Iedereen was zeer benieuwd wat de regeringscoalitie voor ons in petto zou hebben. Het was opvallend dat de coalitie al na één lange dag en nacht vergaderen naar buiten kwam met de mededeling dat ze er uit waren. Je zou toch denken dat het verdomd moeilijk is om in een crisis een besluit te nemen over een nieuwe begroting. Dat er lastenverhogingen zouden volgen, een belastingverhoging, bezuinigingen en allerlei maatregelen die weer geld in het laatje van de schatkist moesten brengen.
Derde dinsdag in september
De staatskas zou na een begrotingsoverschot in 2019 van 14 miljard een tekort gaan zien van mogelijk meer dan 70 miljard in 2020. Nou dat wordt een fijne Prinsjesdag. Zonder rijtoer van het Koninklijk paar, geen gouden koets, geen publiek aan de zijlijn, geen feestelijke stemming, gewoon saai en doodstil in Den Haag. Dan nog een Troonrede van onze Alex die flink zal moeten oefenen om een zuur gezicht te trekken bij het voorlezen er van. De toon zal heel anders zijn dan vorig jaar. Daarna de minister van Financiën die de miljoenennota gaat toelichten. Die Wopke is een stugge Fries en heeft al een blokhoofd. Van een Blokkeerfries verwachten we dat hij veel noodzakelijke uitgaven zal blokkeren omdat er simpelweg geen geld meer is. Kortom, de verwachtingen onder het volk zijn weinig hoopvol voor de aanstaande derde Dinsdag in september.
Brengen verkiezingen uitkomst?
Zouden we de financiële pijn gaan voelen van een pandemie die, behalve de nodige coronaslachtoffers, ook onze vaderlandse economie op het hakblok heeft gelegd. Het is de angst bij veel mensen, wetende dat we een historische economische krimp meemaken. Er is niemand die een redelijke voorspelling durft te doen voor de komende jaren. Niet onze minister van Financiën, niet de president van de Nederlandse Bank, niet de bankeconomen en zelfs niet de overheidsinstituten. Behalve ondergetekende. Het is m.i. toch heel goed denkbaar dat we een economisch rampjaar tegemoet kunnen zien. En misschien wel meerdere jaren met maatschappelijke ellende. Maar ja, zoals altijd in een crisis zijn de meningen verdeeld. Een crisis los je niet zomaar op door even met je vingers te knippen. Dat is een kwestie van maatregelen nemen.
Maatregelen
Behalve strenge maatregelen moet je ook stimulerende regelingen invoeren waarmee je de boel weer op gang brengt. Niet alleen voor de financiële markten maar meer voor de bevolking. In een crisis moet men keuzes maken. In een democratische regering doe je dat met elkaar, maar met onderling verschillende standpunten. Maar ja, er staan verkiezingen op stapel. In november in de VS en volgend jaar in ons polderlandje. En stemmen win je nu eenmaal niet met een impopulair verkiezingsprogramma. Je moet het volk in zware tijden tegemoet komen, zo zal ook Rutte en consorten gedacht hebben. Niet de economische ellende en corona, maar de verkiezingen speelden door de koppies van de ministers toen ze de Rijksbegroting voor 2021 opstelden.
We schoppen het gedeukte blikje verder door de straat
Als we kijken naar het resultaat van een lange dag onderhandelingen tussen de coalitiepartners dan lijkt er weinig aan de hand te zijn met de staat van de Staatskas. We kunnen tegen een stootje zei onze Wopke, want we hebben het goed gedaan de laatste jaren. De inkomstenbelasting wordt verlaagd, de hypotheekrenteaftrek blijft overeind, geen overdrachtsbelasting meer voor jongeren van 18 tot 35 jaar, het zorgpersoneel krijgt na de bonus van dit jaar een extra bonus van 500 euries in 2021, er wordt een investeringsfonds opgetuigd van 20 miljard, en verder nog wat kleingeld. Alles met de bedoeling om zo sterk mogelijk uit de crisis te komen, zo zegt Mark Rutte. Oké, als Mark het zegt dan vertrouwen we hem. Hij kreeg ook alle steun van de bevolking toen hij de beteugelende coronamaatregelen over het land afriep. Met de meevallende crisismaatregelen voor volgend jaar kan hij weer een poosje vooruit. Had ook anders gekund. Belastingverhoging, bezuinigingen, geen extra geld voor zorgpersoneel, een loonstop voor alle cao’s, hogere zorgpremies, en noem maar op. Er zijn genoeg maatregelen te bedenken om de Staatskas weer te spekken, maar doet dat zeer. Kost stemmen en dan gaat de oppositie aan de haal met hun tegenvoorstellen om de bevolking niet te laten lijden onder lastendruk en bezuinigingen. Erg mooi dat er volgend jaar verkiezingen zijn. We laten de crisis voor wat die is en schuiven de boel voor ons uit. Schoppen het toch al gedeukte blikje verder door de straat.
Bijlenen
Toevallig(?) is het geld op de kapitaalmarkt spotgoedkoop en leent onze Wopke zelfs voor niets. Wat? Hij krijgt geld toe! Centrale Banken hebben de rente niet voor niets verlaagd en beleggers hebben graag schuldpapier van ‘veilige’ landen. Dus moet je er dankbaar gebruik van maken. Op die manier kan het gat in de begroting gerepareerd worden. We gaan bijlenen, we hebben immers alle ruimte. We hebben een staatsschuld die bijna de laagste is in de Europese Unie. Vergeten we even de enorme schuldenberg van de zuidelijke lidstaten. Vergeten we ook even de toezegging om deel te nemen aan het Coronanoodfonds van 750 miljard en vergeten we de aanstormende bulk aan faillissementen in het MKB nu de coronasteun voorzichtig wordt afgebouwd. Ja, dat dan weer wel. Volgend jaar, na de verkiezingen, zien we wel verder. Voorlopig komen wij er goed mee weg. Iedereen(?) netto meer in het handje vanaf januari.
Blinde paniek
Maar zijn we daar gerust op? Als faillissementen de werkloosheid doet ontsporen? Als iedereen de hand op de knip houdt en geen cent meer durft uit te geven. We sparen meer dan ooit tevoren en dat ondanks de negatieve rente(rente 0,01 minus bankkosten en inflatie). Het consumentenvertrouwen was al flink gedaald en juist de stroperige belofte van de regering om ons volgend jaar te ontzien, terwijl de maatschappelijke ellende zienderogen erger wordt, zal ons niet doen consumeren. We gaan consuminderen en we worden allemaal economen net zoals we ook met z’n allen virologen zijn geworden. 17 Miljoen virologen en 17 miljoen economen weten nu eenmaal meer dan een stelletje ministers in Den Haag. Het is de kracht van de massa en niet het intellect van de elite. Niet een handjevol intellectuelen bepalen de richting in een zieke maatschappij. Als de pandemie z’n vernietigende ‘werk’ heeft gedaan zal na de storm het wuivende riet vanzelf weer oprichten. Het zijn de natuurkrachten in een maatschappij die in golfbewegingen over ons heen waaien. Nog nooit heeft een wetenschapper een model ontwikkeld om een crisis te bezweren. De inspanningen van een gekozen regering om een crisis te lijf te gaan worden ingegeven uit blinde paniek. Bang om niet langer verheven te zijn boven de massa. Kunnen we Prinsjesdag 2020 niet beter overslaan?
GW
