Heb jij dat ook? Die onoverwinnelijke roes bij jouw steeds riantere beurswinsten, die euforische alwetendheid dat aandelenkoersen nooit nog zakken, dat waterdichte besef van rugdekking door de centrale banken die bij het minste beursdipje de geldsluizen wijd openzetten?
Méér nog. Samen met jou zweeft zowat de hele beleggerswereld vandaag rond in een zevende hemel. Met z’n allen ‘to the moon’.
Alleen, wij,
wij hebben ‘dat’ niet, dat vlinderige buikgevoel.
Bij ons zijn het krampen, spasmen, kolieken, en andere convulsies.
Want wij, wij kregen zopas de jongste marktcommentaar van John Hussman onder ogen. Getiteld: ‘The Folly of Ruling Out a Collapse’. Vrij vertaald: hoe dwaas kan je zijn om een crash uit te sluiten?
(Bemerk ook het beeld boven Hussmans column: een olifant op een boomtak.‘Echokamer. Plafond. Olifant.’, iemand?).
Maar eerst:
John wie?
7 maart 2000. In volle dotcomhype gaat ene John Hussman, voormalig hoogleraar economie en internationale financiën aan de Universiteit van Michigan en op dat moment eigenaar van een beleggingsfonds, contrair tegen de gangbare goeroepraat in: “Over time, price/revenue ratios come back in line. Currently, that would require an 83% plunge in tech stocks (…). If you understand values and market history, you know we’re not joking.”.
Nog geen week (geen week!) na Hussmans woorden komen de eerste kraakjes in de zeepbel tot scheuren. En … PLOF! Een dikke tweeënhalf jaar later, in oktober 2002, vindt de technologiebeurs Nasdaq haar bodem, op een slordige … 77% onder haar hoogtepunt van 10 maart 2000.
Inderdaad, “not joking”.
Next!
Op 2 april 2007, in toen alweer onverdachte tijden, stelt Hussman – opnieuw hij – dat de koers-winstverhouding van de S&P500, de “current price/earnings ratio, normalized for the position of earnings at present, is about 75% above its historical norm”. De S&P500 zelf, vindt Hussman, moet dan “about 40% below current levels” noteren.
Iedereen herinnert zich wat volgt.
Na twee jaar kredietcrisis zal de S&P500 tegen een verlies van bijna … 60% aankijken.
Opnieuw, “not joking”.
Maar waarom nu deze
oude koeien uit de gracht?
Wel, om het met Mark Twain te zeggen, “history never repeats itself, but it often rhymes”.
Ook nu weer worden de aandelenkoersen een resem cols buiten categorie opgeschreeuwd:
‘En we gaan nog nie naar Huss, man,
da feestje op de beurs, da duurt nog éééééuwenlang!’
Daarom kan het, na anderhalf (of bijna twaalf?) jaar amper onderbroken – laat staan gecorrigeerde – beurstijgingen, minstens geen kwaad twee passages uit Hussmans jongste nieuwsbrief te citeren:
“Faced with a deranged Federal Reserve, it’s important to remember that easy money reliably “supports” the market only when investors have psychologically ruled out the possibility of sustained losses. Again, it’s not the effectiveness of Fed policy that rules out market losses. Rather, it’s the willingness of speculators to rule out market losses that makes Fed policy effective.”
(Vrij vertaald: “Geconfronteerd met een Federal Reserve die het rechte pad wat kwijt is, is het belangrijk te onthouden dat gemakkelijk geld de markt alleen ‘betrouwbaar’ ondersteunt wanneer beleggers de mogelijkheid van aanhoudende verliezen psychologisch hebben uitgesloten. Nogmaals, het is niet de effectiviteit van het Fed-beleid die marktverliezen uitsluit. Het is eerder de bereidheid van speculanten om marktverliezen uit te sluiten die het beleid van de Fed effectief maakt.”)
Touché!
Een tweede quote, specifieker:
“My impression is that the first leg down from recent market highs may be nearly vertical. Given that current extremes eclipse the dizziest heights of both 1929 and 2000, I suspect that a 30% down-leg in the S&P 500 from current extremes wouldn’t even break a sweat. The real question is how many further 20-30% losses may occur after consolidations and rallies. On that, I have no particular expectation. We could see a 1987 or 1998 type of “panic” decline, where the market experiences a vertical loss and speculators take the bit in their teeth again, or a decline could evolve into something more extended. The extended ones typically become intertwined with economic and credit disruptions, in which case the typical outcome is a whole series of steep losses punctuated by extended recoveries and then fresh declines.”
(Vrij vertaald: “Mijn indruk is dat het eerste been naar beneden, vanaf de recente beurshoogtes, bijna verticaal kan zijn. Aangezien de huidige extremen de meest duizelingwekkende hoogtes van zowel 1929 als 2000 overschaduwen, vermoed ik een daling van 30% in de S&P500 vanaf de huidige extremen, zelfs zonder veel gezweet. De echte vraag is hoeveel verdere verliezen van 20-30% kunnen optreden na consolidaties en herstelrally’s. Wat dat betreft heb ik geen bijzondere verwachting. We zouden een soort ‘paniek’-daling à la 1987 of 1998 kunnen zien, waarbij de markt een verticaal verlies ervaart en speculanten weer een tandje bijsteken, of een daling kan evolueren naar iets meer groters. Die meer uitgebreide dalingen raken doorgaans verweven met economische en kredietverstoringen, in welk geval het resultaat typisch een hele reeks steile verliezen is, onderbroken door uitgebreide herstelrally’s, en vervolgens nieuwe dalingen.”)
Nope. Not joking. In eerdere nieuwsbrieven gewaagt Hussman graag van een uiteindelijk beursverlies van makkelijk 60%. Of meer.
Toegegeven – en dit is een caveat -, Hussman hamert al enkele nieuwsbrieven lang op een onvermijdelijke crash op de financiële markten en wie bij doemscenario’s te snel uit aandelen stapt, riskeert een verdere stierenmarkt te mislopen. In dat opzicht blijkt ook de kanarie van Hussman al te vroeg uit de koolmijn weggevlogen …
Anderzijds: the early bird catches the worm.
*
Bronartikels
https://www.hussmanfunds.com/comment/observations/obs180115/
https://www.hussmanfunds.com/wmc/wmc070402.htm
*
Disclaimer
De informatie in deze publicatie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als een individuele uitnodiging of aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen of tot aan- of verkoop van bepaalde financiële of andere producten. Iedere belegging die jij overweegt, moet je zelf toetsen aan je persoonlijk beleggersprofiel of moet je bespreken met je bankier of beleggingsadviseur. Beleggen brengt risico’s met zich mee. Je kan je inleg of een deel ervan verliezen. De waarde van je beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Dat er vroeg of laat een crash komt is een zekerheid en dat is ook altijd zo geweest. Koers/winstverhoudingen kunnen aantrekkelijk ogen gezien de lage rentestand. Maar wat als de winsten dalen of als er verlies komt? Hierbij wat interessant cijfermateriaal van Ed Yardeni https://www.yardeni.com/pub/mscipe.pdf. Er wordt geen rekening gehouden met een zwarte zwaan die ongetwijfeld ooit opduikt.
Heel knap stuk, Franck-met-ck!