Dagelijks worden wij op een portie onzin geconfronteerd, waar de honden geen brood van lusten. Cijfers worden over je uitgestrooid alsof het snoepgoed in Sinterklaastijd is. En iedere zichzelf respecterende analist geeft daarbij in zijn analyse ter verheldering van zijn standpunt vaak ook nog eens de prachtigste grafieken.

Adrian Douglas

Jaren terug las ik ooit eens een prachtig artikel van Adrian Douglas, die onlangs overleden is. Ik zal zijn bijdragen aan een beter begrip over een aantal zaken zeker missen. Hij wist, als geen ander, de kern van de zaak bloot te leggen en regelmatig heb ik dankbaar van zijn relativeringsvermogen gebruik gemaakt. Want relativeringsvermogen heb je in deze tijden zeker wel nodig waarin bedragen duizelingwekkende vormen hebben aangenomen en de gebeurtenissen zich in sneltreinvaart afspelen.

Desinformatie

Ik ben, net als de meeste mensen waarschijnlijk, nogal visueel ingesteld en laat me graag een grafiek voorschotelen om even een snelle indruk te krijgen van hoe de vlag ervoor staat. Maar toch is dit een van gevaarlijkste zaken als het op interpretaties aankomt. Je bent snel geneigd om op basis van een plaatje conclusies te trekken, zonder je goed te realiseren, wat die plaatjes voorstellen.

Klassiek voorbeeld

Laten we hier als voorbeeld een willekeurig bedrijf nemen dat momenteel een omzet heeft van 5 miljoen en dat jaarlijks een stijging van deze omzet met 500.000 weet te realiseren. Grafisch gezien ziet dit er als volgt uit.

Deze grafiek ziet er natuurlijk fantastisch uit en menig investeerder zal hier beslist zijn geld in willen steken. Volgens mij zullen ze in de rij staan om dit groeiaandeel te mogen kopen. Nu als tweede voorbeeld nemen we een bedrijf dat zijn jaarlijkse groeipercentage ziet afnemen. En zo’n grafiek zou er als volgt uit kunnen zien.

Dit ziet er niet zo goed uit en waarschijnlijk zal het overgrote deel van de investeerders dit bedrijf niet in zijn portefeuille willen opnemen en links laten liggen.

Appels en peren!

Wat we hier vergelijken gaat natuurlijk niet op. Het is natuurlijk niet terecht om centen met procenten te vergelijken en daar  dan je conclusie op te baseren. Een kind kan zien dat de ene grafiek  stijgt en de ander daalt. D.w.z. dat kind kijkt alleen naar de grafiek en niet naar wat het voorstelt.  Maar op de een of andere manier schijnt dit toch dagelijkse praktijk te moeten zijn, waardoor vele mensen op het verkeerde been gezet worden door dit gegoochel met appels en peren.

Knollen voor citroenen?

Maar om u uit de droom te helpen, hier werden u nu knollen voor citroenen verkocht. Deze beide grafieken stellen hetzelfde bedrijf voor, maar gezien uit een verschillend perspectief. De 1e grafiek geeft een constante groei in een valutawaarde weer, met als noodzakelijk gevolg dat het jaarlijkse groeipercentage afneemt.

GDP als praktijkvoorbeeld

Toevalligerwijs komt de afname van het groeipercentage aardig overeen met de huidige situatie rond China en haar GDP, gezien vanaf het jaar 2010, toen dit groeipercentage 10,3% was. En te oordelen naar de ramingen voor dit en volgend jaar voor China, liggen ze aardig op schema met de getoonde grafiek van de percentages. Maar om daar nu de conclusie aan te verbinden dat China tot in lengte van dagen (nog zo’n 18 jaar te gaan op de grafiek) de groeimotor  van de wereldeconomie zou worden, lijkt me ook weer wat overdreven. Hoewel we wel vaak geconfronteerd worden met uitspraken dat China’s groei afneemt. En wat men daar dan eigenlijk mee bedoelt is het groeipercentage en niet het groeibedrag. Als we de 2e grafiek zouden doortrekken naar een periode van 40 jaar dan ligt het GDP groeipercentage nog maar op ongeveer 2%. Een situatie waar we in de westerse wereld tot kort geleden nog steeds aan voldeden.

Het voert me te ver om hier nu uitgebreid op in te gaan, maar ik zou graag zien dat men een beetje wakker geschud wordt en goed gaat beseffen wat er nu eigenlijk met zo’n grafiek bedoeld wordt. Ik zou haast zeggen: Gebruik de grafiek, maar misbruik hem niet.