Grootste oplichterij ooit: de trickle down economy

Wanneer we de (schat)rijken een maximum aan miljarden toespelen, komt dit de hele economie ten goede. Fiscale voordelen, belastingverlagingen, de rode loper uitrollen en vooral niks in de weg leggen van hun wildste ambities. Want alle lagen van de bevolking profiteren er dan van. Immers: die (meest) welvarenden spenderen zoveel, dat iedereen in het land zijn deel krijgt. Absolute nonsens, ridicuul idee? Geïnstitutionaliseerde oplichting, grove beunhazerij? Allemaal correct. Maar het kind, deze misgeboorte moest een deftige naam krijgen. Een stel neoliberalen dacht 35 jaar geleden vernunftig: laat ons het een economische wet noemen. We bestempelen het als ’the trickle down economy.’ Wedden dat het domme kiesvee dit zal slikken? En aldus geschiedde…

Showtime

Het sociaal-economische wangedrocht werd anno de jaren ’80 in het hoofd geprent van een voormalige acteur. Ene Ronald, ‘Ronnie’, Reagan. In diens hoofd bleek immers nog ruim plaats. Niet toevallig een (gewezen) filmacteur want de publieke oplichting moest wel professioneel gepresenteerd worden. Gelukkig voor hen kon zelfs een B filmspeler het aan, mits goede coaching en het nodige souffleren. Voor de verspreiding in Europa zou zijn Engelse vriendin Margaret,’Maggie’ Thatcher zorgen. Haar land had zich immers altijd al een gedweeë vazal, braaf schoothondje getoond. Het zou hoogstwaarschijnlijk allemaal wel lukken. En aldus geschiedde…

Geloof

Wie denkt dat ondergetekende grof overdrijft? Een socialist is (bah) of erger nog, een communist (bweurk)? Die moet Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz maar eens aanhoren. ‘Lange tijd is er een heilig geloof geweest in de trickle down economy, de rijken riepen dat iedereen van hun toegenomen rijkdom zou profiteren – de welvaart zou naar beneden doorsijpelen. Dat komt voort uit een ideologisch, bijna heilig vertrouwen in de vrije markt. Dat doorsijpelen is echter simpelweg niet gebeurd; de inkomensontwikkeling bij de middenklasse is volledig gestagneerd.’

Speelveld

‘Joseph Eugene Stiglitz is een Amerikaans econoom, geboren in 1943, auteur en in 2001 winnaar van de Prijs van de Zweedse Rijksbank voor economie. Hij is een van de bekendste economen in de wereld en heeft naast zijn wetenschappelijke werk ook een aantal boeken voor een algemeen publiek geschreven’ (Wikipedia). “Gelijke uitkomsten waren toch nooit de bedoeling van het kapitalisme?” Eén van de vragen aan de professor gesteld. Zijn antwoord: “Nee, maar een gelijk speelveld wel.”

Over druppels en de kraan

‘The term “trickle–down” originated as a joke by humorist Will Rogers and today is often used to criticize economic policies that favor the wealthy or privileged while being framed as good for the average citizen.’ Trickle down: de welvaart zou wel naar beneden druppelen, doorsijpelen en iedereen ten voordele komen. Druppels, inderdaad, dat werden het de volgende decennia. En onlangs werd de kraan zelfs dicht gedraaid…

Bewijs

Onder meer in volgende studie (pdf) werd de theorie (want dat is het natuurlijk, een valse theorie) onderuit gehaald. 2015, herzien in 2017:

‘TAX CUTS FOR WHOM? HETEROGENEOUS EFFECTS OF INCOME TAX CHANGES ON GROWTH AND EMPLOYMENT’

Andersom

De effecten zijn zeer klein in de zin van doorsijpelen naar de hele economie en alle lagere sociale lagen. Jammer voor de niet zo rijken! Maar de toplaag heeft gekregen wat ze wou. Meer dan ooit gedroomd zelfs nog dankzij Donald Trumps grootste belastinghervorming ooit. Het lag voor de hand. Rijken zijn en blijven rijk omdat ze lang niet alles uitgeven wat ze binnen krijgen. Dit in complete tegenstelling tot minder gefortuneerden. Als er één sociale laag in de maatschappij alles wat ze verdient ook uitgeeft, is het wel de onderste. En een deel van de lage middenklasse. Uit noodzaak omdat inflatie zelfs de dagdagelijkse, broodnodige zaken almaar duurder maakt. Dààr en rechtstreeks belasting en andere ficale voordelen aan toekennen, dàt stimuleert een economie. Omdat zowat alle gelden meteen terugvloeien naar die economie.

Gepeperde Papers

Uiteraard dient er ook geïnvesteerd worden, ontwikkeld, geïnnoveerd. Maar dat moet dan duurzame en productieve ontwikkeling zijn. Wat er in de afgelopen 35 jaar gebeurde, is dat (zeer) rijken hun overtollige (!) welvaart zelfs hebben weggesluisd. Naar nog belastingvriendelijker klimaten zoals de Kaaimaneilanden. Naar oorden waar die belasting nul is of bijna nul. Waar forutinen zich al slapend opstapelen. Niet-productief dus. Omdat méér en almaar meer zelfs, toch nooit genoeg is voor sommigen. De Paradise Papers, de Panama Papers et al. onthulden wie waar wat verstopt heeft. Belastingontduiking, belastingontwijking, weet u wel, en de grens tussen beide is oh zo vaag geworden.

Onvrede

Het is allemaal geweten, allemaal gekend. En vroeg of laat komt alles toch uit, je ziet het maar. Echter: heeft dit tot volkswoede, sociale protesten, een massaal roepen van ‘Schande!” geleid? Nee…of toch: jawel. Wat we vandaag anno 2019 in de straten van Hongkong tot Venezuela, van Irak tot Frankrijk en almaar meer landen zien? Het is een direct en indirect gevolg van massale onvrede. Onderhuidse woede. Geculmineerd sedert decennia. De massa is dom, jawel, maar niet zo dom als wel verondersteld vaak.

People have the power

De goegemeente leest wel degelijk, denkt wel zeker na. Ze kan misschien niet met de pen en het woord pareren wat haar al 35 jaar (of eeuwig?) valselijk wordt voorgehouden, wijsgemaakt. Maar ze kan wèl de straat op gaan. Wat gebeurt, meer en meer, vaker en vaker. Misschien, heel misschien, gaan the powers that be beginnen met luisteren. In plaats van ordonneren, bevelen, opleggen, ex cathedra. We shall see. People have the power. Dringt dit nu eindelijk door…?