Kijk, da’s nou de idee! The Fed Is Planning To Send Money Directly To Americans In The Next Crisis, zo liet de Fed recent weten. Niet alleen geld voor de banken maar nu ook voor de staatsburgers, immers de dragers van de staat. Dat zou warempel alle problemen “naadloos” oplossen: geen armoede, daklozen en voedselbanken meer! “Had de Fed dat maar direct vanaf de crisis in 2008/9 gedaan!?” Inflatie? Of toch “de ideale staat zonder financiële stress!”. Of zou er onder de oppervlakte twijfel over het monetaire systeem kunnen bestaan? Wellicht maar dan zonder kommer en kwel? Wijsgeer Plato filosofeerde hierover al in zijn tijd, maar tot dusver was het er nog niet van gekomen. In elk geval beter laat dan nooit, nietwaar? In de slotfase van het tot in de klucht “uitgewoonde” monetaire systeem lijkt het alsof enige realiteitszin allang is verbleekt. Dat geldt eveneens voor de verkiezingen die er eigenlijk alleen toe doen welke partij de zetel in het Witte Huis mag innemen. Maar meest bijzonder is nog de monetaire illusie waarmee we leven, waarin de prijs van het edelmetaal nog steeds wordt uitgedrukt in papierwaarde (gelijk nul), terwijl dat al lange tijd een irrelevantie betreft!
To be or not to be
Het toonbeeld van deze illusie werd geïllustreerd door Janet Yellen bij haar afscheid als Fed voorzitter: ‘Would I say there will never ever be another financial crisis? You know probably that would be going too far, but I do think we’re much safer and I hope that it will not be in our lifetimes and I don’t believe it will’. Ook Ben Bernanke riep nog begin 2008 “dat er weinig aan de hand was”. Niet meer dan geruststellende uitspraken bedoeld als zoethoudertje.
Misschien mede daardoor blijkt bij hoe weinigen nog het koopkrachtbesef is doorgedrongen. Juist in een tijd dat de centrale bankiers al bij de vorige crisis de foute afslag hadden genomen, blijken nog steeds hordes geen idee te hebben welke koopkrachtval hen te wachten staat! Als een centrale bank ongelimiteerd geld kan blijven bijdrukken dan is er geen sprake meer van een evenwichtige en koopkrachtige munt, hetgeen de initiële afspraak was. Op deze wijze worden alle houders van ongedekt fiatpapier stelselmatig van hun koopkracht beroofd. Hoewel dit proces al lang gaande is, treedt een dergelijke beroving pas naar buiten bij een (hyper)inflatie, een bank holiday c.q. een andere crisisoorzaak.
De “schuldvraag”
Dit thema vormt een steeds weer terugkerend fenomeen in de monetaire geschiedenis. Het is treffend dat pas nu de bijna beruchte zakenbank Goldman Sachs in een speciaal rapport – Gold Views – naar buiten komt met de waarschuwing dat de debasement van de dollar nu toch echt is begonnen. Er werd echter niet bij verteld dat dit dan pas ver “in de extra speeltijd” van de Fed naar buiten komt! Verder stond in dit rapport letterlijk: ‘Combined with a record level of debt accumulation by the US Government, real concerns around the longevity of the US dollar as a reserve currency have started to emerge’. Dank je de koekoek!
Bovenstaande fatale schets geeft de wanstaltige ontwikkeling weer tussen het traag oplopende BBP en de 3-traps groei van de geldhoeveelheid, in het bijzonder die van dit jaar. Vanaf 2003 groeide de Fed’s balans met 983%, terwijl het BBP (rode lijn) over 17 jaar bleef steken op een stijging met 92%! Tussen deze lijnen beweegt zich een veld van buitensporige liquiditeiten, schuldvorming, speculatie en improductieve investeringen.
Einde van financiële discipline
David Stockman, budget director onder president Reagan, wist er nog aan toe te voegen dat e.e.a. vergezeld is gegaan van een complete instorting van de financiële discipline binnen alle sectoren van de Amerikaanse gemeenschap – overheid, banken en bedrijfsleven.
Volgens het laatste Fed bericht blijkt het year-to-date tekort inclusief juli op $2,81 biljoen uit te komen vergeleken met “slechts” $867 miljard over dezelfde periode in 2019 of een stijging met maar liefst een onbevattelijke $2.000 biljoen in één jaar! Dat komt neer op een tekort van ruim 15% van het BBP, gepaard met een economische groei in duikvlucht.
Backwardation
Heren van Goldman Sachs: al vanaf maart 2009 (QE 1 start) was deze ontwikkeling aan de orde met als prioriteit de beurs weer “op te beuren” en om de economie een stoot te kunnen geven. Dit “huis” riep toen dat je vooral in aandelen moest doen, dus niet in goud! De goudprijs stond destijds op een niveau van $920 en de S&P rond 800 punten. In september 2011 stond het goud op ruim $1.900 terwijl de S&P niet verder was gekomen dan een “miezerige” 1200 punten.
Dat mocht niet voortduren, want dat zou de fiat functie van de dollar als reservemunt aan het wankelen hebben gebracht. Dit was een te cruciale “issue” dus moest hierop “een foefje” worden gevonden: backwardation op de COMEX futures beurs, zodat je vanaf die tijd toekomstig goud tegen de dagprijs kon kopen! Door het principe van de termijnmarkt “spontaan” overboord te kieperen halveerde de goudprijs nagenoeg en zilver nog veel meer. Dit was volstrekt not done maar bleek niet strafbaar te zijn! Daarop werd QE begroet als “het ultieme ei van Columbus” en kon tevens de neergaande rentetrend vanuit de jaren ’80 “vrolijk” worden voortgezet. Dat de centrale banken hiermee ver buiten hun boekje gingen, donderde niet zolang hiermee “gedonder in de glazen” voorkomen kon worden!
Basis van onvervangbare koopkrachtpariteit
Ondanks alle verwoede pogingen het edelmetaal onder de duim te kunnen blijven houden, begon “dat spel” the bullion banks ten slotte financieel steeds meer op te breken totdat dit praktisch nauwelijks meer uitvoerbaar bleek. Met als resultaat dat goud “eindelijk” in de afgelopen maand de barrière van $2.000 wist te slechten. Voor zilver is dat vooralsnog nauwelijks half gelukt, vanwege het veel geringere marktvolume en bijgevolg het geringere kapitaalbeslag.
Bij een mogelijk nieuwe tussentijdse aanval op het edelmetaal wordt hiermee niets anders dan tijd gekocht! Gezien de rijkelijk vloeiende trillions vanuit de centrale banken is de kans reëel dat de intrinsieke waarde van het fiatpapier vooralsnog tot op het bot zal worden uitgebeend! Zoals eerder in deze column opgemerkt, blijkt Covid een blessing in disguise te zijn, achter welke façade de centrale banken “dapper” kunnen blijven opereren zonder dat er een wijzende vinger wordt uitgestoken.
Negatieve rente
Wat thans aandacht verdient, is het negatieve reële rentebeleid (rente minus inflatie) dat naar verwachting zal worden voortgezet nu de M2 geldhoeveelheid met maar liefst 23% blijkt te zijn gegroeid. Bijgevolg liggen nog lagere rentes in het verschiet. Een negatieve reële rente resulteert in koopkrachtverlies tenzij je hiertegen middels een bepaalde hard asset (bij voorkeur edelmetaal) beschermd bent. Voor de meesten onder ons is een negatieve reële rente een geheel nieuw verschijnsel daar dit sinds eind jaren ‘70/begin’80 niet meer is voorgekomen.
De Fed heeft aangegeven geen rentemaatregelen te nemen ook al loopt de inflatie op. Intussen is de 10-jaars rente in de V.S. al tot het recordniveau van min 1% gedaald. De verwachting is dat dit gezien de steeds verdere schuldopbouw zal uitlopen naar minstens min 3%! Deze rente vormt in wezen het draaipunt voor het bezit van edelmetaal, want dat kost niets behalve de eventuele depotkosten en veel belangrijker: geen counterparty risk.
Ondanks deze extreem lage rente neemt de animo voor de bizar laag rentende staatsobligaties niet af. Immers, je krijgt altijd de investering van de staat terug. Alleen wordt de toekomstige koopkracht ervan verzwegen. Stel dat de inflatie tussentijds oploopt zonder dat een hogere rente tegengas biedt dan levert het verschil bijgevolg een direct negatief saldo op. Dit zou de run vanuit het papier kunnen bevorderen en leiden tot een wederom substantieel hogere edelmetaalprijs.
Inflatie
Als de Fed werkelijk voornemens is monetair “strooigoed” uit te delen dan verdwijnt dat geld niet in vermogensklassen als aandelen en/of vastgoed maar komt dan terecht bij de gewone man. De vraag is of hij/zij dat “extraatje” gaat consumeren dan wel oppotten voor slechtere tijden. In het eerste geval zou dit tot een oplopende inflatie kunnen leiden.
Volgens de laatste gegevens blijkt de officiële CPI (Consumer Price Index) opgemeten door de Bureau of Labor Statistics nog steeds rond de 1% te zwalken dus 50% beneden de Fed’s lange termijn doelstelling. Dus is het denkbaar dat de Fed met “haar strooigoed” hoopt om de inflatie te stimuleren. Inflatie is inmiddels nog het enige middel om de schuldenlast te laten “verdampen”.
Betrouwbaar?
Maar hoe betrouwbaar is dit inflatiecijfer? Dit cijfer werd en wordt zoals de meeste gepubliceerde overheidscijfers nogal sterk “gedresseerd”. Ongetwijfeld voelt de Fed ‘the pain in the neck’ van het veel betrouwbaarder inflatiecijfer uitgebracht door John Williams’ Shadow Government Statistics zoals dit cijfer al meer dan 30 jaar wordt gevolgd zonder dat dit ooit uit de lucht is gehaald.
Duidelijk is dat op onderstaande chart een gemiddeld verschil van bijna 4 procentpunten zichtbaar is. Dat verschil komt mede tot stand doordat de basiselementen voedsel en energie als volatiele onderdelen niet in het officiële inflatiecijfer zijn opgenomen. Maar dit zijn wel de elementen die ieders portemonnee het eerst raken. In hoeverre Covid hierin van invloed is, zal in de loop van dit jaar wel duidelijker worden. De inflatie was dalend maar loopt thans weer iets op. De officiële wegingen volgen eind dit jaar.
Somber
Voorts kunnen we vaststellen dat ondanks het ultra-ruime monetaire beleid van de centrale bank de verwachtingen (Covid!) steeds somberder worden. Zo voorspelde de Wereldbank voor dit jaar een wereldwijde economische terugslag van 5,2%, terwijl de mondiale handel tussen 2008 en 2018 reeds gehalveerd bleek te zijn. De “akkefietjes” tussen Trump en Xi zijn daaraan niet vreemd. Verder verwacht de WTO voor 2020 een afname van de wereldhandel met 13 tot 32 procent. Ten slotte kwam het IMF uit met een raming van de deficit-to-GDP ratio voor de ontwikkelde economieën oplopend van 3,3% in 2019 tot 16,6% dit jaar. Kortom, het ook maar enigszins inlopen op de uitstaande schulden is tot een fata morgana van ongekende omvang verworden zonder dat er van enige kentering sprake is.
Gisteravond werd me vanuit de bullion markt in Londen bericht dat een goudprijs van $2.500 en een zilverprijs van $35 bij “mits via een ordelijk verloop” staan ingeprijsd.
