Het was natuurlijk te verwachten. Iedere keer als er in Europa een crisis wordt bezworen, doemen er in de verte al weer nieuwe problemen op. Het was dinsdag alle hens aan dek op de Europese beurzen. De financiële markten zijn manisch depressief. De AEX-index verloor dinsdag ruim elf punten, wat overeenkomt met een verlies van 3,7%. Vorige week reageerden de beurzen nog euforisch op het nieuwe euro-akkoord. Van deze euforie is weinig meer over.

De afgelopen maanden werden de financiële markten gekenmerkt door enorme stijgingen, gevolgd door enorme dalingen. Extreme bewegingen zijn de trend. De volatiliteitindicator van de Nederlandse beursindex steeg dinsdag met 26%. Er werden in Amsterdam 221 miljoen stukken verhandeld, dat is de hoogste omzet van de afgelopen twee maanden. Alle Europese beurzen daalden dinsdag fors, omdat de minister president van Griekenland een referendum heeft aangekondigd. De Duitse Dax deed -5% en de CAC in Frankrijk moest zelfs 5,4% inleveren. Dat kwam voornamelijk omdat de Franse banken met dubbele cijfers in het rood stonden.

Maar even terug naar de aanleiding. De Grieken mogen begin 2012 via een referendum gaan bepalen of het akkoord dat tijdens de eurotop van vorige week is gesloten ook daadwerkelijk doorgaat. De Griekse regering wil dus van de protesterende Grieken weten of ze het noodpakket steunen. Beleggers kiezen eieren voor hun geld en gooien alle aangekochte posities van de afgelopen week weer in de uitverkoop. Die zien de bui al hangen. Onzekerheid troef.

De Wereldbank heeft naar aanleiding van deze nieuwe ontwikkelingen in de eurozone gewaarschuwd voor de Griekse puinhoop. Ook de kredietbeoordelaar Fitch laat weten dat het referendum een ernstige bedreiging vormt voor de stabiliteit in de eurozone. Sarkozy en Merkel, die elkaar wel zes dagen niet hadden gesproken, hangen wederom met elkaar aan de telefoon. Om het nog wat gecompliceerder te maken dan dat het al is, willen de twee een stappenplan voor het reddingsplan gaan maken.

Uit een artikel van de Belgische website Express.be blijkt dat zo’n 60% van de Griekse bevolking negatief staat tegenover het nieuwe EU-hulppakket van 130 miljard euro en het afstempelen van de Griekse schuld met 50%. De meerderheid zal dus waarschijnlijk tegen het voorstel stemmen en hierdoor zijn we weer terug bij af.  

Weinig nieuws vanuit de Nederlandse politiek vandaag. Die hebben het druk met het al dan niet uitzetten van Mauro. Dinsdagavond zijn de politici echter in debat gegaan over de aanhoudende eurocrisis. PvdA en D66 zien het hele plan toch niet zo zitten, ondanks dat Rutte ervan uitgaat dat ‘de Griekse premier de gemaakte afspraken nakomt en zijn verantwoordelijkheid neemt voor de uitvoering van het gesloten akkoord’.

Maar het was niet alleen Griekenland dat de bankaandelen wereldwijd deed crashen. Ook steeg de rente op de Italiaanse 10jarige staatsobligatie naar een nieuw record. De rente stond dinsdagmiddag even op 6,33%. In de middag liep de rente enigszins terug naar 6,18%. Dikke kans dat dit natuurlijk door de Europese Centrale Bank komt, die waarschijnlijk niet anders kan doen dan nog meer Italiaans schuldpapier inkopen. De spread tussen de Duitse bund en de Italiaanse staatsobligaties schoot ook verder de lucht in.

Dat er opnieuw onrust heerst blijkt ook uit het feit dat banken opnieuw tientallen miljarden euro’s naar de ECB hebben gebracht. De banken durven tijdens deze eurocrisis zonder einde, elkaar geen geld uit te lenen. Tevens kondigden veel banken afgelopen tijd nieuwe ontslagrondes aan, want de banken moeten door de aanhoudende problemen in Europa zwaar gaan bezuinigen. En dat doen ze door te snijden in het personeel. De Zwitserse bank Credit Suisse liet weten nog eens 1500 mensen te ontslaan, nadat er in de zomer ook al 2000 zijn wegbezuinigd. Het aandeel Credit Suisse verloor dinsdag ruim 8%. Ook de Belgische bank Dexia ging weer fors onderuit met 15% en is inmiddels minder dan 1 miljard euro waard.

Logisch gevolg van de saneringen is dat de werkloosheid hierdoor nog verder zal gaan toenemen. Deze week werd al duidelijk dat het werkloosheidspercentage in de eurozone de 10% gepasseerd is. Ook de euro kreeg vanzelfsprekend dinsdag weer forse klappen, want niemand weet wat die over een jaar nog waard is. Enfin, de paniek is weer helemaal terug, dat is wel te zien aan de rente op de tweejarige Zwitserse staatsobligaties die praktisch 0% is.