Klokkenluiders van Nederland

For whom the bell tolls, schreef de Amerikaanse schrijver Ernest Hemingway in 1940.  Alleen deze boektitel is reeds actueler dan ooit voor de tijd waarin we leven; jawel, we gaan het over het fenomeen klokkenluiders hebben.  “Een klokkenluider is :

• ofwel een werknemer die misstanden in zijn bedrijf of organisatie naar buiten brengt, daarbij al dan niet anoniem;
• ofwel iemand die van binnen de handelende organisatie illegaal handelen, misstanden, of onrecht binnen bestaande machtssystemen openlijk aan de kaak stelt;
• ofwel iemand van buiten die als belanghebbende misstanden in een bedrijf of organisatie naar buiten brengt, al dan niet anoniem.

Klokkenluiders hebben een gevaarlijke baan

Doorgaans wordt het klokkenluiders niet in dank afgenomen informatie naar buiten te hebben gebracht. Dikwijls verliest hij zijn (of zij haar) baan bij de betreffende organisatie, zaak of instelling. Ad Bos kon in de bouwsector geen baan meer vinden. Paul van Buitenen werd een paria en moest worden overgeplaatst, maar werd later verkozen als lid van het Europees Parlement. Tegen Christoph Meili werd een arrestatiebevel uitgevaardigd. Fred Spijkers werd als politiek crimineel bestempeld en schizofreen verklaard. Mordechai Vanunu werd ontvoerd en tot langdurige gevangenisstraf in isolement veroordeeld.  Uit een onderzoek dat de FNV rond het jaar 2000 hield, bleek dat van de 119 als klokkenluiders aan te merken werknemers bij overheid en het bedrijfsleven die werden ondervraagd, 37% zich bedreigd en onder druk gezet voelde, 35% in de ziektewet belandde, 8% geschorst werd, en dat uiteindelijk 40% ontslag kreeg”.

Hoe zit dat dan in Nederland?

Nederland doet echt wel iets met en pro het fenomeen van de klokkenluider.  Er is een Adviespuntkokkenluiders.nl dat als onafhankelijke instantie adviseert en ondersteuning biedt.  In 2003 al werd de bescherming van de klokkenluider in het burgerlijk wetboek opgenomen.  Publeaks.nl is een initiatief van het gros van de Nederlandse media waar eenieder die zich daartoe geroepen voelt anoniem kan “lekken”.  Er bestaat een Expertgroepklokkenluiders.nl als meldpunt van misstanden en er is zelfs een Nederlandse Klokkenluiders Partij( NKP) : ” Bij het tot stand komen van de besluitvorming  moet het publieke belang voorop staan, zodat de volksvertegenwoordiger daarnaar  kan handelen. Dat is het principe van de evenredige volksvertegenwoordiging.  Eigenlijk zijn de kandidaten van de NKP tegelijkertijd  kandidaat-klokkenluiders. Worden ze gekozen als volksvertegenwoordiger, dan  laten zij uw stem horen in het bestuur. Dan kunnen ze de wil van het volk  vertalen naar het beleid. Wij heten dan ook niet voor niks de  Klokkenluiderspartij. We willen de klok luiden namens de kiezers. Door het  klankbord te zijn voor de mensen die op de NKP stemmen. Door hen te vertegenwoordigen.  Zo worden ook onze stemmers in feite klokkenluiders: zoals het bedoeld is. Iedere  stem telt!”

Nog werk aan de winkel

Maar dit alles is ook nodig want er is duidelijk nog veel werk aan de Nederlandse winkel.  Zoals het geval van twee ambtenaren van de stad Leiden die, ondanks enorme tegenwerking, straffen en intimidatie erin slaagden om Stedelijk Beheer te behouden voor de stad en 300 personeelsleden hun ambtenaren-cao te laten behouden.  En nu dreigt SNS weer met een schadeclaim tegen klokkenluider Hetty van de Laar, die een boek publiceert over de fraude bij vastgoedbedrijf SNS Property Finance.  Neen, ze zien ook in Nederland klokkenluiders liever gaan dan komen…  Het is wel toepasselijk dat we dit stuk eindigen met de woorden van wijlen Dr Martin Luther King, de leider van de Amerikaanse burgerrechtenvereniging : “Ons leven eindigt op de dag waarop we onze mond houden over dingen die er toe doen“…