Mondiale kredietberg 2020, opstapelen of affakkelen

De vergelijking van de brandstapel in Scheveningen met de mondiale kredietberg is een mooie metafoor. Jarenlang werd het opbouwen van pallets op de stranden van Scheveningen en Kijkduin gedoogd. Het was de volkstraditie van het jaar. Steeds meer mensen werkten er aan mee en elk jaar werd de brandstapel hoger. Er werd wat gecontroleerd door veiligheidsinspecteurs en de laatste jaren werden zelfs bevelen afgegeven.

Brandstapels

De stapel zou veel te hoog worden en mogelijk een gevaar vormen voor de omgeving. En helemaal als er een stevige wind uit het westen zou waaien. Hoe erg het mis ging hebben we kunnen zien. De TV-beelden van die angstaanjagende vonkenregen die zich over de stad verspreidde staan nog op ieders netvlies. Het ging helemaal mis. Den Haag is ternauwernood ontsnapt aan een ouderwetse middeleeuwse stedenbrand. De overheid heeft gefaald met onvoldoende toezicht en de burgemeester kon opstappen.

Smeltende gletsjers

Nu de vergelijking met de schuldenberg. Ook die wordt mondiaal enorm opgestapeld tot record hoogte. Het volk heeft er vertier aan. Men kan namelijk steeds goedkoper geld lenen tegen telkens lagere rentepercentages. Het lijkt wel een traditie dat elk jaar de rente verder daalt. Steeds meer mensen doen er aan mee en in diverse landen wordt de brandstapel, eeehh schuldenberg, alsmaar hoger. Regelmatig wordt er gecontroleerd door de kredietbeoordelaars Moody’s, Standard & Poor’s en Fitch. Er werden negatieve ratings afgegeven maar het opstapelen van de mondiale schuldenpallets gaat nog altijd door. Overheden en ratingbureaus verliezen de controle. Hoe zou dit aflopen als er een perfecte storm opsteekt uit de verhitte Tropen? De wereldwijde schuldenberg, met besneeuwde toppen en gletsjers, zou als een lawine gaan afglijden en laag gelegen dorpen en steden onder water zetten. Een vergelijkbaar scenario hebben we gezien in de jaren 2008-2012. Een perfecte storm die een kredietcrisis veroorzaakte.

Lawinegevaar

Wanneer zich rampen voltrekken wordt ineens iedereen wakker en probeert men orde op zaken te stellen. Te laat ziet men in dat dingen anders moeten en dat er pijn wordt geleden bij degenen die te ver zijn gegaan en grenzen hebben overschreden. Kwestie van discipline en bewustwording. Toch rijst nu de vraag in hoeverre bijvoorbeeld de financiële markten, met de banken als handlangers, orde op zaken hebben gesteld. Was er sprake van coördinatie en leiderschap? Of deed iedereen gewoon maar wat. Als we nu kijken naar de record hoge kredietberg dan mogen we gerust stellen dat er totaal geen discipline was. De onderlinge afstemming over de afbouw van de schuldenberg na 2008 heeft dus totaal niet gewerkt. Integendeel. Deze ging over de top, tot ver boven de sneeuwgrens. Hoe lang moeten we nu wachten voordat de wind uit de verkeerde hoek waait?

Tsunami raakt ook onze kust

Kijken we naar ons eigen kleine polderlandje dan hebben we flink ons best gedaan. De staatsschuld is momenteel lager dan 50 % van ons BBP. Dus zouden we tegen een stootje kunnen. En dat is dus de grote vergissing. Als een piepklein landje de zaken goed voor elkaar heeft, de begroting op orde, werkloosheid laag, stabiele regering, enzovoort, dan hebben we niks te vrezen toch? Echter zijn we totaal afhankelijk van de ontwikkelingen om ons heen in een wereld met open grenzen en onderlinge verwevenheid. Als onze vrienden van eenzelfde muntunie de interne zaken niet goed geregeld hebben dan gaan wij daar last van krijgen. Het is de bekende onbalans die de boel doet schuiven. Als grote wereldmachten hun schuldenpallets hebben opgestapeld tot ver buiten de horizon(> 100 procent) dan gaan wij daar last van krijgen. We hebben open grenzen en de wereldzeeën zijn aan elkaar verbonden. Als de tsunami van de kredietberg gaat rollen dan zullen de golven ook op onze kust beuken.

Zandzakken voor de deur

De vervlechting van het mondiale financiële stelsel is enorm en daardoor zorgwekkend. Een wereldwijde terugval van economische groei doet de wereldhandel ineen zakken en zal een klein handels- en exportlandje hard treffen. In de bankensector is er sprake van een mondiaal besmettingsgevaar als de Repomarkt “overloopt” en vervolgens derivaten gaan schuiven. Als klein polderlandje kunnen we ons niet wapenen tegen zoveel narigheid van buitenaf. Hooguit wat zandzakken voor de deur. Mogelijk moeten we zelfs als hulpverlener optreden voor onze “bevriende” lidstaten van de EU waar de brandstapel veel hoger is. Pas dan zal blijken hoe rotsvast de onderlinge affiniteit is van 28 EU-landen. Ach ja, het is maar een vooruitblik op het nieuwe decennium 20-30 van een nuchtere analist.

EU, harem van 28 liefjes

Ben geen doemdenker hoor. Ik blijf positief en blijf vertrouwen op de onderlinge solidariteit van de eigen landgenoten als de nood hoog is. Soms is een economische ramp niet verkeerd. Vervaagde normen en waarden keren weer terug als mensen op elkaar aangewezen zijn. In tijden van welvaart is de lotsverbondenheid en onderlinge trouw vaak ver te zoeken. Opmerkelijk is dat juist nu vlak voor de jaarwisseling het aantal echtscheidingen een recordhoogte bereikt. Heeft puur te maken met wetswijzigingen waardoor het financieel onaantrekkelijk is om na 2019 elkaar een nee-woord mee te geven. Bedankt, je mag wel gaan. Wat ik mij hierbij afvraag is, hoe sterk zou de onderlinge verbintenis zijn in de harem van de “sjeik van Brussel” met zijn stoet van 28 liefjes. Hoe makkelijk, of hoe moeilijk, is het om straks in 20-30 een relatie te beëindigen? Ach ja, als er één schaap over de dam is dan volgen er meer.

Eerst het vuurwerk

Maar eerst het vuurwerk straks om 00:00 uur op 31 december. Misschien voor de laatste keer vanwege een mogelijk verbod. Toch verwacht ik wel wat onaangekondigd vuurwerk op gezette tijden in het nieuwe decennium. Desondanks, een Groen en Gezond 2020!

GW