Het nieuwe monetaire tijdperk: minder rente, minder pensioen, minder welvaart

(door Gerrit Welbergen) We worden momenteel dood gegooid met verontrustende berichten over negatieve rente en pensioenkortingen. In de krant, op TV, via internetmedia en zelfs op de verjaardagsfeestjes hoor je de meest merkwaardige verhalen rondgaan. Een veel voorkomende opmerking is dat mensen roepen dat ze/we bestolen worden. Door de banken en centrale banken.

Door de bank genomen

Deze worden aangemerkt als dader, als dief van de massa die met slechts een paar centen op de bank na aftrek van de inflatie z’n reserves als sneeuw voor de zon ziet verdwijnen. Niet alleen het beloofde pensioen wordt lager maar ook het beetje spaargeld wat de massa op de bank bewaart krimpt. Ook al is de negatieve spaarrente nog niet officieel ingevoerd, toch is die er wel degelijk. Zij het met een omweg.

Rente minus kosten is negatief

Het zijn namelijk de bankkosten die ons in rekening worden gebracht en in mindering gaan op ons banksaldo. De kosten worden dan wel afgeschreven van de lopende rekening maar daar hangt bij de meeste rekeninghouders hun spaarrekening aan vast. Een opname van spaargeld gaat via de lopende rekening en voor al de moeite die de bank moet verrichten wordt maandelijks ongeveer 5 euro in rekening gebracht. Door de bank genomen, zo noemen veel mensen dat. Nou ja, wat breder gezien is het een bijdrage in de kosten van het onderhouden van het betalingsverkeer.

5000 euro is na een jaar 4941 eurootjes

Stel iemand heeft een bedrag van 5.000 euro apart staan naast de lopende rekening en ontvangt een rente van 0.02 procent, dat is dus op de kop af exact 1 euro over een vol kalenderjaar. Maar wacht even, de bank haalt dan wel maandelijks 5 euro van je (lopende) rekening af, zodat er over een vol kalenderjaar 60 euro in mindering gaat op de jaarrente. Zonder extra inleg daalt je saldo van 5000 naar 4941 euro. Ik noem dat een negatieve opbrengst op het hebben van een spaarrekening. Ook al heb je 100.000 euro op je spaarrekening staan, dan nog lever je na aftrek van 60 euro bankkosten op 20 euro jaarrente een bedrag van 40 euro in. Het is dan helemaal niet vreemd dat de kleine spaarders, en dat is de grote massa, het woord diefstal in de mond neemt.

‘Vroeger was alles anders’

Het is een nieuw fenomeen in deze tijd dat we door het rentebeleid van centrale banken zijn toegegroeid naar het nieuwe normaal waarbij we zien dat ons geld bij de bank minder waard wordt. We zagen het al een tijdje aankomen, maar nu wordt langzaam duidelijk dat we niet meer terug kunnen naar het oude normaal. Gewoon een rente van 4 procent of meer zoals dat ooit decennia, zo niet in honderden jaren is geweest. Met pieken en dalen weliswaar maar in een gezonde economie schommelde de rente vaak rondom de 4 procent. Op die manier is er vertrouwen in de bank die netjes op ons geld past en er zelf geld mee verdient door ons geld uit te lenen. We zetten het veilig op de bank en we kregen er altijd meer voor terug.

Klaas Knot heeft makkelijk praten

Hoe anders is dat nu in deze 21^ste eeuw? Oké, tijden veranderen, maar een monetair tijdvak met negatieve rentetarieven voor staatsleningen en mogelijk straks ook voor spaarrekeningen is volkomen nieuw. Sommige analisten vinden het beangstigend. En dat is het ook. Daar hoeven we niet moeilijk over te debatteren. Beleidsmakers zoals Klaas Knot van DNB proberen een plausibele uitleg te geven over een krom ECB-beleid. Niet dat Klaas het beleid van de ECB goed praat maar Klaas zegt wel dat het past in deze fase van een monetair tijdperk waarin de rente in een tijdsbestek van 32 jaar is gedaald naar nul voor de burger en negatief op al 2/3 van de staatsleningen in de EU. Wij, burgers met (wat) spaargeld en pensioen in het vooruitzicht, moeten maar wennen aan het idee dat we soms met minder genoegen moeten nemen. Zo spreekt dus de baas van DNB. En die heeft makkelijk praten vanuit zijn positie, zoveel is zeker.

Renteverhoging bestaat niet meer

Wat niet zeker is, is de vraag hoe het verder gaat. Hoe lang houden wij, de samenleving, de massa dus, het vol om te betalen voor onze reserves die we hebben gespaard. Bewaren voor later op de bank en bij ons pensioenfonds. Terug halen doen we vooralsnog niet. We kijken eerst de kat uit de boom en wachten af hoe dit zich verder ontwikkelt. Maar lang wachten lost niets op, dit gaat verkeerd aflopen. We zien het al lang aankomen. De rente stapsgewijs naar nul over 32 jaren en daarmee ging de schuldenberg stapsgewijs omhoog naar record hoogte. Met een normale rente van 4 procent is die immense kredietberg niet meer te betalen. Zo simpel is dat. Geen centrale bank president die ook maar een moment durft te denken aan verhogen van de rente.

Monetaire munitie is op

Beleidsmakers doen in feite niets meer maar laten de toekomstige monetaire ontwikkelingen gewoon ontsporen. Ze hebben hun kruit verschoten. De doelstellingen van een hogere inflatie met een lagere rente hebben ze al jaren niet meer gehaald. Die strijd is verloren. Met hogere inflatie drukt de schuldenberg minder op het BBP en lijkt die kleiner. Nu hebben we weinig (officiële) inflatie en drukt de schuldenberg des te meer op het BBP. Een BBP dat zelfs dreigt te krimpen doordat juist nu consumenten uit angst voor een recessie op de rem gaan staan. Men ziet hun opgebouwde reserves krimpen en dat geeft een zichtbaar ongenoegen. Op deze wijze wordt straks het monetair beleid niet meer gemaakt door de machteloze centrale banken maar door de massa die het heft in eigen hand neemt. Monetaire beleidsmakers weten dat donders goed en zien heel goed dat ze geen munitie meer hebben om een nieuwe crisis te keren.

Ooit komt de perfecte storm

Insiders in de monetaire politiek weten dat een vertrouwenscrisis aanstaande is. Niet zo moeilijk te voorspellen nu de massa langzaam wakker wordt en roept dat ze bestolen worden. Het is een kwestie van afwachten en aanzien hoe een dergelijk proces zich ontwikkelt. Signalen van onvrede steken de kop op maar worden door de officials weggewuifd als voorbode van onrustige tijden. Een nuchtere analist zal echter moeten zien dat een periode van 32 jaar dalende rente niet kan worden gevolgd door nog eens een periode van 32 jaar dalende negatieve rentetarieven.

Balans?

Kijk maar eens naar mijn sommetje een paar alinea’s terug. Met 5000 euris op onze spaarrekening, en dat is voor velen al een mooi bedrag, houden we de huidige status van interen op onze reserves geen jaren meer vol. Rente naar nul en negatief betekent kapitaalvernietiging bij de grote massa. In de historische revoluties haalde de massa hun verloren kapitaal bij de elite. Tijden veranderen maar de mens blijft een mens. Een monetair tijdperk uit evenwicht beïnvloedt het menselijk bestaan en zal op natuurlijke wijze zijn balans terug vinden. Na de storm loopt het opgezweepte water altijd weer terug naar het normale niveau.

GW