Gezien de alarmerende economische berichten maar even een vervolg op mijn vorige column met dezelfde titel. Niet om vrolijk van te worden. Ik mis het vermaak in deze pandemietijd. Het jaar 2020 is echt een wereld van verschil als we vergelijken met een jaar geleden toen we lachend de schouwburg uit kwamen na een voorstelling van Jochem Myjer of Brigitte Kaandorp. Of na een voorstelling van mijn favoriete Dutch Eagles of Rowwen Hèze in de plaatselijke schouwburg.
“Wen er maar aan”
Nu is het stil in de stad. Nergens pleinfeesten en nergens de fanfareklanken van ons plaatselijke fanfareorkest. Het is saai in de stad en dat went niet. Sommigen praten mij nog meer somberheid aan door te roepen, “wen er maar aan!” Hoezo wennen? Dat wil ik juist niet. Als dit het nieuwe normaal wordt dan doe ik niet mee. Ook die kreet hoor ik vaak om me heen.
Waar is de saamhorigheid
Mensen worden opstandig naarmate de beteugelende coronamaatregelen toenemen. Mondkapje voor, mondkapje af, wel of niet uit eten met familieleden, en dan die vermaledijde anderhalve meter als ik iemand wil omhelzen buiten mijn huishouden. Nee, dit went niet. Heb ik niet alleen last van. Ben benieuwd hoe lang de samenleving die beteugelende maatregelen denkt vol te houden. Oké, we doen het voor de ouderen en de zwakkeren. Gaat best om een groot aantal mensen in onze samenleving, hoewel niet de meerderheid. Hiermee raak ik een cruciaal, emotioneel punt. Een heus dilemma. Alle opofferingen gaan namelijk ten koste van de economie. Zoals ik vaker opmerk, corona geeft een strijd tussen gezondheid en geld. Hoe solidair is de samenleving anno 2020? In een tijd dat individualisme de boventoon voert. Ieder voor zich en God voor ons allen. Ik vrees dat het saamhorigheidsgevoel al een poosje is verdwenen in een groot deel van de westerse samenleving. Zie het asociale gedrag in de publieke ruimte waar mensen elkaar verrot schelden als het gaat om wel of niet een mondkapje voor. Vooral ouderen zijn soms doodsbang om besmet te raken, ook al beweegt men op grote afstand van hun comfortzone. Een generatieconflict is geboren. Jongeren brengen een offer ten gunste van de ouderen. Het is maar hoe je het bekijkt.
Aan het infuus
Behalve gebrek aan solidariteit zien we een andere grote misvatting. Dat is de enorme scheefgroei in inkomens- en vermogensongelijkheid. Een sociaaleconomisch kwaad dat flink begint te wrijven. Het probleem was er al voor de pandemie begon. In plaats van deze scheefgroei weg te nemen doen beleidsmakers van centrale banken er alles aan om het probleem juist te vergroten. Hun vernietigende beleid van lagere rentetarieven en opkopen van schuldpapier van bankbalansen. Ik blijf deze enorme beleidsfout herhaaldelijk benoemen in mijn columns omdat ik vrees dat de denkfout van centrale bankiers uiteindelijk het hele fiat geldsysteem omver gooit. De fout om krediet spotgoedkoop te maken om daarmee de wereld te overspoelen met goedkoop geld dat uiteindelijk terecht komt bij het grootkapitaal. Het overspoelde de financiële markten die zich daardoor hersteld hebben van de eerste coronadreun in maart dit jaar. De beurzen die dankzij enorme kapitaalinjecties van de ECB en de FED weer omhoog klommen, terwijl het MKB met hun werknemers aan het infuus kwam te liggen van de overheid. De bedoeling was om de financiële markten en de bevolking tijdelijk financieel te ondersteunen. Totdat de pandemie onder controle was, hopelijk voor de winter.
De angst regeert
Echter, wat zien we gebeuren? Besmettingen lopen mondiaal in snel tempo op en de coronabeperkingen worden weer opgevoerd. Economen waarschuwden in de zomer dat een tweede rondje corona de economie verder zou doen krimpen. Gezondheidsexperts waarschuwden dat een tweede ronde fataal zou zijn voor de belasting van de gezondheidssector. Wees daarom voorzichtig, stop nu met roken en eet niet te vet en teveel. De angst maakt zich meester van de bevolking maar ook bij de beleidsmakers. Angst is een slechte raadgever. We zien dat om ons heen. De meldingen van massa ontslagen en de inperking van de coronasteun van overheden laten het MKB sidderen. Werknemers vrezen ontslagen en gepensioneerden vrezen pensioenkortingen. Als pensioenfondsen met slechte beleggingsresultaten en lagere dekkingsgraad kortingen moeten doorvoeren. Door massa ontslagen en lagere pensioenen zullen consumentenuitgaven dalen en ook de omzetten in winkels en bij het MKB. Dat is de alom gevreesde neergaande spiraal. Nu al zichtbaar aan de enorme besparingen die de banken inboeken aan spaargeld. Het spaargeld dat niet kan worden uitgeleend moet worden gestald bij de centrale bank en daarvoor geldt een strafrente die tijdelijk is opgeschoven om de systeembanken meer lucht te geven. Het zijn maatregelen die worden ingegeven door angst bij de bankiers.
Het wordt alleen maar erger
Ik lijk gelijk te krijgen met mijn herhaalde opmerking dat een ongeluk zelden alleen komt. Na sluitingstijd van de financiële markten in de VS werd bekend gemaakt dat de president in quarantaine ging vanwege een coronabesmetting. Dat gaf veel ophef. De speculaties over hoe het verder zou moeten als Trump echt ziek ging worden. Inmiddels werd zaterdag bekend dat de president is opgenomen in een militair hospitaal. Uit voorzorg om hem beter in de gaten te houden maar er wordt al volop gewezen naar hetzelfde scenario zoals dat zich bij Boris Johnson ontwikkelde. Zou Trump het straks nog aankunnen of moet vicepresident Mike Pence het stokje overnemen? Hoe moet het verder met de verkiezingen? Hoe reageren beleggers als hun vrees oplaait dat de Democraten aan de macht komen? Beleggers haken af als de Democraten dreigen gaan te regeren. De plannen van Joe Biden om de door Trump verlaagde vennootschapsbelasting van 35 naar 21 procent terug te draaien liggen slecht bij beleggers. Ook de onzekerheid rondom het virus brengt teveel spanningen op de beurs.
De Trump thriller
Nu zien we een optelsom van narigheden. Een mondiale daling op de beurzen ligt op de loer. Het zou nu precies Trump kunnen zijn die de trigger wordt voor een eventuele beurscrash. Dat is wat hij juist had willen voorkomen. Je zou denken dat Trump deze ellende over zichzelf en de wereld heeft afgeroepen. Of is het een noodlottig toeval? Of is het, zoals natuurlijk al weer rondgaat, een complottheorie en is Trump helemaal niet besmet. In hoeverre kan factchecking ons hierin helpen. Ik zou zeggen, zoek het lekker uit. Ik ben alleen maar benieuwd hoe deze spannende thriller zich gaat ontwikkelen de komende dagen. Ik denk dat bij velen de berichten uit de VS belangrijker zijn dan de weersvoorspellingen voor de komende week. Hoe absurd dat alle ogen zijn gericht op een zieke president, terwijl de beste man lak had aan de veiligheidsvoorschriften ter voorkoming van verspreiding van het virus. Zou Donald Trump er net zo genadig afkomen als zijn collegae Boris Johnson en Jair Bolsonaro? Ik denk dat mijn collega Joost van Buuren het nog druk gaat krijgen met zijn vervolgserie over de Amerikaanse verkiezingen.
