In een artikel van Koen Dil was te lezen dat de 2e helft van 2012 vermoedelijk wat verkoop betreft een drama zou gaan opleveren voor de woningmarkt in Nederland. Als het alleen om de ingezakte verkoop zou gaan dan zou het, wat mij betreft, nog wel meevallen. Veel erger en gevaarlijker is het hele systeem van financiering betreffende huizen en kantoren. Het levert voldoende brandstof op om tot een meer dan explosief mengsel, en daarmee een hele grote boem te kunnen komen.

Wat is er aan de hand?

In tientallen jaren voorafgaand aan het nu hebben tal van Nederlandse particulieren en beleggers geïnvesteerd in respectievelijk woningen en kantoren. De panden en de grond bleken steeds meer waard te worden en voor woningen (de kantoren laat ik voor het gemak even buiten beschouwing) was er een prachtige fiscale constructie bedacht om de woningverkoop te stimuleren.

Kopers van woningen mochten en mogen de door hun, over de lening voor het huis te betalen rente aftrekken van hun inkomen en hoeven daardoor minder belasting te betalen. Wie elke maand een deel van het geleende bedrag terugbetaalde werd zo een dief van eigen portemonnee. Door zogenaamd aflossingsvrij te lenen bleef de schuld maximaal, net als de renteaftrek. Ooit, meestal na dertig jaar, zou de schuld terugbetaald moten worden. Dit kon door er voor te sparen (bijvoorbeeld d.m.v. een spaarhypotheek) of door het huis te verkopen. Met de opbrengst kon dan de lening worden afbetaald én zou men ook nog flink wat overhouden, gelet op de al maar stijgen waarde van huizen.

Huizen en kantorenmarkt is ingestort

Anno 2012 is door de economische omstandigheden zowel de huizen- als de kantorenmarkt ingestort. In korte tijd is de vraag enorm afgenomen, het aanbod gegroeid en zijn mede als gevolg daarvan, in nog al wat gebieden, de prijzen met en sneltreinvaart naar beneden gegaan. Donderwolken zoeken elkaar kennelijk op, hebben onderlinge aantrekkingskracht. In deze kolkende soep is er een ingewikkelde situatie ontstaan. Ik ga niet in op getallen want  de meningen over de totale schuld, wat er al in diverse spaarpotjes zit en dergelijke lopen namelijk ver uiteen, doen er ook niet echt toe als het om de grote lijnen gaat. Ik beperk me tot vier punten anders is er een boek nodig om het allemaal op te kunnen schrijven.

1. Anno 2012: Is de waarde van onroerend goed sterk afgenomen en zal nog verder dalen;
2. Zit er bij banken, particulieren en de staat behoorlijk wat spanning wat betreft de verhouding van de waarde van het onderpand en de uitstaande leningen. Kort gezegd is er nogal wat onderdekking;
3. Lopen particulieren, banken en de daarmee overheid steeds meer risico dat leningen, gedeeltelijk of helemaal, niet meer kunnen worden terugbetaald;
4. Wordt, is mijn verwachting, de Nederlandse staat gedwongen tot een drastische aanpak van de schuldenberg o.a. door verplicht aflossen voor ieder, ook van de bestaande hypotheken, alsmede het sterk reduceren van fiscale voordelen.

Achtbaan zonder veiligheidsvoorzieningen

Duidelijk is, in elk geval voor Brussel, dat de schulden op huizen (kantoren) zo snel mogelijk moeten worden gereduceerd om de risico’s die de banken en daarmee de staat lopen voortvarend terug te kunnen brengen. Voor nieuwe gevallen moet voorkomen worden dat dergelijke risico’s ontstaan. De gevolgen van deze maatregelen zullen groot zijn. Een enorme hoeveelheid geld zal niet meer gebruikt kunnen worden voor consumptie. De inkomsten van de handel en daarmee van de staat zullen drastisch worden gereduceerd. De economische groei gaat met sprongen achteruit.

Minder banen, minder verdienen, minder pensioen, meer betalen voor energie, wonen en zorg, nog minder consumeren, nog minder economische groei, nog minder staatsinkomsten met als gevolg hogere belastingen en dus weer minder bestedingen. Een achtbaan zonder veiligheidsvoorzieningen. Het enige wat je kunt doen is je vasthouden. Hopen dat het goed gaat.

Herstructurering als enige duurzame oplossing

Er staan ons woelige tijden te wachten, waarbij het haast onvoorspelbaar is wat er allemaal kan en zou kunnen gebeuren. Niets is echter hopeloos. Er zijn altijd kansen om er weer boven op te komen. Voor de politici van de huidige tijd/ generatie is dit waarschijnlijk een brug te ver, een opgave die ze niet aan kunnen. Een te veel aan timmerman zijn die alleen een hamer als instrument voor de oplossing ziet.

Het wordt tijd voor een generatie van nieuwe mensen, die zich los van eigen of politiek groepsbelang, een tijd willen inzetten voor de mensheid. Die het niet gewoon willen vinden om tot midden in de nacht te vergaderen, die met een redelijke vergoeding tevreden kunnen zijn, die politiek en bestuur niet als hun levenswerk maar als een bijdrage aan de samenleving en die van hun kinderen willen zien. Veilig, duurzaam.