukken meestal om die reden. De vrees bestaat dat op gegeven moment de schuldenberg ongecontroleerd gaat schuiven. De DB wordt goed in de gaten gehouden. Als daar stront aan de knikker komt dan is het zaak om toiletpapier te hamsteren.
Het gaat veel pijn doen temeer de laatste generaties met een ongekende welvaart zijn opgegroeid en dat velen nu al in de problemen komen omdat ze de vaste lasten niet meer kunnen opbrengen doordat ze teveel geld uitgeven en niet met geld kunnen omgaan en daardoor schuldproblemen krijgen. Ik zie het vaak om me heen gebeuren.
‘Schuldkwijting’ werkt al jaar en dag, niet alleen financieel. Wie zou niet
bereid zijn om ‘verlies te nemen’, als daar (evt. op termijn) een lucratieve
deal tegenover staat? Dat heet ‘compenseren’. Een vordering op A ‘ruilen’
tegen bv. een kobaltconcessie in B. Handel in CO2 emissierechten is ook een
vorm van ‘compensatie’ als marktinstrument.
Zoals ik al opmerkte houden we DB in de gaten. Vandaag een klapper op de DAX van meer dan 6 procent op dit moment(10:00 u). Beleggers verliezen vertrouwen na een dramatisch verlies van 942 miljoen in derde kwartaal. Als beleggers vertrouwen verliezen in een bank dan kan wantrouwen makkelijk overslaan naar klanten.
https://www.belegger.nl/Beursnieuws/ANP-301019-091/Deutsche-Bank-weer-diep-in-rode-cijfers.aspx
We kunnen de DB beter maar niet meer noemen. Telkens als wij het er over hebben verschijnen er negatieve publicaties. Even by the way: Lagarde gaat het beleid van Draghi in grote lijnen voortzetten, conform uw eerdere verwachting.
Maar zelfs erger. Ben juist bezig om daar een column aan te wijden. Volgt zeer binnenkort.
Iedereen gaat de klap voelen, alleen deze ellendelingen niet:
https://www.msn.com/nl-nl/geldzaken/nieuws/eu-wil-miljarden-meer-van-nederland-voor-europese-begroting/ar-AAJvLWX?li=BBoPOOe
Meer, meer, meer willen deze veelvraten, daarom moeten we als de wiederweerga uit de EU!!!!
https://uploads.disquscdn.com/images/89360a3225d2ddaf925948a590166166bd44360522e2f4dc39b42bd76c464b42.jpg
Kijk Gerrit , die krijgen er gewoon 11 procent bij, bah, bah:
https://www.telegraaf.nl/financieel/1562522466/pensioenbestuurders-verdienen-flink-meer
Een salaris met een extra cijfer voor de komma geeft een loonsverhoging met dubbel cijfer voor de komma. En dat resulteert weer in een verlaging van de pensioenen voor de lagerbetaalden. We gaan niet meer zeggen dat dergelijke verhogingen onaanvaardbaar zijn gezien de huidige dekkingsgraden bij de fondsen.
Het is hier al eerder gezegd: het ‘einde van de globalisering’ is natuurlijk flauwekul.
Economisch, monetair, politiek, sociaal en ecologisch: alle grote items van deze tijd zijn grensoverschrijdend en hangen nauw met elkaar samen.
Het besef zou intussen moeten doorbreken dat ’the point of no return’ achter ons ligt, waardiir diverse wereldwijde ontwikkelingen onomkeerbaar zijn geworden.
Collectief, globaal falen dient uiteindelijk als opwekking van de eigen, individuele
verantwoordelijkheid.