‘Maak u geen zorgen om de schulden’

In een persconferentie op 29 april verklaarde Fed president Powell laconiek: ‘now is not the time to be concerned about debt!’ Kennelijk was dit bedoeld om eventuele twijfels over het tot dusver gevoerde ‘monetizing’ (failliete) beleid weg te nemen. Voorts beloofde hij ‘to be committed to using every tool to save the world from virus considerable risks’! Dus: ‘whatever it takes’ (Draghi). Dit soort bewoordingen bezorgt je als toehoorder juist “nogal” twijfels, temeer daar een dergelijk stuntbeleid onder mondiale opvolging absoluut ongekend is. Zo weten we uit het verleden dat het “uitwonen” van de munt altijd tot desastreuze gevolgen heeft geleid. Het Romeinse Rijk had haar expansie voor een belangrijk deel te danken aan de goudvondsten die vooral glans kregen toen er munten (aureus) van werden geslagen. Deze waren zeer gewild.

Ten onder door schuld

Nadat de goudreserves meer en meer uitgeput raakten, kwam zilver aan bod en toen dat uiteindelijk in de loop van de derde eeuw was “uitgewoond” (zie schets hieronder) bood zout nog een uitweg, afkomstig van een zoutbekken ten oosten van Rome. Hiermee konden o.m. de huurlingen worden bekostigd totdat ze voldoende “zout in de pap” hadden en op goed moment bezit van de stad Rome namen. Als toenmalige aanvoerroute doet de naam van de binnenring van de stad “Via Salaria” daaraan nog steeds herinneren. Van “salaria” stamt ons “salaris” af dat eigenlijk een “vege” term blijkt te zijn. Het Rijk kon zich met de sterk geslonken goud- en zilverreserves steeds minder teweerstellen tegen de dreigende invallen van de Germanen en dat bleek uiteindelijk fataal te zijn. Zoals eerder in deze columnserie gemeld zijn alle grote ‘Empires’ als gevolg van overmatige schuldcreatie doorgaans door oorlogvoering teloorgegaan. Op soortgelijke wijze ging in 1990 ook de Sovjet-Unie als slachtoffer van de “Koude Oorlog” met het Westen ten onder.

Wel of geen inflatie

In de schoolboekjes staat dat de overheid met haar fiatgeld als zodanig nooit failliet kan gaan, maar overmatige verruiming van de geldhoeveelheid vormt wel de keerzijde van deze uitspraak. Veel economen zien hierin de ultieme oorzaak van inflatie maar het hangt ervan af waar een overmatige verruiming landt. Zolang dat zoals thans goeddeels in vastgoed en op de beurs belandt, is er wel sprake van inflatie in die vermogensklassen maar niet van een algehele inflatie. Centrale banken kunnen kennelijk nog wel even doorgaan met de ongelimiteerde digitale gelduitgifte, om bijvoorbeeld corona te bestrijden. De rente als prijs van het geld was daarvoor al op nul gezet om te voorkomen dat de schuldenberg nog harder zou groeien, laat staan hierop in te lossen. Als gevolg hiervan wordt het wel steeds lastiger om de prijs van het goud als barometer van het monetaire systeem onder “controle” te houden.

Koopkracht

Normaal gesproken reageert goud op het feit dat de M2 Money Supply (V.S.) in maart j.l. met 7,7% omhoog schoot en op jaarbasis samengesteld zelfs met 90,4%. Dit zou volgens econoom Milton Friedman binnen 12 tot 18 maanden een robuuste inflatie rechtvaardigen. Steeds vaker duiken vergelijkingen op met de gigantische geldverruimingen als gevolg van de opgelegde herstelbetalingen voortvloeiend uit de voorwaarden van de vrede van Versailles opgelegd aan het Derde Duitse Rijk. De koopkracht van de Reichsmark verdampte hierdoor uiteindelijk tot een fractie en leidde tot sterke verarming. Het nationaal-socialisme zou hieruit voortvloeien. Zonder hieraan overigens te refereren waarschuwde JP Morgen recent dat een hoge inflatie op de loer ligt naarmate centrale banken zich opnieuw bezondigen aan een nog ruimere financiële armslag. Dat zou zomaar kunnen naarmate het langer duurt en nog meer geld nodig is voordat de lockdown wordt opgeheven en daardoor bepaalde onderdelen van de economie steeds meer terrein dreigen te verliezen.

De snelheid van geld

Een dikwijls onderbelichte inflatie indicator is de omloopsnelheid van de geldhoeveelheid. Deze ligt thans nog steeds op een bedenkelijk laag niveau maar kan wel vrij snel uit de startblokken schieten. Dat is mogelijk bij een zogeheten negative supply shock, wanneer de aanvoer van producten onder druk komt te staan en aanleiding geeft tot stijgende prijzen. Hoewel niet direct merkbaar is de koopkracht uitgedrukt in edelmetaal sinds de loskoppeling van de dollar/goud relatie in 1971 in onderstaande grafiek in alle valuta’s sterk zichtbaar geworden:

Het spiegelbeeld hiervan vind je terug in de chart hieronder aan de hand van de groei van de inflatoire fiat geldhoeveelheid (FMQ):

Naarmate deze hoeveelheid groeit, inundeert de onderhavige koopkracht waarvan een hogere goudprijs getuigt. Dat het grote publiek deze relatie ontgaat, is niet onbegrijpelijk daar dit onderwerp in de mainstream media (MSN) nauwelijks of niet aan bod komt. Om deze reden zou je denken dat zelfs centrale bankiers en politici evenmin een clue hebben en bijgevolg het “te hoog vliegende vliegtuig” overtrekken. Daarmee verliest het draagvlak om vervolgens linea recta naar beneden te tuimelen. Een dergelijke tuimeling vertaalt zich monetair in een regelrechte melt down, die een dito reset (sanering) afdwingt. Er bestaat hiervoor immers geen plan B. Dit geldt overigens alle valuta’s!

De rol van de Fed

Als goud dan niet opnieuw het “aloude” anker wordt, kunnen de uitstaande schulden op geen enkele wijze worden “geaccommodeerd” en dat brengt grote politiek/sociale labiliteit met zich mee! De hamvraag is of er in dat geval ueberhaupt nog een rol voor de Fed is weggelegd, die thans tegelijk als pyromaan en brandweerman optreedt. Goed beschouwd heeft de Fed sinds haar oprichting altijd aan de wieg gestaan van alle recessies en prominent aan die van de langjarige depressie in de jaren ’30. Als gevolg van de nooit eerder vertoonde geldverruimingen en middels “de overname” van de obligatiemarkten is er geen rol meer weggelegd voor pure macro indicatoren als de spreads tussen de verschillende kort en langer lopende leningen. Deze hebben in feite geen enkele betekenis meer. Deze obli’s gelden thans als de meest verstoorde marktcategorie. Immers, voorheen gold een 10 basispunten beweging als een niet onbelangrijke shift in marktdenken. Tegenwoordig maalt niemand er meer om daar er bijna voortdurend sprake is van “voldoende” liquiditeit. Alle benchmark tarieven staan nu zo langzamerhand op nul en kunnen er in wezen ook niet meer vanaf! Moral hazard en risicobesef zijn daardoor letterlijk tot nul gereduceerd! Dit staat allemaal op het conto van de Fed.

En de gezondheidscrisis?

Zal meer geldverruiming de gezondheidscrisis kunnen oplossen? Of zal meer financiële verruiming en marktmanipulatie de reële economische problemen oplossen? Of naar welke andere indicatoren zouden we nog moeten kijken in deze upside down of Umwertung aller Werte of stuurloze financiële wereld? Op deze wijze wordt al angstig dicht tegen het communistisch marktdenken aangeschurkt! Twee dingen staan vast: centrale bankiers kunnen ons met biljoenen fiatpapier nooit naar welvaart “printen”, zo min ze ook ooit goud kunnen bij“printen”! Het Fed balanstotaal is per 29 april met $82,8 miljard opgelopen naar $6,665.929.000.000 of met ruim 6,665 biljoen neerkomend op $2,5 biljoen meer sinds eind februari! Wie ligt er van deze out of thin air geldcreatie nog wakker? In elk geval het Witte Huis niet waar “bandiet” Trump vierkant achter dit beleid staat om daarmee kans te behouden voor een tweede ambtstermijn, ongeacht welke gevolgen dat voor het nageslacht heeft!

De rol van China

Tegen alle schade die ‘the Chinese virus’ de V.S. intussen heeft berokkend heeft Trump in principe al een passende claim van $1,1 biljoen klaar liggen in de vorm van Amerikaans schuldpapier in handen van China. Het afboeken van dit schuldpapier zou voor China een flinke aderlating zijn en niet bijdragen tot inkorting van het pandemische verloop. Sterker, Trump zou zijn kansen ongetwijfeld vergroten door dit onderwerp in z’n campagne op te nemen. “Voor wat hoort wat”, nietwaar en de relatie met China is toch al naar de gallemiezen! Maar China heeft nog andere problemen “aan de broek hangen”, in casu de cash klemzittende Belt and Road partners die veelal ook vanwege corona om schuldverlichting vragen. Veel verder dan opschorting van de rentebetalingen en/of uitstel van aflossing zal China niet willen gaan tenzij de betreffende belangen op de een of andere manier aan China zouden worden overgedragen. Dit zou China’s invloedssfeer uiteraard ten goede komen.

Belt and road

Volgens de Belt and Road Monitor in Washington staat er aan deze partners een geschat bedrag uit van bijna een half biljoen dollar. China’s uiteindelijke doel is om tegen 2049 het gehele Euraziatische continent aan zich te binden om daarmee extra luister te kunnen bijzetten aan het 100-jarig bestaan van de Chinese Communistische Volksrepubliek. China’s andere geopolitieke wapen betreft de vermoedelijk grootste goudvoorraad ter wereld, “uit de losse pols” geschat op 25.000 tot 30.000 ton en groeiend! Het land beschikt eveneens over de grootste goudproductie ter wereld ad ca. 450 ton ‘s jaars, waarvan geen ounce naar het buitenland vertrekt!

Centrale Bank Digitale Munt

Vorige week vroeg de president van de Shanghai Gold Exchange (SGE), de grootste ter wereld, om een nieuwe super sovereign currency ter vervanging van de greenback. Deze wens komt niet zomaar uit de lucht vallen. Naar verluidt (maar onbevestigd) liggen er al plannen klaar tot de introductie van een digitaal elektronisch betalingssysteem gebaseerd op de blockchain technologie waarin de yuan een goud backing krijgt. Dat zou dan een geduchte concurrent van de dollar kunnen worden die in de reserverol ook wordt “benut” als geopolitiek wapen, bijvoorbeeld door het SWIFT betalingssysteem in te schakelen. Hiervan ondervinden landen als China, Rusland en Iran geduchte hinder en dat zelfs als een casus belli hebben aangeduid! Met dit nieuwe systeem zouden deze landen tevens gevrijwaard zijn van een verdere koopkrachtontwaarding van de dollar.

Einde Amerikaanse suprematie?

Op bovenstaande chart wordt verduidelijkt in welke mate de koopkracht van de dollar uitgedrukt in goud vooral in de laatste jaren verder is “verkankelemiend”! De vraag is of deze ontwikkeling in alle ernst in Washington wordt onderkend. Over “andere tijden” gesproken: het zou zomaar kunnen dat straks het einde van de Amerikaanse suprematie in zicht komt. Ook voor Europa wordt het dan “knopen tellen”. Het is alleen triest om tot deze conclusie te moeten komen precies na 75 jaar vrede die destijds toch ook zo sterk door de Amerikanen is bevochten.