26 Oktober 2011 zal volgens veel Europese politici de boeken ingaan als de avond/nacht waarin de Euro gered werd gered. Volgens de Jager is een stevig fundament onder de Euro gelegd en is de crisis bezworen. Vele media melden dan ook dat de 50% afstempeling op Griekse obligaties een enorme stap voorwaarts was om de schuldenberg te normaliseren. De werkelijkheid is echter een stuk vager. Veel algemeenheden zijn herbevestigd en details over het reddingsplan zijn er nauwelijks. Daarnaast is het genoemde percentage van 50% niet juist en wordt de indruk gewekt dat de schuldenberg van de ene op de andere dag gehalveerd is.

De totale schuld van Griekenland bedraagt zo’n 350 miljard, waar zo’n €70 miljard van de zogenaamde Troika bijzit die nog niet is aangeraakt. Het Grieks BBP bedraagt op dit moment zo’n €230 miljard euro, wat uitkomt op een schuld/BBP ratio van 122%. Aangezien veel banken zo slim zijn geweest de afgelopen maanden hun obligaties te verkopen aan de Europese Centrale Bank bezitten wij als Europeanen inmiddels zo’n €75 miljard aan Grieks staatspapier. Omdat op dit staatspapier ook geen afstempeling plaats kan vinden, dit zou de ECB namelijk in een keer insolvabel maken, blijft er nog zo’n €205 miljard waarvan 50% kan worden afgestempeld.

Dit betekent dat er ongeveer zo’n €100 miljard aan afgestempelde schulden kunnen worden weggestreept. Iedereen met een rekenmachine kan dus uitrekenen dat als er maar €100 miljard van de in totaal €350 miljard is weggestreept. Er is dus niet 50% maar slechts 28% daadwerkelijk weg . Hou daarbij in gedachte dat de grootste slachtoffers de Griekse banken en pensioenfondsen zijn. Er zijn weer nieuwe opstanden in Griekenland nadat er weer een bank moet worden geherkapitaliseerd en ook lijkt het onvermijdelijk dat de pensioenfondsen op termijn niets meer kunnen uitkeren.

Daarnaast heeft het IDSA besloten (pdf alert) dat de afstempeling geen daadwerkelijke ‘default’ is maar slechts een vrijwillige afstempeling. Deze technische uitspraak lijkt klein maar heeft waarschijnlijk enorme implicaties nu blijkt dat alle protectie die was te kopen op Grieks staatspapier nutteloos is geweest. Niet alleen worden kredietverzekeringen, oftewel Credit Default Swaps, gebruikt om te speculeren op een mogelijk faillissement van een land. Het wordt ook door veel partijen gebruikt voor het afdekken van risico’s. Nu een instituut besluit dat een afstempeling van 50% zogenaamd “vrijwillig” is, brengt dat nieuwe problemen met zich mee. Het vrijwillige aspect is overigens flauwekul, want waarom zouden Franse banken anders zo moeilijk doen om in eerste instantie zoveel af te stempelen?

Deze beslissing heeft dus niet alleen maar implicaties voor Griekenland, elk EU-land waarop tot voor kort verzekeringspapier kon worden afgesloten blijkt nu nutteloos. De kans dat hele portefeuilles geliquideerd moeten worden omdat het afdekken van risico nu niet meer mogelijk is kan enorme gevolgen hebben. Als je geen verzekeringscontract meer kan afsluiten op een land ben je eerder geneigd de obligatie zelf ook te verkopen, met als gevolg dat de rente gaat stijgen nu meer verkopers zich zullen aandienen. En dat terwijl de kosten van een “credit event” slechts een schamele €3,6 miljard zou kosten. In vergelijking met andere landen als Italie en Spanje is dat een verwaarloosbaar bedrag.

Nu de euro op korte termijn gered lijkt te zijn daalden de rentes op de obligatiemarkt even, maar ze zitten inmiddels weer in de lift. Op wat langere termijn zullen we zien of het niet-failissement van de Grieken daadwerkelijk zal zorgen voor het zoveelste geval van verkeerd ingrijpen door instanties die de markt op termijn laten omvallen. Als het verleden een indicatie is voor de toekomst ben ik er in ieder geval niet gerust op.