Paus: ‘De wereld heeft niets geleerd op economisch gebied’

Paus Franciscus veroordeelt in strenge bewoordingen – en niet voor de eerste keer – de huidige economische constellatie in de wereld. Die wereld heeft géén lessen getrokken uit de financiële crisis die 10 jaar geleden begon. Er bestond nochtans de mogelijkheid om een meer rechtvaardige economie op te bouwen, maar “we” lieten die kans aan ons voorbij gaan. In plaats daarvan zijn egoïsme, roofzucht, speculatie, kortzichtigheid en oppervlakkigheid weer helemaal terug, aldus het hoofd van het Vaticaan. Eerder dit jaar waarschuwde de Paus nog voor een Derde Wereldoorlog door de nucleaire dreiging. Niet geheel onterecht overigens als we naar Israel en Iran kijken.

Ethiek boven winst maken

Dit en nog veel meer uitingen van afkeer en veroordelingen staan in het document ‘Oeconomicae et pecuniariae quaestiones’ (Economische en financiële kwesties) dat de Heilige Man (voor de katholieke bevolking) zojuist heeft goedgekeurd. We negeren het “algemeen welzijn” en lijken helemaal “niet geïnteresseerd in het creëren en verspreiden van welvaart”, klinkt het. Ethiek moet terug een plaats krijgen in de wereldeconomie, en winst maken mag niet langer het hoogste goed zijn.  Bijzonder streng is de Paus voor de belastingparadijzen in deze wereld. Hij uit daarbij ‘zware kritiek op geldspeculatie, uitbuiting, (…) en allerhande spitsvondigheden om belastingen te ontwijken’. Er moet een versterking komen van het toezicht op  die wereldeconomie die miljoenen mensen uitsluit van de rijkdom. Terwijl een elite zich ongestraft kan verrijken.

Onrechtvaardigheid

Documenten als deze 16 pagina’s tellende boodschap worden pas na rijp beraad en zeer weloverwogen officieel gepubliceerd. De werkgroepen ‘de Congregatie voor de Geloofsleer’ en ‘het Dicasterie voor de Integrale Menselijke Ontwikkeling’ denken vanuit de sociale leer van de katholieke Kerk na over financiële kwesties en in dit geval zeker de dramatische gevolgen van een onrechtvaardig economisch systeem.

Een tikkende tijdbom

‘Dit gedrag is immoreel en onrechtvaardig en het gaat ten koste van de armen. Dit is een tikkende tijdbom‘, luidt het. In het bijzonder wordt daarbij gewezen naar de talloze multinationals, ‘die de inkomsten van het ene naar het andere land verschuiven’  en dit om zo weinig mogelijk belastingen te betalen. Het is meestal zelfs volkomen wettelijk, daar wringt al het schoentje, maar tegelijk toch volslagen immoreel. En het gaat altijd ten koste van de armen. De Staten krijgen alzo minder inkomsten en zoeken die dan bij wie en waar ze die wèl makkelijk kunnen halen.  Bij de zwaksten dus, degenen aan de onderste trede van de maatschappelijke ladder.

Gluren bij de buren

Kijken we bijvoorbeeld even naar onze buren, de Belgen. Daar viseert men momenteel de àllerzwaksten, de zieken, degenen die al héél lang ziek zijn en niet (meer) arbeidsgeschikt. Het betreft zo’n 400.000 mensen! Geen van de Belgische regeringspartijen die zich afvraagt waarom dat aantal zo hoog ligt. Zou het dan toch de almaar toenemende werkdruk zijn, de stress? Van méér moeten werken voor minder geld? En dat er daardoor ook zoveel stakingen plaatsvinden aldaar? Het is een onderwerp die bij onze Zuiderburen zeer actueel is. Er wordt daarover trouwens gestemd in het parlement. Maar daarover meer op onder andere Dewereldmorgen.be