Trump geband van Twitter, morgen u of ik?/Surveillance capitalism rules

Hoe ver kan en mag je gaan in ´vrijheid van meningsuiting´, nog wel bij wet gegarandeerd in westerse landen? In nogal wat minder verlichte landen op dit gebied zoals China en Noord-Korea, stelt zich de vraag helemaal niet. Zoals de burger-journalist en activiste Zhang Zhan recent aan den lijve moest ondervinden. Toen ze door een Chinese rechter veroordeeld werd tot vier jaar cel. Al berichtte zij slechts over de situatie in Wuhan, waar het Coronavirus ontstond einde december/begin 2020. Daar word je opgesloten wanneer je kritiek op de regering durft geven. Maar hier in ons Westen is het een hoog aangeschreven goed en onderdeel van een groter soort vrijheid. Wanneer Youp van ’t Hek het Nederlandse koningshuis met inhoud stevig op de korrel neemt, lacht het publiek. En staat de geheime dienst gelukkig nog niet achter de coulissen klaar om de cabaretier weg te voeren met onbekende bestemming.

Vrijheid…tot aan een zeker punt

Hoe vrij een westerse overheid ons ook laat om mateloos kritiek te geven op instellingen, ambtenaren, politici, de overheid zelf zelfs; op groepen en verenigingen binnen de samenleving, op publieke, maatschappelijke kwesties tot en met de geschiedenis zelf – ergens trekt zij toch een lijn. Zo mag de Holocaust, de vervolging van het Joodse volk, beslist niet ontkend worden. Het heet negationisme en is strafbaar. Ook bestaat er zoiets als laster en eerroof, voor beledigingen en aantijgingen die op geen enkele grond gestoeld zijn, en die kunnen eveneens tot gerechtelijke vervolging lijden. Discrimineren van personen, groepen, nationaliteiten is ook verboden en strafbaar.

In de ban

Donald Trump, tot 20 januari e.k. nog president van de VS, werd in januari 2021 door zowat alle sociale media in de ban gedaan. Zijn accounts bij Facebook, Twitter, Reddit, Snapchat et al. werden geblokkeerd, opgeheven, in sommige gevallen zelfs voor onbepaalde tijd. ´Big Tech is also getting involved in the reckoning over the assault on Congress. It’s not only Twitter that deplatformed the president, cutting him off from some 88 million followers. Facebook, Snapchat, Reddit and even Pinterest suspended Donald Trump’s presence indefinitely. And on Saturday, Amazon booted Parler, a popular social media platform for the far right, off its web hosting service. And Apple removed it off its App Store. They all say President Trump’s online rhetoric incited the kind of violence we saw on January 6.´

Met voor- en tegenstanders

De meningen over deze acties lopen uiteen. Tegenstanders van president Trump vinden het waarschijnlijk maar terecht dat hij van het publieke spreek- of schrijfgestoelte werd verwijderd. Hij ruide zijn fans op tegen the powers that be, de ´beroepspolitici´ en de bestorming van het Capitool op 6 januari jl. was het gevolg. Voorstanders van de man zullen hoogstwaarschijnlijk heel boos zijn, want zijn vrijheid werd alzo zeer fel beperkt. De vrijheid van meningsuiting stopt dus wanneer die aanzet tot geweld. Het ongewone in deze is dat niet de overheid Donald Trump het publieke zwijgen oplegt, maar de mensen, bazen, eigenaars achter genoemde Big Tech, en de sociale-mediaplatformen. Als die al niet onder eenzelfde noemer te vatten zijn. Trump had bijvoorbeeld op Twitter wel iets van 88 miljoen volgers. Dat zullen vast niet allemaal fans zijn geweest, want ook ondergetekende wilde wel op de hoogte blijven van wat The Donald vaak allemaal uitkraamde. Maar toch: meer dan een vierde van de totale VS wordt zo eveneens in zekere zin getroffen.

Wie controleert de controleurs?

Big Tech en sociale mediagiganten nemen hier dus de taak van een censor op. Vrijwillig, naar willekeur, naar hun persoonlijke goedvinden of afkeuren. Gevraagd naar het waarom aan Twitter bijvoorbeeld, kwam het antwoord en het luidde als volgt. Twitter gebruiken betekent akkoord gaan met, en zich onderwerpen aan bepaalde regels. Wie die regels overtreedt krijgt een of meerdere waarschuwingen. Waarna het opheffen en afsluiten van je account een mogelijk gevolg wordt. Een oproerkraaier de mond snoeren, een leugenaar en verondiger van halve en hele onwaarheden doen stilzwijgen – het lijkt en is waarschijnlijk ook wel zogenaamd politiek correct. Maar de vraag blijft en we stelde ze eerder en plein public: wie controleert de controleurs? Wat wanneer de lieden die op de achtergrond aan de touwtjes trekken, van mening veranderen? Wat wanneer zij bijvoorbeeld een mening zouden krijgen, middels een verandering van de wacht bijvoorbeeld, die gelijklopend is met die van politici als Trump? Wat wanneer die morgen Joe Bidens publieke stem zouden stilleggen? Of de uwe, of de mijne? Zouden we dan met zulk soort beknotting van de vrijheid van meningsuiting akkoord gaan…?

´Want zij zijn begonnen´

Het was Trumps plan – dat hij niet meer kon realiseren wegens gebrek aan tijd en ´afleidingen´ zoals de Coronacris, om net die Big Tech aan te pakken. Om hún macht te gaan inperken. Om onfrisse redenen; niet om ´grote vrijheden´ als die van meningsuiting te verdedigen, maar omdat zij hem al hadden tegen de haren in gestreken. Door meermaals bij bepaalde van zijn uitlatingen, tweets bijvoorbeeld, de mededeling te plaatsen ´niet geverifieerde inhoud´ of ´het waarheidsgehalte hiervan kan niet worden bewezen´ – omschrijvingen van deze aard in ieder geval. Hoe dan ook, we mogen wel stellen dat de macht van internet- en mediagiganten groeiende is, en ons ook eens afvragen of dit dan wel allemaal zo gezond is… 

De macht van het toezichtskapitalisme

We haalden deze vrouwelijke hoogleraar reeds aan in het verleden, en het is hoog tijd haar nog eens naar de voorgrond te brengen. Dat is dan professor Shoshana Zuboff, die beroemd wer met volgende aanklacht tegen en waarschuwing voor de macht van Big Tech; ´The Age of Surveillance Capitalism. The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power´. Het was één van oud-president Barack Obama’s ´Books of 2019´ en heeft in feite in het licht van de huidige ontwikkelingen rondom privacy en censuur nog belangrijker geworden. Het toezichtskapitalisme dat Het bewakingskapitalisme is een economisch systeem dat zich concentreert op de commodificatie van persoonlijke gegevens met als hoofddoel winst te maken. Haar groeiende macht dan ook toe om censuur uit te oefenen in steeds verstrekkender mate – Read all about it!

Twitter verwijdert wederom accounts van rechtse twitteraars. Nu al honderden volgers kwijt. pic.twitter.com/mXZlpR2aF0

— Shashi Roopram (@ShashiRoopram) January 10, 2021

Dus het surveillance kapitalisme – twitter, Facebook, Google, etc. – dat bijna alle sociale media kanalen bezit en daar vele miljarden mee verdient, is de baas? Als zij gaan bepalen wie, wat, wanneer mag zeggen, wat gebeurt er dan straks met onze vrijheid van meningsuiting?

— Sadet Karabulut (@SadetKarabulut) January 9, 2021

First they ban accounts. Then, they ban apps. Finally, they will block websites.

— Naval (@naval) January 10, 2021

Aangeschoten wild

Nog enkele laatste noten over Donald Trump, binnenkort oud-president van de Verenigde Staten. Vanaf 20 januari 2021 is hij weer een gewone burger, zoals u en ik, maar dan in Amerika natuurlijk. We denk dat de man nu aangeschoten wild is. Er wachten hem burgerprocessen voor onder meer belastingontduiking en fraude, plus de oproer die hij met zijn nu beruchte speech veroorzaakte, kan ook nog een flinke staart krijgen. De en na de andere politicus verlaat het zinkende schip, en binnen een dikke week staat hij er alleen voor. Waarschijnlijk nog altijd zittend op een berg geld, maar dat is misschien ook niet eeuwigdurend. Zo laat geldschieter Deutsche Bank, zelf ook vaak betroken bij onfrisse financiële zaken, weten niet meer met de soon-to-be-ex-president te maken willen hebben. In zijn supersnelle klim naar de top van de macht maak je je logischerwijs ook heel wat vijanden, en die herinneren zich jou dan nog wel eens, wanneer je weer met beide voeten op de grond staat.

NEEN aan de CENSUUR

Maar dit for the record: ondergetekende vindt élke soort van censuur schadelijk en ongewenst. En is het dus niét eens met de censuur vanwege twitter, facebook et al. Donald Trump vertegenwoordigde met zijn persoon tientallen miljoenen Amerikanen die ´anders en beter´ wilden en willen. Je kan die stem, die facade dan wel stilleggen, verbieden, maar de onvrede blijft. Blijft onderhuids zich roeren en verdwijnt helemaal niet. President-elect Biden zal een gigantische taak aanvatten op 20 januari 2021, wanneer hij ingezworen wordt tot de volgende president van de VS. Met onduidelijke uitkomst dan…

With no explanation other than “repeatedly going against our community standards,” @Facebook has blocked me from managing my page. Never have we received notice of violating community standards in the past and nowhere is the offending post identified. pic.twitter.com/EdMyW9gufa

— Ron Paul (@RonPaul) January 11, 2021