Zit jij op Facebook? Nee. Op Instagram? Nee. Twitter je? Nee. Heb je Youtube? Nee, ook niet. Gebruik je Whatsapp of heb je een mailbox? Ook niet. Nou ja, dan weet ik genoeg. Of je bent een digibeet, contactarm, hoog bejaard, of een kritisch denkende socioloog die de massa liever op afstand onderzoekt. Wel bestuderen hoe de samenleving in elkaar steekt en hoe de massa zich gedraagt in een tijd dat de dingen in rap tempo veranderen, maar niet meedoen in de dwaasheid van de massahysterie. Ik wil iemand die zich afzijdig houdt van de moderne communicatie niet bestempelen als ouderwets of een soort van kluizenaar.
Massahysterie
Ik denk eerder dat iemand die digitaal afstand neemt maar wel het dagelijkse nieuws volgt vanuit de dagbladen en op radio en TV flegmatischer in het leven staat dan de online druktemakers op hun smartphones die elkaar bestoken met whatsappberichten en de ongecontroleerde fakenieuwsberichten op facebook. Zelf neem ik zogenaamde nieuwsberichten op de sociale media met een korreltje zout. Zoek eerst naar de bronvermelding en probeer het verschil te zien in de manier van informeren. Er is zoveel desinformatie en fakenieuws op het internet dat het lastig wordt om berichten op hun waarde te beoordelen. Is het waar of niet waar? Is het ophitsing tegen de gevestigde orde? Totale onzin? Zijn het complottheorieën? Enzovoort, enzovoort.
Oneens
Er wordt tegenwoordig nadrukkelijk gewezen op fact checking. Het is natuurlijk de mainstream media die daar op wijst. De msm voelt zich aangevallen door de alternatieve media want daar wemelt het van de complottheorieën en nepnieuws. We zien het nu overduidelijk in de samenleving. Er wordt steeds heftiger gereageerd in de richting van de politiek door mensen uit allerlei stromingen en bevolkingslagen die het niet eens zijn met het coronabeleid van onze regering. Het is uiteraard een goed recht om te demonstreren maar het is af en toe een wanvertoning op en rond het Binnenhof in Den Haag waar politici worden belaagd en beschimpt door soms verwarde demonstranten. Mensen zijn hypernerveus geworden door de brij van alarmerende complottheorieën die rondgaan op het internet. Het lijkt er op dat we ook in NL afdwalen van de realiteit en dezelfde kant opgaan als in de VS. De polarisering neemt extreem toe door de aanhoudende stroom roddels op sociale media.
Nepnieuws wordt gewoon nieuws
De gevestigde media zoals de NOS krijgen er flink van langs de laatste tijd. Zelf ben ik al een poosje kritisch op de journalistiek van de grote media die meestal goed betaald worden door machtige mediamagnaten die veel dagbladen en TV-stations in bezit hebben. De NOS wordt vaak beticht als zijnde een staatsomroep en zou niet onafhankelijk zijn in hun berichtgeving omdat ze betaald worden vanuit de staatsruif. Het is een feit dat organisaties die betaald worden vanuit de schatkist veelal praten met meel in de mond. Wiens brood men eet, wiens woord men spreekt. De reguliere media merkt dat er andere kanalen zijn waar mensen hun informatie vandaan halen. Er is een vorm concurrentie tussen de msm en de onlinemedia. De verschillen zijn echter groot. De msm heeft mediamacht via de grote dagbladen, de radio en TV-stations, terwijl de online boodschappers een rechtstreeks contact leggen met hun lezers en kijkers. Met dit verschil dat Jan en alleman een Youtube kanaal kunnen oprichten, een facebookaccount kunnen aanmaken, kunnen mopperen via twitter en whatsapp-groepen, enzovoort, enzovoort. Ongecontroleerd en zonder bronvermelding. Als wel een link naar de bron wordt geplaatst wordt vaak een eigen mening toegevoegd waardoor de oorspronkelijke boodschap uit z’n verband wordt getrokken. Vervolgens worden berichten massaal gedeeld in de eigen netwerken en wordt nepnieuws gewoon nieuws.
Communicatiecrisis
In feite verkeren we al in een mediacrisis. De NOS voelt zich zwaar belaagd door demonstranten die de schuld van vele problemen op het bordje van de msm leggen. De logo’s op hun voertuigen worden zelfs verwijderd om te voorkomen dat ze door demonstranten worden belaagd en zelfs aangevallen. Dat is een kwalijke zaak, maar alles kent een oorzaak. De manier van nieuwsvergaring en de wijze van informeren van de msm naar de burgers toe wordt als te eenzijdig beschouwd. Teveel op de hand van de gevestigde orde. Dat is de mening onder steeds meer bezoekers van de alternatieve onlinemedia. Ondanks dat ik zelf kritisch ben over de wijze van nieuwsvergaring door onze msm volg ik toch hun nieuwsberichten. Daarnaast volg ik wat alternatieve nieuwssites en opinieplatforms om mij een zo breed mogelijk oordeel te kunnen vormen over de manier van informatieverschaffing in het digitale tijdperk van de grote verwarring. Ook dubieuze websites waar complottheorieën als waarheden worden gepubliceerd volg ik af en toe. Het geeft mij te denken.
Recht van vrije meningsuiting
Ik vrees dat de veelheid van desinformatie die wordt rond gestrooid op ons internet uiteindelijk zal leiden tot het opleggen van censuur door de bazen van facebook, twitter, google en youtube. We zien het al bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Tweets en facebookberichten van Trump die verwijderd worden. Dat is een kwalijke zaak. Een president van een democratisch land die wordt gehinderd om zijn mening naar het volk toe te uiten. Iedereen in een democratie mag er het zijne over denken maar de eigenaren van de machtige internetplatforms hebben naar mijn mening niet het recht om de snoeiharde woorden van Trump te censureren. Waar blijven we dan in onze westerse democratieën waar we gewend waren om te zeggen wat we vinden. Ons recht van vrije meningsuiting staat onder druk. Het maakt de chaos alleen maar groter. Nu we weer grotendeels thuis worden opgesloten zal de onvrede en het onbegrip daarover alleen maar groter worden. Een lockdown is de moderne vrije westerse samenleving niet gewend.
Ons ‘vrije’ internet
Gelukkig hebben we facebook nog, en twitter, en youtube. Er zal weer flink geroddeld worden. Over Alex die zijn land ontvluchtte, over een ongeloofwaardige minister-president, over de chaotische presidentsverkiezingen in de VS, over de idiote rijkdom van de elite, over extreme inkomensongelijkheid, maar vooral de voor- en tegenstanders van de coronalockdown laten van zich horen. Dat gaat nog een dingetje worden op onze sociale media nu iedereen aan z’n laptop zit gekluisterd. Zomaar kans dat demonstraties uit de hand gaan lopen en een avondklok de volgende stap is in een tijd van grote verwarring. Mag niet te lang duren want de economie kan dat niet aan. Als in de winter de economische onrust door faillissementen en ontslagen toeneemt en daarmee de sociale onrust op facebook en twitter dan is een afsluiting van onze facebookaccounts de volgende stap om de massa de mond te snoeren. Of denk ik nu in complottheorieën? Dat is dus wat ik bedoel. Gelukkig ben ik niet van de NOS maar een nuchtere columnist met een kritische blik op alles en iedereen die z’n mening ventileert op het (nog) vrije internet.
GW
