Sinds president Richard Nixon op 15 augustus 1971 in een tv toespraak aangaf dat het Bretton Woods systeem verleden tijd was en de dollar niet meer “as good as gold” was, zijn we in een tijdperk gekomen waarin we leven van ongedekt, fiatgeld. Ons geldsysteem en de geldhoeveelheid wordt bepaald door centrale bankiers die naar eigen keuze de geldhoeveelheid kunnen laten dalen of stijgen. Dat dit ons veel welvaart heeft opgeleverd is evident als je onze stijging van welvaart over de afgelopen 40 jaar bekijkt, maar dat onze ‘fiat currencies’ wel degelijk risico’s hebben is de laatste jaren ook steeds duidelijker geworden. De vraag is dan ook of en op welke manier we dan eventueel terug zouden moeten keren naar een monetair anker met bijvoorbeeld goud of zilver als basis.

Als we de centrale banken, politici en bankiers moeten geloven kunnen we na de bezuinigingen gewoon weer doorgaan op ons oude groeipad en moeten landen met buitenproportionele tekorten en schulden via een lening van de ECB weer doorgaan op de ingeslagen weg. De waarheid is echter dat in feite elk land insolvabel wordt of al is. Onze enorme schulden die we de afgelopen 40 jaar hebben opgebouwd, zijn eigenlijk opgelost, omdat centrale banken over de hele wereld nog meer schuld/krediet hebben gecreëerd. Dit werkt over het algemeen een tijd lang goed, maar op de lange termijn leidt een grote groei van de geldhoeveelheid tot hoge inflatie en mocht dit op grote schaal gebeuren mogelijk zelfs tot hyperinflatie.

Als we kijken naar de Federal Reserve of de Europese Centrale Bank, zien we dat er op grote schaal staatsobligaties of ander schuldpapier wordt opgekocht met als doel om de markt te stabiliseren en het herstel na de recessie in 2008/2009 (in november 2008 was er voor het eerste sprak van recessie in de eurozone) een vervolg te geven. Dit heeft echter grote gevolgen voor hun balans.

Als we daarnaast kijken naar hoe individuele landen in de schuldproblemen zitten is het weginflateren van schulden voor regeringen misschien wel de meest logische stap die gemaakt kan worden. Dit is in het verleden gebeurd, zoals in de Weimar republiek en recentelijk Zimbabwe. Het accumuleren van schulden heeft de afgelopen 40 jaar dan wel gezorgd voor enorme welvaart, maar ook tot een piramide spel waarbij debiteuren en crediteuren zo afhankelijk zijn geworden van elkaar dat zelfs ook maar een klein verlies binnen het systeem grote gevolgen zal hebben voor zijn tegenpartij. Het creëren van nieuw krediet is op dit moment dan ook de enige manier om dit probleem op te lossen.

De stijging van edelmetalen de afgelopen 10 jaar laat ons ook duidelijk zien dat de verwachting is dat we hoge inflatie zullen gaan zien met als consequentie, dat mochten centrale banken ooit weer besluiten om de geldvoorraad weer aan goud vastkoppelen, hier een flinke opwaardering voor nodig is. Het principe van een monetair anker is dat er een impliciete afspraak is tussen het volk en de centrale bank dat voor elke dollar een vast percentage als goud in de kluis ligt. Belangrijk om op te merken is dus dat niet al het geld door goud gedekt hoeft te zijn. Zolang iedereen  zeker weet dat er voor een significant percentage goud gedekt is moet dat al voldoende vertrouwen brengen tussen de centrale bank en het volk.

Dat deze vlucht naar goud permanent is blijkt wel uit het feit dat de president van de Wereldbank, Robert Zoellick, eind februari een oproep deed in de Financial Times tot een herwaardering van goud, waarbij het een rol zou moeten krijgen tussen de andere grote valuta’s als de dollar, euro, yen, pond en de renminbi. Zoellick: “The system should also consider employing gold as an international reference point of market expectations about inflation, deflation and future currency values. Although textbooks may view gold as the old money, markets are using gold as an alternative monetary asset today.“ (lees hier het hele artikel) Hoe vooruitziend de blik van Zoellick was, blijkt al uit het feit dat er in de Amerikaanse staat Utah op dit moment een commissie is ingesteld om uit te zoeken op welke manier gouden en zilveren munten weer kunnen worden gebruikt als wettig betaalmiddel.

De terugkeer naar een monetair anker met goud en/of zilver in de hoofdrol kan gezien de huidige problematiek dus zeker worden gezien als een reële mogelijkheid. Het zal alleen een forse opwaardering van de goudprijs betekenen en daarnaast, misschien nog wel belangrijker, discipline bij zowel centrale bankiers als politici. En als we naar hun track record van de afgelopen 40 jaar kijken…

Ruben van der Gun