De financiële crisis in Europa en Amerika is niet te wijten aan luie Grieken of inhalige speculanten, maar aan een grondige herschikking van de welvaart wereldwijd. De bloeiperiode in het Westen is voorbij. Al betekent dat echt niet dat de euro gaat instorten.
Dat zegt Howard Nicholas, een Sri Lankaanse hoofddocent economie aan het Institute of Social Studies in Den Haag (ISS). Het ISS houdt zich met name bezig met internationale samenwerking. Volgens Nicholas zien we nu gebeuren wat economen vaak niet willen erkennen: het kapitalisme werkt in golven. Na elke periode van groei volgt een periode van neergang, waarin nieuwe sectoren of landen zich gereedmaken voor groei. “De lage groei in het Westen en de enorme schuld zijn tekenen van het einde van zo’n cyclus. Bankiers hebben dat uitgesteld, vanaf 2000, door enorme hoeveelheden geld in het systeem te pompen. Maar dat levert geen echte groei op, alleen zeepbellen, die nu knappen.”
Volgens Nicholas, die tevens adviseur is geweest van de regering van Sri Lanka, is het geen toeval dat juist Ierland, Portugal, Italië en Griekenland in de problemen zitten. “Dat zijn allemaal landen die hun groei hebben gebouwd op krediet in plaats van op winst uit productie.” Een dergelijke groei is niet lang vol te houden.
De verschuiving naar ontwikkelingslanden zal hierdoor alleen nog maar versnellen. “Grote bedrijven verplaatsen hun activiteiten naar opkomende economieën, maar dat doen ze nog meer in crisistijd, wanneer ze toch fabrieken moeten sluiten en bezittingen moeten afschrijven.” Tijdens de crisis hebben ontwikkelingslanden opvallend goed gepresteerd. Ook dit jaar zullen ontwikkelingslanden naar schatting met 6 procent groeien, volgens de Wereldbank, tegen 2,6 procent groei in de geïndustrialiseerde landen. Als dat zo doorgaat, voorspelde de Aziatische Ontwikkelingsbank (ADB) vorige week, maakt alleen al Azië in 2050 de helft van de wereldeconomie uit.
Dat neemt niet weg dat de crisis ook heel gevaarlijk is voor ontwikkelingslanden, zegt Nicholas. “Vooral voor de landen die het neoliberale recept hebben gevolgd, de markten hebben geopend, de publieke diensten hebben geprivatiseerd en geen eigen industrie hebben opgebouwd. Veel landen produceren maar een paar grondstoffen en moeten de rest importeren. Het probleem is nu juist dat de prijzen heel instabiel zijn geworden door de speculatie. En door de enorme hoeveelheden geld die zijn bijgedrukt – dat moet ergens heen – zijn de prijzen van voedsel en andere grondstoffen ook nog gestegen. Dat is voor heel veel mensen enorm gevaarlijk.”
Hoge voedselprijzen zullen leiden tot meer uitbarstingen van onvrede, denkt Nicholas. Dat zal echter niet alleen optreden in ontwikkelingslanden, maar meer en meer ook in rijke landen, zoals de Verenigde Staten en Engeland, met hun grote kloof tussen arm en rijk. Zoals George Irvin, collega-econoom op het ISS, op zijn website schrijft: “Globalisering vlakt het verschil uit tussen ‘ontwikkeld land’ en ‘ontwikkelingsland’, tussen rijke en arme landen – de crisis lijkt de kloof tussen de ‘haves’ en de ‘have-nots’ overal te vergroten.”
Ontwikkelingslanden hebben nog een lange weg te gaan, maar toch is de toekomst aan hen, zegt Nicholas. “Ik zie in Sri Lanka wat dat allemaal teweegbrengt. De levensstandaard voor veel mensen gaat omhoog.” Pessimistisch is Nicholas meer als het gaat om de oude industrielanden. “De ontwikkelde landen zullen dezelfde problemen krijgen als de rest van de wereld: schulden en valutaproblemen. Ze proberen te bezuinigen, maar dat levert geen groei op. Blijven uitgeven kan ook niet, want de schulden zijn te groot. Bovendien houden de vele belangengroepen verandering tegen.”
Met als grootste belangengroep de bankiers. “Toen de zeepbellen knapten, hebben ze de politiek ervan overtuigd de schulden over te nemen. Ze hebben de economie geplunderd. Door de enorme schuld die nu bij de regeringen ligt, kan er niet meer worden geïnvesteerd in infrastructuur, onderwijs en industrie. Ze hebben het heel moeilijk gemaakt om nog echte groei te genereren.”
Dat is in de Verenigde Staten precies zo, schrijven de gerenommeerde economen Simon Johnson en James Kwak in hun boek ’13 bankers’, over de dertien bankiers die de Amerikaanse regering dwongen tot een bail-out tijdens de kredietcrisis. “Een handvol banken is in de laatste drie decennia spectaculair groot en winstgevend geworden”, schrijven ze. Washington deed alles voor Wall Street. “Erger nog, de beslissingen van Bush en Obama tijdens de crisis laten zien dat ze hun macht niet zijn kwijtgeraakt. De grote banken die de crisis overleefden, zijn alleen maar groter en machtiger geworden en nog meer ’too big to fail’. Dit is de opmaat voor een volgende crisis.”
Volgens Nicholas staat Europa er beter voor dan de Verenigde Staten. “Europa heeft Duitsland, waar de bankiers niet aan het roer staan, maar de industrie. Bovendien kan Europa de vruchten van verdergaande eenwording nog plukken. Dat is in Amerika al achter de rug.” Een politieke en fiscale eenwording is alleen heel moeilijk te verkopen. Landen willen niet zomaar hun vrijheden opgeven. “Daarom denk ik dat leiders als Angela Merkel dit heel slim spelen. De eurocrisis komt haar helemaal niet verkeerd uit. Het brengt Zuid-Europa in het gareel, het verbetert de concurrentiepositie ten opzichte van Amerika en het dwingt Europa tot vergaande politieke en fiscale eenwording.”
Dat de euro werkelijk in gevaar is, zoals Commissievoorzitter Barroso vorige week weer herhaalde, gelooft Nicholas dus niet. “Politici weten heel goed dat je de waarheid niet kunt vertellen. De enige manier om mensen mee te krijgen, is ze heel erg bang maken.”
Frank Mulder, IPS via DeWereldMorgen
Ik vraag me af of dit idd wel door kan zetten. Om alle oorzaken van problemen op de economische verschuiving te leggen lijkt me wel erg kort door de bocht.
Om dus te kunnen groeien heb je genoeg grondstoffen en milieuruimte nodig en deze zijn mijninziens niet voldoende voorradig zoals peakoil en het klimaatprobleem. Geen resources -> geen groei. Of alleen voor een beperkte groep, terwijl de grootste groep de havenots zijn.
Ook zullen de verschillen tussen de haves en de have-nots alleen maar leiden tot politieke stromingen, die zich keren tegen deze globalisering. Ik wijs in eerste instantie op populistisch en nationalistisch rechts (omdat die momenteel vrij sterk zijn), maar uiteindelijk egalitaire groeperingen en anti-kapitalistische linkse groeperingen. Een andere groep die denk ik zal groeien zijn na aanhaling van punt 1. zijn de transitionalisten, die streven naar een duurzame, menselijke en een meer regionale economie.
Om zo een globale economie draaiend te krijgen en te houden is er heel veel repressie nodig om de havenots in het gareel te houden. Dit zal uiteindelijk ook niet gaan werken. Het neoliberalisme en globalisering wordt dan de gezamelijke vijand van alle havenots over de wereld en ook zullen NWO complotten veel harder de wereld rond gaan.
Ghandi zei: Er is genoeg voor ieders behoeften, maar niet voor ieders hebzucht.
@1:
[quote]Het neoliberalisme en globalisering wordt dan de gezamelijke vijand van alle havenots over de wereld en ook zullen NWO complotten veel harder de wereld rond gaan.[/quote]
Je hebt groot gelijk, ook ik geloof in de NWO-complotten die wel een kern van waarheid bevatten! Waar rook is van deze complottheorieën, is het vuur van de Illuminatie!
Willem Middelkoop zi in 2008 al, net na de val van Lehmann, dat de kloof tussen de haves en de have-nots groter zou worden en dat je er voor moest zorgen dat je je baan behield. De haves zijn de mensen met een goed betaalde baan en de have-nots zijn de mensen met een laag betaalde baan of een uitkering. En door de bezuinigingen van Kabinet Rutte zien we ook hier dat deze kloof tussen rijk en arm groter wordt, hetgeen een voedingsbodem is voor rellen en onlusten! Kijk maar naar Engeland.