Japan verhoogt belastingen én gaat stimuleren

Deze week kondigde de Japanse minister-president Shinzo Abe een gemixt beleid aan dat aan de ene kant de zorgen moet wegnemen over de groei van de staatsschuld en aan de andere kant de Japanse economie zal gaan stimuleren. De Nikkei reageerde negatief op het nieuws, want de index daalde, terwijl de Japanse Yen in waarde steeg.

Belastingen omhoog

De maatregel houdt onder meer in dat de belasting op consumptie geleidelijk zal worden verhoogd. Het belastingtarief gaat eerst naar 8% in april 2014 en vervolgens naar 10% in 2015. Het is daardoor waarschijnlijk dat de maatregel de binnenlandse bestedingen onder druk zal zetten en daarmee dus ook de groeiverwachting voor de economie. Maar Abe zei verder dat het meeste van deze extra staatsinkomsten zullen terugvloeien in de economie door een nieuw stimuleringspakket van ongeveer 40 miljard euro.

Symboolpolitiek

Zo lijkt dit beleid behoorlijk tevergeefs en is daarom een typisch voorbeeld van symboolpolitiek. De gedachte is dat er iets ‘moet’ gebeuren, maar de bewegingsruimte is klein. Richt de regering zich alleen maar op het verlagen van de staatsschuld door de belastingen te verhogen, dan zal de economie waarschijnlijk in een negatieve spiraal komen waardoor het lang gevreesde deflatiemonster weer opdoemt. Is het regeringsbeleid alleen maar stimulerend dan zal de Japanse Yen onder druk kunnen komen te staan door eventuele zorgen over de inflatieverwachting en de oplopende staatsschuld. Op deze manier probeert Abe aan beide belangen tegemoet te komen.

BoJ draait geldkraan wederom open

De verwachting is dat wanneer de Japanse economie toch zal vertragen door het nieuwe beleid, de Japanse centrale bank, de BoJ, de geldkraan verder zal openen. De BoJ beloofde in april van dit jaar met ruim 50 miljard euro per maand de economie te stimuleren en het inflatieniveau naar 2 procent te krijgen in 2 jaar tijd. Uit de laatste cijfers blijkt dat het inflatiepercentage inmiddels op 0,9% ligt.

Gaat dit werken?

Daarnaast zullen de loononderhandelingen tussen werkgevers en werknemers aankomend jaar van belang zijn. Door de salarissen van de werknemers te vergroten kan de negatieve effecten van de belastingverhoging gecompenseerd worden. Japanse salarissen zijn al jaren dalende; een stijging zou de consumptie kunnen vergroten. Deze maatregelen zouden dan een economische recessie moeten voorkomen. Lees ook: Albert Edwards: Deflation Smaller Risk than Inflation in Japan