Knie in nek – kapotte kroniek van een geldheid

Biflatie is blij u een nieuwe pennenvrucht te mogen presenteren van de Vlaamse publicist Franck Vanhee, copywriter-storyte!!er, www.kschrijvekik.be. Recent publiceerden we van hem nog een opvallende parabel. Voor wie minder met literatuur bekend is misschien een ongewoon stuk. Maar persoonlijk vindt ondergetekende wat Vanhee schrijft wel bijzonder, verfrissend, mooi zelfs in al zijn zwartgalligheid. Grappig en verwarring oproepend. Zeker apart, bijzonder, doordacht, en beslist intelligent. Luchtig geschreven én tegelijk zwaar van onderwerp. Op het eerste oog misschien wat onsamenhangend gebrabbel. Achteloos, nonchalant geklieder, maar dat oog bedriegt dan (zoals wel vaker). We beschouwen dit als een soort van trompe-l’oeil. Er staat méér dan je met een eerste blik ziet of leest. ‘Knie in nek’ is wat ondergetekende betreft nog beter dan zijn vorige. Hier is een taalkunstenaar aan het woord, een taalvirtuoos. Maar dat is aan u, onze geachte lezers, om te oordelen… Het is net theater, en misschien zou het nog beter tot zijn recht komen in een theatervoorstelling, wat u? Let op zo u wilt, want het begint:

Straks meer.

Houden we het eerst even droog?

September 2019. De Amerikaanse centrale bank, de Fed, laxeert de repomarkt. Van moeten. Want het darmstelsel waarin kort geld laveert van banken over verzekeraars naar pensioen- en andere hefboomfondsen, zit geconstipeerd. Er zit geen smeer meer op elkaars financiering, dus de rente erop perst zich het speen. Het gezwel te veel als symptoom van tekort. Aan liquide. Geld, what else. Om dat pandjeshuis te purgeren aderlaat de Fed dan maar zichzelf. Miljarden aan bad money for worst money.

Tot op vandaag crepeert de repomarkt boven de pot, geknield tussen gestorven en doodgegaan. En draait de Fed overuren aan de pomp. Outbailen is een werk van darmhartigheid. Zo krijgt Repootje in maart 2020, op amper één week, 1.500 miljard dollar aan laxatief geïnjecteerd. De Fed als dealer of last resort, met de klemtoon op dealer.

Waarom vertel ik jou dit?

Wacht, ik vertel je eerst nog iets anders.

In 2019 zakt de industriële productie in Duitsland op jaarbasis met pakweg vijf procent. Duitsland, de groeimotor van Europa, reutelt. Al een tijd, hoor. En elders is het niet anders. Wereldwijd trappelt recessie in de coulissen. Fabrieksorders blijven uit, voorraden stapelen zich op. Overcapaciteit als strop rond de nek onder die kredietknie. Obees in het drijfzand van Schuldpapier hiér!, globaal 250.000 miljard dollar, te nemen of te laten. Te nemen, want te laten is te laat. Of je moest het overgieten met vers geld, en dan de fik van inflatie erin. Vandaar dat dik decennium aan renteverlagingen van de zirp naar de nirp, quantitative easing (met sequels 2, 3 en 4), asset swaps, … En laatst dus die repo. Geldontwaarding gaat steevast lost in translation. Een beetje zoals die mop van het paard dat het water aan de lippen staat en dat het paard niet wil drinken. Omdat het al dood is, hahaha, dat water.

Nu dan, waarom deze intro ook alweer? Eén, noteer: repo is de zoveelste hocus pocus die de chronische stress in ons geldsysteem moet verdoezelen. Twee, onthoud: de wereldeconomie ligt al langer dan een jaar burnt-out. Drie, zoals in één plus één.

Pandemie, iemand?

Soms legt een puzzelstukje als geroepen. Of minstens niet ongelegen. Never let a health crisis go to waste. Draai dus de wereld niet meer door, maar lock alles down, leg dat miserabele menszijn maar eens lam. En laat die lamme dan bidden om het zout in zijn pap. (Of doe alsof je hoort bidden.) En jawel!, daar is ie al, de gratis ringtone van Powell: brrrrrrrrrrrrr… Het geluid van geduw tegen een touwtje. Of van het knijpen op de geest, hop, terug in je deflatiefles. Het is Lagarde die ringt, die advocate. Van de duivel. La garde. Madam de champetter, want na corona krimpt de wereld weer tot je dorp. En voor een aflaat vervloekt de uil het geld onder de kerktoren.

[Koude rilling.]

Brrr

Tja, ’t is de weerzin naar méér geld, meneer. The moar!, the moar! Die afgoderij van digitally printed. Printitis. Verslavende koorts naar ingekapselde inflatie. Hopium². Maar niet voor het volk – let thém eat stocks, in irrational exuberance. Schuldgeblazen beurzen? Et alors? Debt is our currency, but it is your problem. Hot potatoes! Covid! … euh …, prosit!, nirpt Chrrristine.

Waardoor het haar, gelddronken, ontgaat wat in het zog van de spuigaten verzuipt. Want geld ijl uit de lucht gegrepen koopt de gemiddelde ondernemer of winkelier geen cashflow. En jan-met-het-mondmasker nog minder dagelijks brood. Hoezo, is Europa jou vergeten. Kreeg jij je sneetje Europees miljard dan niet in de bus? Yeah but no but … Voor wie dan no-braint de ECB nu, bovenop een eerdere 750.000.000.000 euro (én na Ursula’s herstelfonds van 750.000.000.000 euro), nóg eens 600.000.000.000 euro uit de printer van Pandora? [nvda: al die miljarden schrijf ik graag eens voluit, zodat je achter de cijfers ook de nullen ziet].

En aan hoeveel zitten Donald en Jerrrome al? 7.500.000.000.000 dollar? En voor wie? Wie is toch dat hulpbehoevende zusje van Covid-19?

Monopolyt’20

Wel, voor wie? Alle geldheid op een lijmstokje. Omdat waar geld is, er altijd grote partijen zijn, met gigantischer belangen. En omdat Jerome salonfähig ook wel Jay heet, voor de vrienden. Club FAANG. Voor wie quarantaine rijmt op mise-en-scène. En immuun op opportuun. Of pandemie op braderie. Kijk!, solden in de small businesses, geweetwel, die jip-en-jannekes aan de beademing, onze knie in hun nek. En guess what, wie heeft net gratis zuurstof getankt? Yes we can! breathe. Pump up our stock value! Lockdownparty till it’s 2029! Feestbook! Amazondevandiekoopjestelatenliggen! Appletje voor de dorst! Netflikt’mweer! Google Wallstreetview. Cheers! Op de monopolisten van de kanskaart!, ‘ga direct naar augmented reality, u ontvangt alle geld’.

En hoe, intussen, vergaat het de economic reality, daarbuiten?

Euh, alweer hierbinnen, op intensive zombification care.

Ach wat. Al in de jaren ‘90 voorspelde The Fourth Turning voor vandaag een existentiële clash, mét climax in -jawel- 2020. En een generationele bocht draait nu eenmaal op méér dan anderhalve meter antisocial distancing tussen geruïneerde economie en manische beurs. Komt stilaan het besef dat geldgeperst bezit van de één de tastbare schuld van de ander is. En in één ruk, profits privatized, losses socialized – winst voor Wij, rouw voor jou.

En toch.

Al die monetaire en fiscale repressie engineering belet niet dat er ook nog oldskool economische wetmatigheden gelden. Cycli laten zich niet zomaar kunstmatig in coma pletten.

De rode …

Hint. Eén woord, drie lettergrepen, acht letters. Lijkt op stijgende koopkracht, maar blaast je winst leeg. Juist. Deflatie.

Kijk gewoon naar buiten, post(duh)corona. Wat zie je?

Eerst miljoenen schaduwwerklozen, gesponsord door Vadertje, hier, nog een coronacadeaubon. Tot de verdoving is uitgewerkt, de speeltijd voorbij. Groepsimmuniteit geldt niet voor ontslag. Noch voor het ophoesten van loon. Oei, dit jaar dan toch geen nieuwe wagen. Vraaguitval. Besmette productie. Aangetaste prijzen. Consument spaart, bespaart. Koopwoede in thuisisolatie. Productiviteit en winstmarges in de triagetent. Honger naar contant geld. Alles wat los en vast zit in de uitverkoop, uit dorst naar liquide. En sorry, geen krediet meer, of zeker niet gratis. Je schuld woekert nu nominaal in (ahum) waarde.

Vandaag liquiditeitscrisis, morgen – sst! – insolvabel. Kredietbetalingen gaan in wan-, herstructurering over faling naar leegstand, de bank verkrampt, het pensioenfonds kort, centrale banken lengen aan.

Robbertjes muntoorlog, bazooka’s devaluaties, rentes graven zich onder de loopgraven in. Deflatoire draaikolk. Het water dat rondom het paard klotst, vriest vast. Type Ice-9. En, hop, nog meer strooizout! Modern monetary theory (want in de praktijk #onesttousdesjaponais), helikoptergeld, universeel basisinkomen.

Tot het papieren vertrouwen dat te voet kwam, te paard vertrekt. Te nachtmerrie. En in galop. Galopperende inflatie.

… of de rode pil?

Want alle lijntjes van hierboven snuiven zich naar één punt. Het point blank van stagflatie. Het spook uit de jaren ’70 re-enacted. Dit keer met handelsoorlog in zesde versnelling, importheffingen, stokkende handel, acuut voorraadtekort, aanbodschok, hogere prijzen, stijgende inflatie, dalende productie, groei die stagneert, torenhoge werkloosheid, kapitaal dat erodeert, et voilà, shotje kogel van kortbij door de kop. Slik jij al maar je pilletje tegen stagflatoire depressie.

Och ja,

ik zou je nog kunnen entertainen met wat spin-offs. Vermogensbelasting, kapitaalcontroles, bail-ins, onteigeningen, polarisatie en iconoclasme en genocides, burgeroorlogen of autoritaire regimes, klimaatcataclysme, voedselcrisis en waternood en rellen en rantsoeneringen, Weimar 2.0, ruilhandel en reset, kortom, de hele winterwebshop van Kondratiev …, maar de zon gaat stilaan onder, hier in avondland, en ik zoek -geeuw- mijn trog maar eens op.

Of … – kwestie van te investeren in iets dat tastbaar is, dat ‘ze’ niet kunnen printen – … toch nog een slaapmutsje, ja?, om je gekooktekikkersyndroom te sussen?

Slokje Minsky?

Want, voorwaar, voorbij de Rubicon van het financiële abracadabra wacht ons weer die aha-erlebnis. Dan trekt, zoals in de Wizard of Oz, een straathond het gordijn weg en wordt de tovenaar ontmaskerd als charlatan. Tot zolang houden we het op deze woke: the Roaring Twenties van de vorige eeuw heten nu the Pouring Twenties, de jaren ’20 vol geldvergieten. Of, speciaal voor jou, the Pooring Twenties, genre ‘doe mij maar tien jaar verarming’. En van die arm, oops, is Adam Smiths onzichtbare hand geamputeerd.

Vrije welvaart als fantoompijn.

Alleen de pijn tijdens die knie in de nek is echt.

PS

Deze post stelde jou vooraf de vraag ‘Houden we het eerst even droog?’.

Wel, nu mag je schreien.

(gastartikel Franck Vanhee, copywriter/storyte!!er, www.kschrijvekik.be)