Geen QE3 maar Operation Twist 2

Dat er vrijdag geen aankondiging kwam voor nieuwe stimuleringsmaatregelen, ofwel QE3, was geen hele grote verrassing. Toch zaten er weer genoeg interessante opmerkingen in de speech van Ben Bernanke en wordt er alweer vooruitgekeken naar de volgende FOMC meeting die op 20 september 2011 plaats zal vinden.

Verschillende top economen verwachten dat er tijdens deze nieuwe Fed-vergadering nieuwe “additionele” maatregelen zullen worden aangekondigd. De downgrade van Amerika, door kredietbeoordelaar S&P van AAA naar AA+, bracht een wonderlijke vlucht naar 10-jarige Amerikaanse staatsobligaties teweeg. Deze “treasuries” zijn in waarde gestegen en de rente daarvan daalden hierdoor even tot onder de 2%. Dat de Federal Reserve op dit moment echter een heel ander plan aan het ontvouwen is, is voor maar weinig mensen duidelijk. Volgens sommige kenners, waaronder Bill Gross van Pimco (de grootste obligatiebelegger in de wereld), is de huidige ontwikkeling niets meer dan “Operation Twist 2”.   

Operation Twist werd gebruikt in de jaren 60 van de vorige eeuw om de goud exodus naar Europa te stoppen, dit gebeurde door middel van het verlagen van de lange rente. Natuurlijk had het programma niet de grootte en omvang die QE2 nu heeft gehad, maar in die tijd was het een forse maatregel. Daarom trekken veel mensen parallelen tussen Operation Twist en QE2.

Operation Twist had volgens onderzoekers als resultaat dat de lange rente op de kapitaalmarkt met 0,15% daalde.  Echter stopte het de Europese landen niet om hun dollars in te wisselen voor Goud. Het was tijdens Bretton Woods II de afspraak dat je voor elke 35 dollar een ounce goud kon inwisselen bij de VS. Toen steeds meer mensen hier gebruik van maakten en steeds meer landen, waaronder ook Nederland (onder bankpresident Jelle Zijlstra), vertrouwen verloren in de waarde van de dollar, besloten de Verenigde Staten eenzijdig de afspraak te verbreken en werd de goudstandaard in 1971 officieel losgelaten. Dit zien we nu weer, er wordt alles aan gedaan om het inwisselen van fiat geld naar een hard asset als goud te stoppen. Ondanks dat de prijs van goud afgelopen tijd naar nieuwe recordhoogtes is gestegen, blijft de vraag naar het gele edelmetaal echter zeer groot en moet Bernanke met wat beters komen dan QE2 om dit proces te stoppen.   

Op dit moment heeft de Federal Reserve twee doelen; De controle houden over de bijna 3 biljoen dollar tellende balans en het daarnaast laag houden van zowel de lange rente als de korte rente. Met de huidige stand van zaken kan je naar alle waarschijnlijkheid echter niet beide tegelijkertijd doen. Alleen een grote vraag vanuit de private sector kan de Federal Reserve redden om beide in de hand te houden, onder de huidige markt condities lijkt dit echter onwaarschijnlijk. Daarnaast moet echter ook de rente op korte staatsobligaties, 2 tot 4 jaar, laag worden gehouden.    

Deze verandering in maturiteit kent grote gevaren en het lijkt dan ook moeilijk te realiseren dat deze verandering in looptijd van obligaties kan plaatsvinden zonder dat de portfolio in waarde enorme schommelingen kent.  Het hele doel van deze actie is om de consument te overtuigen dat de lange rente voor lange tijd  laag zal blijven. Dit heeft een groot belang voor de consument, omdat deze obligatie direct, of indirect wordt gezien als benchmark voor zo’n beetje alle rentestanden. Als men hiermee de controle verliest over zijn balans, maar in ruil daarvoor een kans krijgt om de huizenmarkt en de economie op gang te krijgen is het de moeite waard, aldus David Rosenberg, een bekende econoom van het Canadese hedgefund genaamd Gluskin Sheff. Het doel om de rente van de korte obligaties omlaag te duwen is om de rentekosten van de Verenigde Staten drastisch te verlagen. Aangezien rentebetalingen een steeds groter deel uitmaken van de uitgaven kan men dus flink geld besparen met dit model.

Hiervoor zijn echter meerdere maatregelen nodig. Ten eerste moet er een bepaalde bovengrens komen aan de rente van de 10-jaars staatsobligatie, denk aan 2,5%, waardoor men hoopt dat de consument enigszins vertrouwen zal terugkrijgen in de economie. Dit vergt een hoge mate van paraatheid voor de centrale bank aangezien er alert moet worden gereageerd bij het stijgen van de lange rente.

Ten tweede is het dan zaak om de rentes voor korter lopende obligaties eveneens te verlagen. Je zal dus zien dat de looptijd van uit te geven obligaties steeds korter wordt, hiermee worden over het algemeen de kosten om te lenen lager, maar ben je onderhevig aan grote schommelingen aangezien je sneller terug moet naar de markt. Merk hier echter bij op dat er op de Amerikaanse obligatiemarkt nog amper sprake is van een echte markt, veel is een opzet tussen de Federal Reserve en de grote Wall Street banken die er samen voor zullen zorgen dat de rente zal gaan dalen. Van QE3 is dus geen sprake meer, maar maak je op voor Operation Twist 2.

Ruben van der Gun (@RubenvdGun)