Wij Nederlanders maken ons druk om van alles en nog wat. De politiek, het werk, de gezondheids- en ouderenzorg, wonen, de auto, vakanties, het schoolgeld en de kwaliteit van de scholen, zijn maar zo wat voorbeelden. Elke dag zijn er wat het food shopping betreft vele opties, wordt het Albert Heijn, de Aldi, Lidl, de Jumbo of een andere supermarkt? De meesten van ons kunnen net zo veel eten en drinken als we willen. Voor de huisarts, de specialist of het ziekenhuis maken we afspraken en hoeven meestal niet echt lang te wachten, zeker niet als het “ernstig” lijkt. Ondanks dit alles zijn velen van ons niet gelukkig. Al het materiele bezit, alle voorzieningen, kunnen de eenzaamheid de innerlijke leegte die we voelen niet opvullen.

Het leven in India en de gezondheidszorg als spiegel

Kijkende naar een documentaire over het leven en de traditionele gezondheidszorg in India, de ayurveda, opende die enorme leegte zich in mij, werd bijna tastbaar door de getoonde beelden. Zo veel armoede en in vergelijk met ons, een meer dan enorme rij voor de ayurvedische arts. Luister- en afhandeltijd ongeveer één minuut per bezoeker, een handvol, voor ieder specifiek bij elkaar gepakte kruiden en plantedelen en hup de volgende. Geen gemopper of voordringen, geen klacht over het lange wachten zonder wachtkamer zoals wij die kennen, geen restaurant, geen toiletten. Wij en zij, allemaal mensen en toch zijn de situaties zo verschillend.

Wat zouden we er van kunnen leren?

Ayurveda is al meer dan 5000 jaar oud en staat voor levenswijsheid. Het leven wordt als één geheel gezien. Balans, evenwicht. Ziekte is veel meer dan het symptoom, het is de interactie tussen díe specifieke mens, zijn doen en laten, zijn denken en ervaren en de natuur. Een flink aantal van de zieken die getoond werden waren opgegeven door de westers geschoolde artsen. Kanker, grove misvormingen en erger. Velen vonden alsnog heling en de behandeling en de medicijnen waren ook nog eens gratis. De dokter zei letterlijk. “Ik heb een groot stuk land, kippen en geiten en kan me goed redden. Waarom zou ik dan ook nog eens geld vragen aan al die mensen die voor behandeling bij mij komen. Ik weet dat ik echt schatrijk zou kunnen worden. Belangeloos geven is echter vele keren prettiger”.

Hoe verder in ons land en de westerse wereld?

We praten in ons land al vele jaren over de crises waarin we verkeren We gebruiken daarbij vele termen waaronder economisch, financieel en bestuurlijk. In werkelijk is het echter een existentiële crisis, waarbij het gaat over de waarde van ons mensen, over de waarde van de natuur, over de waarde van ons huidige doen en laten. Meer bezit, meer groei, meer en langer werken, brengen ons niet meer vooruit in welzijn. Stress, burn-outs en verslavingen, ook bij de dokteren die juist opgezocht worden om te helen, maken duidelijk dat wij in het westen  vastgelopen zijn.

Gelukkig is er wat hoop, al gaat het nog stap voor stap. Elke dag komen er mensen bij die het licht beginnen te zien, die begrijpen, maar vooral voelen, dat we nieuwe wegen in moeten slaan. Dat we de complexe maatschappelijke en culturele kluwen die is ontstaan en tot de crises heeft geleid, niet moeten proberen te ontwarren (dan krijg je Kamerdebatten als deze week). Nodig is dat we de durf hebben om op vele gebieden gewoon opnieuw te beginnen. Een nieuwe balans tussen leven, wonen en werken. Een nieuwe kijk op heelheid, op geluk, leven en sterven. Een nieuwe kijk op solidariteit, individualiteit en de eigen en gezamenlijke verantwoording. Balans en evenwicht. Niet meer nemen en willen dan nodig is om goed en gelukkig te kunnen leven, niet alleen in de jonge en productieve jaren, maar ook daarna als oudere.