(door Gerrit Welbergen) Er is een volkswijsheid die zegt, “waar je mee omgaat, daar word je mee besmet.” Wel, Nederland maakt deel uit van de Europese Unie en een aantal van onze vriendjes hebben er een handje van om zich flink in de schulden te steken, en daaraan gekoppeld de begroting uit de hand te laten lopen. In feite een vorm van oplichting want het is gewoon bedrieglijk om onverantwoord met de staatsfinanciën om te gaan.
Hoe meer krediet, hoe meer toekomstverdriet
Ach ja, het is natuurlijk niet je eigen geld maar het geld van de belastingbetaler die later vriendelijk wordt gevraagd om mee te betalen aan de aflossing. Hoe meer krediet, hoe meer toekomstverdriet. Over rente praten we maar niet, die wordt afgeschaft als de centrale banken o.l.v. de ECB en de FED hun zin krijgen. Of is het nu Trump in de VS die de FED onder druk zet en Italië in de EU, die de ECB onderdruk zet. Ik denk dat de politiek de centrale banken onder druk zetten.
Doorschuiven
Onder druk van de begrotingstekorten van veel schuldennaties voelen de centrale banken zich genoodzaakt om de economie te redden van de ondergang. Door middel van stimulerende maatregelen en renteverlaging moet de kredietberg nog enigszins draaglijk worden gehouden. Het is een ingewikkeld proces van schuldcreatie dat uiteindelijk leidt tot armoede voor de volgende generatie. Echter duurt het (overmatige) groeiproces van de kredietberg al meer dan 30 jaar, terwijl het overgangsproces naar de nieuwe generatie ook een tiental jaren duurt(!). Als je het goed beschouwt is de huidige schuldcreatie, opgelegd door centrale banken, een vorm van oplichting omdat er “gesjoemeld” wordt met het monetair systeem van de samenleving. De verantwoordelijkheid voor de aflossing van de schuldenberg wordt simpelweg doorgeschoven naar de volgende generatie. Zelf uit de wind blijven en een ander laten opdraaien voor de kosten, of de schade zo u wilt.
De glitter van twitter
Dit is zo ongeveer het monetaire beleid van overheden en centrale banken van de diverse lidstaten van de EU. Met mooie beloftes zijn onze politici in het pluche terecht gekomen en vervolgens gaan ze ‘sjoemelen’ met staatsfinanciën. Je moet uiteindelijk je eigen kiezers te vriend houden en daarom de tekorten maar afdekken met leningen. Het vervelende is dat je meestal met andere partijen moet regeren die iets andere gedachten hebben over hun bestedingen. Ach, we doen wat water in de wijn en we weten dat centrale banken altijd nog als redder in nood kunnen opdraven als later blijkt dat de bodem van de schatkist iets te snel in beeld komt. “The lender of the last resort.” De kampioen twitteraar in de VS weet hoe het werkt. Renteverlaging kun je in deze 21ste eeuw makkelijk afdwingen met een tweet.
Losbandige bonvivant
Nu was Nederland meestal het beste jongetje van de EU-klas als het op financiën aankwam. Gezien de duidelijk EU-afspraken om niet meer dan 3 procent begrotingstekort te hebben en dat de staatsschuld niet meer dan 60 procent van het BBP mocht bedragen, presteerde ons kleine kikkerlandje uitstekend. Echter waren er regelmatig minder brave broeders die niet goed op hun centjes pasten. Ze werden voorzichtig op de vingers getikt en verzocht om wat beter op hun geldzaken te letten. Maar ja, de meester mag niet meer zo streng optreden zoals dat vroeger in de klas gebeurde. Een corrigerende tik is uit den boze. Wat? Je wordt aangeklaagd door de leerling met zijn ouders. Het is een kwestie van mores en tradities. Echter is de zedenleer aan erosie onderhevig en is moreel gedrag verdrongen door immoreel gedrag. We mogen tegenwoordig veel meer. De banden zijn wat losser. Lang leve de vrijheid.
Potverteren
Eindelijk wordt een klein polderlandje wakker dat zich voelt achtergesteld bij de ongebonden levenswijze van bijvoorbeeld de zuidelijke EU-lidstaten. Na zoveel jaren lidmaatschap van dezelfde club moet je je toch een keer aanpassen aan de losbandigheid van de clubleden die vinden dat inkomsten direct besteed moeten worden. Gewoon direct opsouperen. Investeren is uit den boze. Het heerlijke gevoel dat veel leden bijdragen aan die grote snoeppot waarbij jezelf, met een beetje meer lef dan een ander lid, wat vaker het deksel optilt. Dat is een beetje vrij vertaald de gang van zaken in een club waar het bestuur niet al te daadkrachtig durft op te treden tegen de assertieve leden.
Na ons de zondvloed
Uiteindelijk leidt het potverteren tot onenigheid en de val van het bestuur en een scheuring in de club met opzeggen van lidmaatschappen. Soms kan het een poosje duren en vervalt het doorsukkelen met sterk verdeelde leden in een uiteindelijke malaise waarbij een bestuurscrisis onvermijdelijk is. Nu gaat Nederland zich ook wat losbandiger opstellen en meedoen met potverteren. Het bestuur van de grote club is nog niet gevallen, dus kunnen we nog volop profiteren van de ruimte die wij hebben op onze staatsbegroting. Zelfs onze kredietberg is ruim onder de maat. Juist nu moeten we er bij zijn als geld lenen wordt beloond. Na ons de zondvloed.
Snel handelen als honingpot overloopt
We worden laat wakker. Hadden we niet eerder het deksel van de honingpot kunnen oplichten toen bleek dat ie meer dan halfvol was? We zagen dat centrale banken bezig waren met een beleid dat de honing steeds makkelijker werd aangevuld door de drempel te verlagen. We moeten nu wel snel voortmaken want als de honing zo goedkoop wordt dan kan het potje misschien wel eens overlopen. Zuinig hoeven niet meer te zijn, wat een weelde! We moeten snel handelen. Om te beginnen eerst maar direct 50 miljard er uit lepelen naar een fonds. Kunnen we straks lekker over kijven hoe we dat geen verdelen. Maar wel snel handelen want die honingpot kan al zomaar overlopen. En daar schuilt een groot gevaar. Als we worden overstroomd met een overdaad aan zoetigheid dan volgt al snel het zuur.
Na het zoet komt het zuur
Het zijn de bekende natuurverschijnselen als de boel uit balans raakt. Met een overdaad aan sneeuw in de Alpen volgen lawines en een massa smeltwater wordt door een te snelle temperatuurstijging de Rijn ingestuwd. De dijken zijn niet bestand tegen zoveel wateroverlast en veel huizen raken onder water. Hetzelfde effect als de honingpot die overstroomt en de toegestroomde menigte over elkaar heen valt om te snoepen van de overdaad. Uiteindelijk staat de massa muurvast op de kleverige ondergrond. Eerst vliegen ze als bijen op de honing af en daarna reageert men als door een wesp gestoken en begint het gemor. Ach, het is het bekende verhaal van na het zoet komt het zuur. Gelukkig zijn ook augurken goed te verteren. Ik heb een goeie smaak maar ga toch eerst maar aan de honing.
Het discussiepunt:
Wat is nu de moraal van mijn verhaal. Is het verstandig dat de Nederlandse overheid de staatsschuld weer opvoert aan het einde van de hoogconjunctuur? “We hebben al zo weinig, vergeleken bij onze kredietvrienden.” Of zijn we nu te laat en was het beter geweest de uitgemolken middenklasse te stimuleren met fiscale maatregelen?
GW
Het probleem in Nederland is dat de schuldproblematiek naar de private sector is verschoven en die is per hoofd van de bevolking veruit het hoogst van Europa. Als we dan ook nog eens de staatsschuld gaan verhogen zijn we bij de naderende crisis nog veel harder de klos. De armoede neemt al snel toe. Kijk maar eens naar de lege schappen van de voedselbanken en het aantal daklozen. Mooi stuk Gerrit.
Inderdaad. Onze nationale schuld, dat is staatsschuld + bedrijfsschuld + privéschuld(hypotheken en kredieten) is de hoogste in Europa. Bij een dalend BBP gaat dat zwaar wegen.
plus gemeentelijke schulden.
Het klopt dat we een zeer hoge schuld hebben maar we hebben meer dan 1000 miljard pensioen , dat hebben geen van de andere landen binnen de eu dat wordt daar hun probleem . Daarom wil brussel ons spaarpotje . Dus valt wel mee als we die tegen elkaar wegstrepen
Wat wilt u nu wegstrepen?
Om alvast olie op het discussievuur te gooien smijt ik mijn mening er alvast in. Ik kies voor fiscale maatregelen in de vorm van fikse verlaging van loon- en inkomstenbelasting. Dat zijn meerdere vliegen in één klap. Ten eerste: De opgelopen inkomensachterstand van het middensegment en de gepensioneerden kan daarmee gecompenseerd worden. Ten tweede: Door hogere netto inkomsten bij een groot deel in de samenleving vloeit meer geld in het laatje bij detailhandel en MKB, waardoor hogere opbrengst omzetbelasting en winstbelasting. Ten derde: bruto loonstijging in bedrijfsleven kan achterwege blijven waardoor betere concurrentiepositie met buitenland zorgt voor meer export. Helaas vrees ik dat op Prinsjesdag de Miljoenennota een beetje van dit en het bekende beetje van dat presenteert. En de snoeppot vullen met 50 miljard geleend geld, of zoveel miljard in die richting, zou best wel eens tegen kunnen vallen als investeerders afzien van negatieve rendementen op obligaties. Als de ECB straks aandelen opkoopt zou mogelijk de bubbel in aandelen verder kunnen worden opgeblazen en dat opblazen willen beleggers niet missen. Beleggers gaan straks massaal aan het lachgas van de ECB. Kortom, onze lakse regering reageert te laat. De tijd van rekken en d’r bij blijven is geweest. Als je wil scoren moet je de tegenstander en de concurrentie voor blijven.
Juist goed dat de staatsschuld weer oploopt, met zo’n lage (negatieve) rente verstandig ook verstandig leen je immers rijk. Als alle zuidelijke landen in de problemen komen hoeven ze hier hun handje niet op te houden. Wij niet te mopperen over het besteden van geld. En loopt de Unie gelijk op.
Dus snel aan de slag met nieuwe metrolijnen, zuiderzeespoor, inpoldering van het IJsselmeer, verplaatsen van Schiphol in zee met de hyperloop verbinding naar Engeland. En graag ook een paar miljoen huizen erbij, en tot slot spreiding van kantoorparken naar Noor Nederland Limburg en Zeeland, want de banen blijven toch hier in Nederland!
Het idee van flinke investeringen in renderende objecten is niet verkeerd. Echter deel ik jouw persoonlijke keuzes niet. Een andere, meest belangrijke, afremmende factor is dat het geld simpelweg op is. Mijn uitleg is simpel. In een tijdvak van meer dan 30 jaar is er mondiaal een record schuldenberg opgebouwd. Mede door de globalisering hebben ook opkomende economieën zoals China zich flink in de schulden gestoken. Ik bedoel dan de nationale schuldenberg: staatsschulden + bedrijfsschulden + particuliere schuld. Om de kredietberg betaalbaar te houden hebben centrale banken de rente systematisch en stapsgewijs verlaagd. Op het laatst, vanaf de kredietcrisis 2008/9, kwam daar de kwantitatieve verruiming(QE) bij. De kermis moest blijven draaien. Op gegeven moment raak je de bodem en zak je door het ijs met negatieve rentetarieven. Dat is een wake up call.
Uitgeleende gelden zijn namelijk ingeleende gelden die als bezit op de balans van de kredietverstrekker staan. Even los van het feit dat banken ook zorgen voor geldcreatie d.m.v. uitgifte van hypotheken waarvoor de tegenwaarde van onderpand wordt bijgeschreven op de linkerzijde van de balans. We zijn nu, anno 2019/2020/2021 op een punt aanbeland dat er mogelijk een kopersstaking komt in staatsleningen en bedrijfsleningen. Beleggers en investeerders zullen niet eeuwig hun geld blijven uitlenen tegen negatieve rentetarieven. Op dit moment is er al voor 20 biljoen dollar aan obligaties verkocht met negatieve tarieven. Daarnaast ontstaat er onrust onder
bankrekeninghouders en de mensen die sparen voor hun pensioen en genieten van hun pensioen. Hun opgebouwde reserves worden aangetast. Zelfs bankiers komen in het geweer tegen het rentebeleid van de ECB.
De temperatuur stijgt, we zakken langzaam door het ijs. Een monetaire crisis staat voor de deur. De rentetarieven verder verlagen onder nul druist in tegen de menselijke waarden van het kapitaal. Onder nul vriest het kapitaal vast en dat brengt de economie tot stilstand. Kapitaal werkt alleen boven nul met normale rentevoeten. Met deze eenvoudige uitleg wil ik duidelijk maken dat een aanstaande monetaire (krediet)crisis het einde betekent van het huidige fiat geldsysteem. Het is wachten op een big reset.
NLs private schuld is een van de hoogste ter wereld. De publieke schuld daarentegen relatief laag.
Daarnaast hebben we een enorm handelsoverschot. (target 2) 2018 circa 220 mld (bron;http://sdw.ecb.europa.eu) Het geld dat we hier overhouden/besparen is een ander land z’n consumptie/krediet(Target 2) Je kan die landen gaan bashen. Maar er ligt dus ook een verantwoordelijkheid bij het land met een dergelijk overschot. Er wordt gesuggereerd dat er causaal verband bestaat tussen de hoogte van het handelsoverschot en de omvang van een financiele sector. Immers dat handelsoverschot dient verwerkt te worden tot kredieten aan derden landen of binnenlandse hypotheekconsumptie.
Wil je dit effect tegengaan dien je als land een gedeelte van dat handelsoverschot zelf te consumeren. Dat is wat de regering nu voorstelt.
Je zou het geld kunnen inzetten met als doel om vraaguitrval bij de nlse bevolking te compenseren en met als tweede orde effect dat er meer bestedingsruimte komt bij gezinnen om private schulden te verlagen. Dat zie ik niet snel gebeuren bij een overheid die zo’n bedrag moet “investeren”
Het tweede effect van deze ingreep is dat de hoeveelheid door de ECB op te kopen staatsschuld vergroot wordt. Als alle sterke landen hun staatsschuld laten oplopen tot hogere percentages BNP dat geeft dat ruimte EU breed om het percentage op te kopen staatsschuld te verhogen. Met als effect dat de ‘zwakke’ landen lagere rentes betalen en dus uit de wind gehouden kunnen worden.
Ho, ho, ho! Niet zo destructief! Bekeken vanaf het Vrijthof (jawel, vanachter een glaasje) in us Mestreech, het BALKON VAN EUROPA, ziet Holland er heel anders uit.
‘Les Bataves’ noemen de Fransen ons weer vol ontzag, nadat hun wereldkampioenelftal te kakken was gezet door onze West-Indische Compagnie. , Een eretitel als een klok, voor een stel piraten in de stinkende Maas/Rijndelta,
met een klinkende historie die zelfs elk kind achter de Chinese Muur kent.
H-o-l-l-a-n-d spreekt een woordje mee!
Zelfs de groten dezer aarde hebben wij getrotseerd. Ook in Europees verband.
Oranje een lieverdje? Vergeet het maar. Zelfs Griekenland staken wij naar de kroon met onze schulden en ons begrotingstekort.
Het was zó erg dat we door de EU werden verbannen naar de strafbank, wegens onbehoorlijk bestuur. Brussel detacheerde een controlerende begrotingscommissaris in De Haag. Om onze rekenmeesters het rekenen bij te brengen. Geen Duitser of Fransman, non!, een ‘Wallon’, nota bene, om de totale blamage compleet te maken.
Maar toen kwam Mark-met-de-hark. Een groot staatsman. Had nog nooit gehoord van stuurboord of bakboord, maar wel van Rita’s ‘recht door zee’.
Met knoestige, Hollandse hand omklemde hij vastbesloten het roer en legde de zweep over de vloekende roeiers.
Binnen de kortste keren waren we weer boven Jan en geven we weer op een positieve manier de toon aan. Maar we zijn er nog niet. Jaloerse buren mekkeren over onze decadente leefwijze, onze nog steeds veel te hoge gezinsschulden, verboden staatssteun via brievenbussen, onze narcotica-industrie, het hormoonvlees en de waterige tomaten. En nog steeds geen ongekozen Hollandse mandarijnen op sleutelposities. Jeroen niet en ook Frans niet, die toch zo zijn best had gedaan de hulp van spin doctors en Franse coiffeurs.
Met een recessie in aantocht begint ook nog het geëtter over een Europees ‘stikstofbesluit’, waardoor misschien wel duizenden nieuwbouwplannen in de woning- en bedrijvensectoren bij het grof afval kunnen, samen met de uitbreiding van de werkgelegenheid en betere huisvestingsmogelijkheden.
Kom, we lenen gratis nog wat bij binnen die 60%, als appeltje voor de dorst. Voor de infrastructuur. Maar het hele land ligt al vol asfalt, de beste wegen van Europa. Terwijl de autootjes vast minder worden door de economische krimp? Eindelijk investeren in een goed huisvestingsbeleid, terwijl aanlopende bouwplannen worden gecanceld vanwege de nieuwe stikstofregels?
Allez, laat de zuiderling relativeren bij een hap in het schuim (Proost!).
Op het ‘balkon van Europa’ hebben we nu andere zorgen: de verbeten broedertwist over de plek van het feest der feesten, de 11devande11de, de opening van het nieuwe carnavalsseizoen.
Schitterend commentaar! Krijgt deze column ten minste nog wat amusementswaarde.